Müzeyyen Yüce
ANKARA – Bayana yönelik şiddetin sebeplerinin araştırıldığı meclis kurulunda, bayan cinayetleri, taciz ve şiddet haberlerinin medyadaki lisanı, haberlerde kullanış biçimleri ve nasıl olması gerektiği hakkında gazete ve kanal temsilcileri sunum yaptı.
TRT Haber Kanal Koordinatörü Yahya Bostan, kurulda yaptığı sunumda Dünyada bayana karşı şiddet haberlerinin nasıl yapılması gerektiğine ait, ‘evrensel anayasa’ denilebilecek aşikâr etik kriterler olmadığını söyledi.
TRT Haber’in bu mevzuya ait yayın siyasetinden da bahseden Bostan, “Biz bu mevzuda çok hassasız. Bayana karşı şiddeti, toplumu tehdit eden bir sorun olarak görüyoruz. Şiddeti özendirici, eşitlik ve adalet unsurlarını zedeleyici, insan onurunu küçültücü vurgulardan kaçınıyoruz, kaçınmaya çalışıyoruz. Sansasyondan yalnızca bayana karşı şiddet haberlerinde ya da şiddet haberlerinde değil, tüm haberlerde, hususlarda uzak duruyoruz. Mağdur ve yakınlarının kimliğini ortaya çıkaracak ayrıntılara, özel hayatın kapalılığını ihlal edecek ayrıntılara yer vermiyoruz. Hatalının ya da saldırganın bakış açısını yansıtmıyoruz. Masumiyet karinesine itina gösteriyoruz.” sözlerine yer verdi.
‘EN ÇOK BAYAN KONUK ÇIKARAN İKİNCİ KANAL OLMUŞUZ’
TRT Haber’in çıkardığı konuklar ortasında bayan oranlarına ait de bilgi paylaşan Bostan,
“Geçtiğimiz aylarda bir bayan derneğimiz bir medya çalışması yapmış, konukların profilini çıkarmış bayan erkek olarak. Bize de bir ikaz mektubu gönderdi, benim şahsıma. Ben bu mektubu okudum, TRT Haber’in oradaki yerini aslında hoş gördüm. Yani en çok bayan konuk çıkaran 2’nci kanal olmuşuz. Bu, bizim için çok sevindirici lakin bu sayı o kadar düşük ki bundan keyifli olamadık açıkçası” halinde konuştu.
‘RTÜK’TE BİR TANE BİLE BAYAN ÜYE YOK; ÇOK BÜYÜK EKSİKLİK’
NTV Ankara Haber Müdürü Uğur Şevkat da Gazeteciler Cemiyeti’nin hazırladığı etik unsurlar kılavuzuna dikkat çekti. Şevkat, “Saldırıya maruz kalan bayanın ismi ve imajı -kendisi aksini talep etmediği sürece- kullanılmamalı. Cinsel atak hareketinin detayları belirtilmemeli, öykülenmemeli üzere neredeyse 20’ye yakın husus de burada var. Yani özetle, aslında bakarsanız elimizde her şer var, bir hassaslık var, gerekli yasal düzenlemeler mevcut, etik kurallar da bence artık biliniyor” dedi.
Şevkat, medyada bayan temsiline ait de şunları söyledi:
“RTÜK’te bir tane bile bayan üye yok, bence çok büyük bir eksiklik bu. Yani medyadaki erkek hâkim bakışı eleştirirken işte, medyanın denetleyici şuralarında da bu hassasiyetin olması gerektiğini düşünüyorum. Birebir şey İrtibat Başkanlığı için de geçerli olabilir.”
‘KADIN-ERKEK EŞİTLİĞİNİ KAVRAMAM ÜNİVERSİTEYE DENK GELİYOR’
Türk Medya Ankara Temsilcisi Melik Yiğiter, medyada bayan erkek eşitliğine ve bayan haklarına ait bilgilendirici yayınların yapılması gerektiğine işaret etti:
“Kendi adıma kadın-erkek eşitliğini kavramam üniversiteye denk geliyor. Zira ben, bu türlü ataerkil bir ailede, dört abladan sonra, erkek olsun diye babanın bastırmasıyla doğmuş biriyim ve daima erkeğin avantajları anlatıldı bana. Ben üniversiteye geldiğimde de birinci, arkadaşım uyardı “Ya, sen çok buyruk kipiyle konuşuyorsun.” dedi. 7/24 açın bir televizyon kanalı, 7/24 bayan hakları, eşitlik falan anlatın, izlenmez. Bu böyledir yani ancak hani siz bu türlü ortaya serpiştirseniz… Mesela, dizlerinin ortasına serpiştirin, haberlerin ortasına serpiştirin, tartışma programlarına serpiştirin çok daha gerçek reel bir durum olacak, öbür türlü sıkıcı, izlenmiyor” diye konuştu.
