İsrail’in Gazze’de 7 Ekim’den beri sürdürdüğü katliama karşı ABD’nin en seçkin eğitim kurumları olarak isimlendirilen Ivy League (Sarmaşık Ligi) üniversitesi yerleşkelerinde devam eden protestolarda savaş aykırısı öğrenciler tarafından atılan sloganlar ülkeyi karıştırdı.
‘YAHUDİ SOYKIRIMI’ SORUSU
Anti-semitizm ve Yahudi aykırılığı yapıldığı gerekçesiyle Harvard, Pensilvanya ve Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nün (MIT) rektörleri geçen hafta ABD Temsilciler Meclisi Eğitim ve İş Gücü Komitesi’nde tabir vermek üzere oturuma davet edildi. Cumhuriyet Partili Vekil Elise Stefanik, Pensilvanya rektörü Elizabeth Magill’e “Yahudilere soykırım daveti yapmak zorbalık mı teşkil eder yoksa taciz mi” sorusu sorunca Magill, “Şahsa yönlendirilmiş, şiddetli ve yaygın ise tacizdir” demişti. Stefanik, “Yani yanıtınız evet mi” diye sıkıştırmış, rektör de “Bu bağlama bağlı bir karar, sayın vekil” deyince Washington’da siyaset ve ülke genelinde akademi dünyası karışmıştı.
SLOGAN ATMAK YASAK MI
Filistin yanlısı göstericilerin aylardır attığı “Nehirden denize Filistin özgür olacak” sloganının kimi kesitler tarafından Yahudi aksiliği olduğu ve soykırıma davet manası taşıdığı tez edilmişti. Dünyanın en geniş kapsamlı söz özgürlüğü haklarına sahip olmakla övünen ABD’de yalnızca bir slogan atmanın kabahat olup olmadığı tartışması ise sürüyor.
LOBİLER AYAĞA KALKTI
Hafta uzunluğu İsrail yanlısı lobiler, Kongre üyeleri ve akademiden reaksiyon alan Magill, cumartesi günü istifa etmek zorunda kalmıştı. Magill, istifa açıklamasında, “Bu inanılmaz kurumun rektörü olarak hizmet etmek benim için bir ayrıcalıktı. Pensilvanya Üniversitesi’nin hayati misyonlarını ilerletmek için öğretim üyelerimiz, öğrencilerimiz, işçimiz, mezunlarımız ve topluluk üyelerimizle birlikte çalışmak bir onurdu” dedi. Magill’in halefi şimdi muhakkak olmazken Pensilvanya Üniversitesi İdare Kurulu’nun süreksiz başkanlığına Kuzey Amerika Yahudi Federasyonları Başkanı Julie Platt geçici olarak getirildi. Daha evvel lider yardımcısı olarak misyon yapan Platt’ın yerleşkedeki anti semitizm problemine odaklanmasının beklendiği belirtildi.
DİĞER REKTÖRLER DE HEDEF
Aynı Kongre komitesi oturumuna katılan ve birebir soruyu cevaplandırması istenen Harvard Üniversitesi Rektörü Claudine Gay de İsrail lobisinin ateşi altında. Musevilere soykırım davetinin üniversitenin kurallarına alışılmamış olup olmadığı sorulduğunda Gay de birebir biçimde “Olabilir. Bağlama nazaran değişebilir” yanıtı vermişti. Gay üzerinde baskılar çığ üzere büyürken Harvard’da vazife yapan 500’den fazla öğretim üyesi rektörü savundu. Kongre’de tabir veren bir diğer Sarmaşık Ligi üyesi Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) Rektörü Sally Kornbluth da lobinin amacında.
(soldan sağa) Claudine Gay – Elizabeth Magill – Sally Kornbluth
ABD BASINI REKTÖRLERE YÜKLENDİ: “MASKELERİ DÜŞTÜ”
Üç rektörün Kongre Komisyonu’nda yaptıkları açıklamalar, ABD kamuoyunu meşgul etmeye devam ediyor. Son olarak Wall Street Journal gazetesinin başyazısında, üç rektör, “Amerikan bedellerinin altını oymakla” suçlanan ABD’deki ilerici politik çevrelerin bir modülü olarak eleştirildi. Rektörlerin Kongre oturumundaki tabirleriyle “ikircikli” bir hal sergiledikleri ve oturumun Amerikan akademisindeki “entelektüel ve siyasi yozlaşmanın maskesini düşürdüğü” yorumu yapıldı. ABD’deki birçok yüksek tahsil kurumunun “Amerikan prensiplerinin altını oyan görüşleri beslediği” tez edilirken, bu meseleye “acil müdahale gerektiği” savunuldu.
