???????Dr. Can Kasapoğlu, Türkiye ve Suudi Arabistan ortasında imzalanan Suudi Arabistan Savunma Mutabakatını, Baykar’ın dünya üzerinde ivmelenen muvaffakiyetini ve bu durumun Çin, ABD üzere ülkelere tesirini AA Tahlil için 3 soruda kaleme aldı.
Suudi Arabistan Savunma Mutabakatı neden Baykar’ı jeopolitik bir aktör haline getirdi?Doğrudan ve net bir sonuçla başlayalım: Baykar, Suudi Arabistan Krallığı’na Akıncı stratejik silahlı insansız hava aracı (SİHA) sistemleri satışıyla jeopolitik sonuç üreten bir aktör haline geldi. Bu durum Türkiye’nin NATO ittifakı içindeki tartısını da artıracaktır. Çünkü mutabakat, İran-Suudi Arabistan askeri istikrarında Riyad’ın yeteneklerinin tahkim edilmesinden, Çin’in Orta Doğu’daki silah satışlarıyla aktif olma eforlarına karşılık verilmesine kadar geniş bir spektrumda tesir gösterecektir. Somut datalar kullanarak siyasi ve askeri mülahazanın neden bu türlü olduğunu açıklayalım.
Savunma ihracatları farklı derecelerde jeopolitik sonuç üretir. Kelam konusu sonuç, silah sistemlerinin muharip aktifliği kadar, konjonktürel şartlarla da ilintilidir. Örneğin, Çin Deniz Kuvvetleri’ne karşı Tayvan’ı savunmak için Amerika Birleşik Devletleri (ABD) tarafından verilecek “Harpoon” gemisavar füzeleri ya da Rus saldırısına karşı direnç göstermesi için Ukrayna Silahlı Kuvvetlerine verilen M-142 yüksek hareket yetenekli topçu roket sistemi (HIMARS) çok namlulu roketatar sistemleri, düzgün birer örnek teşkil ediyor.
Baykar’ın Suudi Arabistan Krallığı ile imzaladığı SİHA muahedesi, birinci bakışta savunma iktisadı boyutuyla gündeme geldi. Hakikaten de muahede, muhtemelen, Türk savunma endüstrisinin tek kalemde yaptığı en büyük satışlardan biri olacak. Öte yandan, savunma iktisadı dışında sormamız gereken sorular var. Birincisi, Suudi Arabistan Akıncı’ya neden gereksinim duydu? İkincisi, Suudi Arabistan’a Akıncı satışının, Çin’in Orta Doğu’daki siyasası ve ABD ile olan global güç çabasıyla ne ilgisi var?
Akıncı Suudi Arabistan’ın askeri kapasitesini nasıl etkileyecek?Suudi Arabistan’ın askeri gerçekleri açısından Akıncı’nın en kıymetli özelliği, süratle gelişen silah sistem konfigürasyonudur. Akıncı, yüksek harp yükü, 45 bin fit operasyonel irtifası ve mühimmat sertifikasyonları sayesinde, yüksek irtifada uçan ve üst seviye vazife bilgisayarları olan bir tıp stratejik silah sistemleri taşıyıcı platformu haline geliyor.
Sözü edilen silah sistem konfigürasyonuna yakından bakalım. Son aylarda Akıncı’nın sertifikasyonları ortasına giren TRG-230 Kaplan füzesi ile SİHA, aerobalistik füze kabiliyeti kazandı. Aerobalistik füzeler, gayeye dik yaklaşma açılarıyla ve yüksek süratlerde taarruz kapasiteleriyle savunma sistemlerinin işini zorlaştırıyor. Ayrıyeten, harp başlıkları da son derece yıkıcı tesire sahip.
Akıncı’nın öteki dikkat çeken silah sistem konfigürasyonları ve sertifikasyon çalışmaları ortasında Satha Atılan Orta Menzilli Mühimmat (SOM) seyir füzesi, Çakır küçük seyir füzesi ve Baykar’ın bir öbür tahlili olan Kemankeş elektro-optik kamera taşıyan gezici mühimmat bulunuyor. Seyir füzeleri ve kamikaze dronlar, aerobalistik füzelerden çok farklı özelliklere sahiptir. Gayelerine daha düşük süratlerde lakin çok daha alçak irtifada ve karmaşık hareketlerle gerektiğinde arazinin arızalarından yararlanarak yaklaşmak üzere tasarlanmışlardır. Düşmanın radar ağlarındaki boşluklardan ve sistemik zaaflardan yararlanmayı amaçlarlar. Ayrıyeten, Kemankeş’in bir saat havada kalış müddeti ve sensör yetenekleriyle taarruz misyonundan evvel bir istihbarat ögesi olduğunu da hatırlatalım.
