2024 Gök Olayları ve Astronomik Gözlemler
Bu yıl, gökyüzünde önemli astronomik olaylar meydana gelecek. Bunların ilki, 8 Nisan 2024’te, Meksika, ABD’nin doğu kıyıları ve güneydoğu Kanada’dan gözlemlenebilecek olan güneş tutulmasıdır. Türkiye’den bu tutulma tam olarak gözlemlenemeyecek; ancak yıl boyunca birçok başka gök olayı da izlenebilecek. 2024 yılı boyunca, 2 Ay tutulması, 4 süper Ay, 12 dolunay ve 10’dan fazla meteor yağmuru gözlemlenecek. Ayrıca, bazı gezegenler teleskopsuz olarak da izlenebilecek.
Türkiye’den sadece bir güneş ve bir ay tutulması gözlemlenebilirken, diğer gök olayları rahatlıkla izlenebilecek. Güneş Sistemi’nin ilk gezegeni olan Merkür, ocak ayının ilk günlerinden itibaren gökyüzünde en yüksek konumuna ulaşacak. Ayrıca, bu dönemde Dünya ile Güneş arasından geçecek olan Merkür, Türkiye’den 8 Ocak’ta gün doğumu öncesinde hilal şeklinde gözlemlenebilecektir.
Kurt Dolunayı Ne Zaman?
2024 yılının ilk dolunayı, halk arasında “Kurt Dolunayı” olarak bilinen dolunay, 25 Ocak’ta gerçekleşecek. Bu dolunayı takip eden ikinci dolunay ise 24 Şubat’ta gözlemlenebilecek. “Kar Ayı” adıyla da bilinen bu dolunay, Ay’ın Dünya’ya en uzak mesafede (yaklaşık 405 bin kilometre) olması nedeniyle “Mikro Ay” olarak adlandırılmaktadır.
2024 Güneş Tutulmaları
Güneş tutulmaları, Ay’ın Dünya ile Güneş arasına girmesiyle meydana gelir. Bu yılki ilk tam Güneş tutulması, 8 Nisan’da gerçekleşecek ve Türkiye’den gözlemlenemeyecek. Ancak Meksika, ABD’nin doğu bölgeleri ve güneydoğu Kanada’dan izlenebilecek. İkinci tutulma ise 2 Ekim’de Şili ve Arjantin’in güneyinden halkalı güneş tutulması şeklinde gerçekleşecek ve Türkiye’den bu tutulma da görülemeyecek.
2024 Ay Tutulmaları
2024’ün ilk Ay tutulması yarı gölgeli bir tutulma şeklinde 25 Mart’ta gerçekleşecek. Bu olay, 20 Mart Bahar Ekinoksu’ndan sonra “Solucan Ay”ı sırasında yaşanacak ve Kıta Amerika, Antarktika, Alaska ve kuzeydoğu Rusya’dan izlenebilecek. Türkiye’den ise bu tutulma gözlemlenemeyecek. İkinci Ay tutulması ise 18 Eylül saat 05:14’te başlayacak ve parçalı tutulma şeklinde gerçekleşerek 06:16’da sona erecek. Bu tutulma, Kıta Amerika, Antarktika, Afrika, Avrupa, Batı Asya ve güneybatı Rusya’dan izlenebilecek ve Türkiye’den de görülebilecek.
2024 Süper Ay Tutmaları
Ay’ın Dünya’ya en yakın olduğu dönemlerde meydana gelen “süper Ay”lar arasında ilki, 19 Ağustos’ta görülecek olan “Mersin Balığı Süper Ayı”dır. Bu dolunay, Kuzey Amerika göl ve nehirlerinde bulunan Mersin balığından adını almıştır ve aynı zamanda “Mavi Ay” olarak da bilinir. İkinci süper Ay, 22 Eylül’de gerçekleşecek olan “Hasat Dolunayı”dır. Üçüncü süper Ay ise 17 Ekim’de “Avcı Ayı” olarak gözlemlenecek. Yılın son süper Ay’ı ise 15 Kasım’da, “Kunduz Dolunayı” adıyla izlenebilecektir.