4 SORUDA TANSİYON
1- KRİZ NASIL BAŞLADI?
İsrail ve Hamas ortasındaki savaşın başlamasından kısa bir mühlet sonra, ABD’nin Harvard, Stanford, MIT, Pensilvanya Üniversitesi üzere en itibarlı okulları dahil olmak üzere birçok yükseköğrenim kurumunda, İsrail güçlerinin Gazze Şeridi’ne yönelik orantısız hücumlarını protesto eden öğrenci şovları düzenlenmeye başladı. Şovlarda öğrencilerin İsrail’i soykırım yapmakla suçlayan afişler ve pankartlar kullanması, üniversitelerin büyük bağışçılarında rahatsızlık yarattı. Bilhassa İsrail temaslı büyük fonların ve şirketlerin yöneticileri, üniversite idarelerini İsrail’i ‘açık bir şekilde’ desteklememekle suçlarken, bağışlarını geri çekecekleri tehdidinde bulundu.
2- TEZLER NEREDEN ÇIKTI?
Kasım ayının ortalarında ABD Eğitim Bakanlığı 7 okul hakkında, “Yahudi ve Müslüman karşıtlığı” içerdiği tez edilen aksiyonlarla ilgili gelen şikâyetler üzerine soruşturma başlatıldığını duyurdu. Yahudi aykırılığı şikâyetlerine yol açan temel sebep ise Filistin direnişiyle özdeşleşmiş olan “Nehirden denize özgür Filistin” ve “İntifada” sloganlarının “Yahudi soykırımı” daveti yaptığı yorumu. Sloganların, İsrail devletinin varlığını ortadan kaldırmayı söz ettiği bedellendiriliyor.
3- REKTÖRLER NİÇİN SÖZ VERDİ?
Harvard Üniversitesi Rektörü Claudine Gay, Pensilvanya Üniversitesi (UPenn) Rektörü Elizabeth Magill ve MIT Rektörü Sally Kornbluth 5 Aralık’ta ABD Kongresi’nin Eğitim ve İş Gücü Komisyonu’nun karşısına çıkarak, yerleşkelerdeki antisemitizm suçlamalarına karşı konuştu. Cumhuriyetçi vekil Elise Stefanik, Harvard Üniversitesi’nin rektörü Claudine Gay’e “Yahudilere soykırım daveti yapmak Harvard’ın zorbalık ve tacizle ilgili kurallarını ihlal ediyor mu” diye sordu. Dr. Gay, “Bağlama bağlı olarak olabilir,” diye karşılık verdi. Stefanik, “Bağlam nedir” diye ikinci bir soru yöneltti. Bunun üzerine Gay, “Bir bireyi gaye alıyorsa” karşılığını verdi. Bu defa vekil, “Yahudi öğrencileri, Yahudi bireyleri gaye alıyor” diye konuşmayı sürdürdü. Stefanik’in tuzaklı sorusuna Pensilvanya Üniversitesi Rektörü Magill ise sözün harekete dönüşmesi halinde okulun kurallarının ihlal edilmiş olacağı manasına geleceğini söyleyerek karşılık verdi. Ve rektörler bu sıkı sorgu sonrasında kendilerini ‘Yahudi soykırımını’ destekliyormuş üzere bir durum içinde buldular.
4- ARTIK NE OLACAK?
Harvard rektörü Gay ve Pensilvanya rektörü Magill ağır yansıların akabinde Kongre oturumundaki tabirleri nedeniyle özür dilerken, Magill baskılar sonucu cumartesi günü misyonundan istifa etti. Kongre’de rektörleri sorgulayan Cumhuriyetçi vekil Elise Stefanik, istifanın akabinde “Biri gitti, ikisi kaldı” paylaşımı yaparken, başka iki rektörün akıbeti merak ediliyor. Harvard tarihinin birinci siyah bayan rektörü olan Gay’e meslektaşları sahip çıkarken, MIT rektörü Kornbluth üzerinde daha ağır bir baskı olduğu belirtiliyor. Öte yandan Harvard Üniversitesi’nden 4 lisans öğrencisi için Filistin’e dayanak şovları düzenledikleri gerekçesiyle disiplin süreci başlatılacağı açıklandı.