Her silah sistemi, bir harekat tasarısı içinde manalıdır. Hipotetik bir harekat ortamında, çok sayıda Akıncı’nın, TRG-230 Kaplan aerobalistik füzesi, SOM seyir füzesi, Çakır küçük seyir füzesi ve Kemankeş gezici mühimmatla düşman derinliğindeki değerli amaçlara taarruz ettiğini düşünün. Her bir mühimmatın farklı uçuş karakteristiği ile gayeye çok farklı açılar ve suratlarla ilerleyeceği, platformların da büsbütün robotik olacağı bu türlü bir taarruz çok yıkıcı olacaktır.
Peki Suudi Arabistan nasıl bir tehdit ortamı ile karşı karşıya? Cevaplamak için 2019 Aramco saldırısını, Yemen’e müdahalesi sırasında karşılaştığı füze ve SİHA tehdidini, lakin bilhassa de İran’ın füze ve insansız sistemler programlarını göz önünde bulundurmak gerekiyor. İran ve müttefikleri, gezici mühimmatın balistik füzeler ve seyir füzeleri ile tıpkı taarruz paketlerinde kullanıldığı harekat tasarılarına yöneldiler. Füze salvoları ve robotik harp birleşince, ortaya taarruz kapasitenin savunma sistemlerine tesir odaklı üstünlük kurduğu bir denklem çıktı. O denli ki, az sayıda silah sisteminin dahi hava savunma sistemlerini aşması, sansasyonel tesirler oluşturabiliyor. Aramco akınlarının siyasi ve ekonomik sonuçlarına bakmak, mevzuyu anlamak için kâfi olacaktır.
Stratejik silah sistem konfigürasyonları ile Akıncı, Riyad’ın karşılık taarruz harekat kapasitesi için kilit rol oynayacak. Hasebiyle Baykar’ın başarısı, Türk füze tahlillerine de son derece karlı Körfez pazarında avantaj sağlayacak.
Baykar-Suudi Arabistan muahedesinin Çin boyutu ve ABD için ehemmiyeti nedir?Suudi askeri uzmanlar, bölgesel füze ve robotik harp tehdidine yalnızca kıymetli hava ve füze alımları ile cevap veremeyeceklerini biliyorlar. Bu nedenle de Suudi Arabistan’ın hem bir balistik füze programı var, hem de yüksek ölçüde SİHA alımları gerçekleştiriyor. Elbette, balistik füze programının bir öbür emeli da İran’ın nükleer silah sahibi olduğu senaryoda, Suudi Arabistan’ın nükleer yetenek geliştirme planlarında atış vasıtası teşkil etmek.
Şimdilik nükleer harp konusunu bir kenara bırakıp, Suudi Arabistan’ın balistik füze ve dron alımlarının kaynağına bakalım. Burada karşımıza çıkan ülke Çin. Çünkü, Suudi Arabistan’ın klâsik silah tedarikçisi ABD savunma sanayi, Washington’un siyasi tercihleri nedeniyle ilgili silah sistemlerini Riyad’a ihraç edemiyor.
Baykar, Suudi Arabistan’a Akıncı satışı ile dünyanın en kıymetli silah pazarlarından olan Körfez-Arap pazarının insansız hava harp sistemleri segmentinde Türkiye’yi, Çin’i dengeleyebilen NATO ülkesi pozisyonuna getirmiş oldu. Ayrıyeten, Riyad’ın envanterine girecek olan Akıncı SİHA, kısa müddette İran-Suudi Arabistan askeri istikrarının kıymetli bir oyuncusu haline gelecektir. Tüm bu gelişmeler, jeopolitik yük bakımından üst seviye belgeler. ???????
[Dr. Can Kasapoglu Hudson Enstitüsü Kıdemli Analist ve EDAM Savunma Programı Direktörü’dür.???????]
Makalelerdeki fikirler müellifine aittir ve Anadolu Ajansının editöryal siyasetini yansıtmayabilir.