Hürriyet Gazetesi Ankara Temsilcisi Hande Fırat da Yiğiter’e katıldığını söz ederek, “O gün Türkiye’nin bir numaralı gündem unsuru. “Tartışma programına bunu koyalım” dediğim an ‘Koyamayız zira sıfır reytingi var’ karşılığını alıyoruz” dedi.
‘ŞULE ÇET HABERİNİ KISA GEÇTİK, HASSASİYET GÖSTERDİK’
Yeni Akit Ankara Haber Müdürü Muhammet Kutlu da gazetelerinin yayın siyasetini ‘Şule Çet’ davası üzerinden şu sözlerle özetledi:
“O bacımız, Allah ışık içinde yatırsın, Şule Çet kardeşimizin atıldığı iş hanında, plazada bulunuyor bizim temsilciliğimiz. Akit’te çok ayrıntılı haber görmemişsinizdir. Niçin görmemişsinizdir? Biz, düşündük, taşındık; çok makus bir olay, hassasiyet göstermek istedik. Kısaca geçtik haberi. Yani ballandıra ballandıra ya da çok ayrıntılı detaylı “İşte bizim binamızda, biz bunun en düzgününü verelim, işte kapıcıyı da konuşturalım, bekçiyi de konuşturalım, ona girmedik, çok kısa geçtik bunu; bu da bir cins hassasiyettir zannediyorum. Yani telin ediyoruz bu cins şeyleri, keşke hiç olmasa, bundan sonra inşallah hiç olmaz bu cins şeyler.”
‘KIZ EVLENİNCE ONLARIN İNSİYATİFİNE GİDİYOR’
Muhammet Kutlu’nun bayana yönelik şiddetten kelam ederken, “Kadına şiddet ne demek? Ya, sen kızını bir öbür biriyle evlendireceksin; kız senden çıkıyor, eksiksiz onların inisiyatifine giriyor” söylemi üzerine Sabah Gazetesi Ankara Temsilcisi Okan Müderrisoğlu ile Hürriyet Gazetesi Ankara Temsilcisi Hande Fırat reaksiyon gösterdi. Müderrisoğlu, “Siz direkt onların inisiyatifine derken bile aslında cinsiyetçi ayrımı kabul ederek konuşmuş oluyorsunuz” derken, Hande Fırat, Kutlu’ya “Kimse kimsenin inisiyatifine geçemez yani o denli bir durum yok” dedi.
‘KIZI İLE ANNESİ İŞ BİRLİĞİ YAPIP BABALARINI KARAKOLA ŞİKAYET EDİYORLAR…’
Kadına yönelik şiddete tahlil bulurken, Türkiye’nin toplumsal dokusuna uygun yasal düzenlemeler yapılması gerektiğine dikkat çeken Kutlu, erkeklerin uzaklaştırma almasına ait de şunları söyledi:
“Kadına şiddete tahlil bulacaksınız, çabucak Avrupa’ya bakıyorsunuz. Avrupa’da, Amerika’da olan şeyi buraya aynıyla getirirseniz bizim insanımızın dokusuna uymaz; uymuyor. Bizim Mustafa Karahasanoğlu Ağabeyimiz, işverenimiz bir geldiğinde anlatmıştı, şu hususa o da çok hassasiyetle yaklaşır: “Ya, bayan şikâyet ediyor, polisler geliyor, işte yargı süreci başlıyor, çabucak o adamcağıza uzaklaştırma veriliyor, bayana da polis müdafaa veriliyor. Adam diyor ki: ‘İşte yahu, benim karıma ben yaklaşamıyorum, elin adamı başında nöbet tutuyor.’ Daha da kuduruyor adam.” diyor. Uzaklaştırma konusunda çok telefon ve mail geliyor bize. Biz onları da haber yapmadık yani makûs şeyi sunmaya çalışıyoruz biz. Örneğin; bir de şuradan bakın, kız ile annesi iş birliği yapıp, iftira halinde babalarını karakola gidip şikâyet ediyorlar yani bu örneklerde var. Yani burada illa Amerika’dan, Avrupa’dan işte, Batılı ülkelerden geldi diye berbat demek de hakikat değil. Ülkemiz kurulurken, cumhuriyetin birinci yıllarında Uygar Kanun alınmış. Sahiden, uzman yoktur yani kâfi araştırıp yazabilecek. Ticaret Kanunu alınmış, buna benzeri bir sürü kanunlar alınmış. Hani derler ya. “Ülkemizin yüzde 99’u Müslüman.” Ben, ona da katılmıyorum. Yani oran biraz düşmeye başlamış durumda, Müslüman üzere hissetmeyenler artmış durumda. En azından toplumsal dokumuza uygun yasal düzenlemeler için biraz daha niyet edilmesi, dikkat edilmesi, ihtimam gösterilmesi gerekir diye düşünüyorum.”