2024 Meteor Yağmurları
- 4 Ocak: Quadrantid (Dörtlük) Gök Taşı Yağmuru, saatte yaklaşık 120 meteorun gözlemlenebileceği en yoğun dönemine ulaşacak.
- 21-22 Nisan: Lyrid (Lir) gök taşı yağmurları, Türkiye’den de izlenebilecek ve saatte 18 meteore kadar “yıldız kayması” görülebilecek.
- 5-6 Mayıs: Eta Aquarid (Eta Kova) gök taşı yağmuru.
- 30 Temmuz: Delta Aquarid (Delta Kova) gök taşı yağmuru.
- 12-13 Ağustos: Perseid (Perse) gök taşı yağmurları.
- 8-9 Ekim: Drakonid (Ejderha) gök taşı yağmuru.
- 21-22 Ekim: Orionid (Avcı) gök taşı yağmuru.
- 12 Kasım: Taurid (Boğa) gök taşı yağmuru.
- 17-18 Kasım: Leonid (Aslan) gök taşı yağmuru.
- 21 Kasım: Alfa Monocerodit (Tekboynuz) gök taşı yağmuru.
- 13-14 Aralık: Geminid (İkizler) Gök Taşı Yağmuru, saatte 15 ila 120 meteor görülebilecek.
Diğer Gök Olayları
23-24 Nisan’da “Pembe Ay” olarak bilinen ilkbaharın ikinci dolunayı gözlemlenebilecek. 22-23 Mayıs’ta “Çiçek Dolunayı” izlenecek ve bu dolunaya “Mısır Ekimi Ay’ı” veya “Süt Ay’ı” adları verilmektedir. Yaz gün dönümü (solstis) 20 Haziran’da, kış gün dönümü ise 21 Aralık’ta gerçekleşecek. 21-22 Haziran’da gözlemciler, “Çilek Ay” denilen dolunayı izleyebilecekler.
Temmuz ayında, Merkür, Mars ve Uranüs gece boyu görülebilecek. Merkür, gün batımından hemen sonra belirgin ve parlak bir şekilde gözlemlenebilecek. Mars ve Uranüs, “kavuşum” olayı sırasında birbirine yakın görünecek. Temmuzda gözlemlenebilecek bir diğer olay ise “Buck (erkek geyik)” dolunayıdır. Bu dolunay “Gök Gürültüsü (Thunder)” veya “Saman (Hay) Ay”ı olarak da adlandırılmaktadır.
Eylül ayında, 8 Eylül’de Satürn, Dünya’ya en yakın konumuna gelecek ve çıplak gözle bile sarı rengiyle ayırt edilebilecek. Ancak, gezegenin halkaları ve 83 uydusundan bazılarını görebilmek için teleskop veya dürbün gerekecektir. 20 Eylül’de Neptün, Dünya’ya en yakın konumda olacak. Bu olay sırasında iki gezegen arasındaki mesafe 4,3 milyar kilometreye düşecek.
12 Ekim ve sonraki haftalarda “C/2023 A3 (Tsuchinshan-ATLAS)” kuyruklu yıldızı, Dünya’nın yakınından geçecek. Bu kuyruklu yıldızın Dünya için bir tehdit oluşturmayacağı düşünülsede, Güneş’in etkisiyle eriyip yok olma ihtimali de bulunmakta.
Ayrıca, Aralık ayında Jüpiter’in Dünya’ya en yakın konuma gelmesi bekleniyor. 6 Aralık’ta Jüpiter ile Dünya arasındaki mesafe yaklaşık 610 milyon kilometre olacak. Bu dönemde Jüpiter, gökyüzünde diğer yıldızlarla aynı parlaklıkta görünecek, ancak gezegenin 95 uydusundan bazılarını görebilmek için teleskop veya dürbün gerekli olacaktır. Aralık ayında, akşam karanlığı ile şafak arasında Venüs, Mars ve Neptün de değişen zamanlarda gözlemlenebilecektir.