AK PARTİ VE MHP’Lİ MİLLETVEKİLLERİ: ŞİDDET UYGULAYAN ERKEK KONUTTAN UZAKLAŞTIRILMALI
AK Parti Kahramanmaraş Milletvekili Habibe Özal, Muhammet Kutlu’nun uzaklaştırma alan erkek hakkındaki kelamlarına karşılık verdi. Öçal, “Şiddet varsa o erkeği meskende tutmamak gerekir. Yani şiddet oluyorsa, şiddet uygulamış ise o bayanla o erkeği birebir konutta tutmanın bir münasebeti olamaz. Ben bu noktada size karşıyım. Şayet şiddet uygulamışsa, ziyan vermişse katiyen o erkeğin o konuttan uzaklaştırılması kanaatindeyim” dedi. MHP Konya Milletvekili Esin Kara da bayana şiddet uygulayan erkeğin meskenden uzaklaştırılması gerektiğine vurgu yaparak, “Bu, yalnızca bayan için değil çocuklar için de zira daima olarak kelamlı ve fizikî olarak şiddetin olduğu bir ailenin içerisinde yaşayan çocukların da maalesef geleceklerini biz karartıyoruz” biçiminde konuştu.
‘KADINA ŞİDDETİ İSTANBUL KONTRATINA İNDİRGERSENİZ TÜRKİYE’YE HAKSIZLIK ETMİŞ OLURSUNUZ”
Komisyonda Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çıkmasına ait de tartışıldı. CHP Balıkesir Milletvekili Fikret Şahin’in “Kızım, ‘Baba, artık erkekler bizi döverse ceza almayacaklar mı?’ diye soruyor” sözleri üzerinde AK Parti Muğla Milletvekili Yelda Erol Gökcan, “İstanbul Mukavelesi yaşatır” üzere bir algıyla daima konuşulursa kızınızın bunu söylemesi çok normal” dedi. AK Parti Kahramanmaraş Milletvekili Habibe Öçal ise bayan haklarını bir muahedeye hapsetmenin sığ bir yaklaşım olduğunu söyledi. Komisyon Başkanı AK Parti Malatya Milletvekili Öznur Çalık da “Kadına yönelik şiddetle çabayı şayet İstanbul Sözleşmesi’ne indirgerseniz bayana, beşere, Türkiye’ye haksızlık yapmış olursunuz” diye konuştu.
‘KADIN HABERLERİNE ÜÇÜNCÜ SAYFADAN YER VERİLMEMELİ’
İstanbul Kontratı tartışmalarına ait Hande Fırat ise şunları söyledi:
“İstanbul Mukavelesi alışılmış ki, tek başına cinayetleri önlemez, şiddeti önlemez. Bizim kanunlarımız da tek başına cinayetleri ve şiddeti önlemez. Yapılması gereken çok şey olduğunu sizler de bizler de biliyoruz. Bence, buradaki temel sorun ya da kız çocuklarımızın “Ne olacak artık baba, anne?” demelerinin nedeni kazandığımız bir şeyi geri vermemiz, o baskıyla, bu baskıyla. İstanbul Sözleşmesi’nin kaldırılmasında bu mevzuyu en çok gündeme getirenlerin tahminen öbür şeyleri daha açık da konuşması lazım. Cinsiyet ve toplumsal cinsiyete dayalı şiddet bir insan hakkı ihlalidir, insan hakkı ihlali önemli bir hatadır. Üçüncü sayfa haberi olarak tanımlanmaktan ve üçüncü sayfada yer verilmesinden vazgeçilmelidir.” (DUVAR)
