Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), son derece değerli akademik, toplumsal ve ruhsal problemlere yol açabilen ve olumsuz tesirleri ömür uzunluğu sürebilen bir hastalıktır.
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu’nun toplumda görülme sıklığı nedir?
Toplumda görülme sıklığı %5-7 üzere çok yüksek orandadır, çocuklukta başlayıp %60-70 oranında, yetişkinlikte de devam edebilen bir rahatsızlıktır.
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu’nun nedenleri nelerdir?
DEHB, anne-babaların yahut öğretmenlerin tavır yanlışlarından kaynaklanmaz.
DEHB genetik nedenli, nörobiyolojik bir hastalıktır.
İzlem çalışmaları ortaya koymuştur ki;
DEHB olanların olmayanlara göre okulu bırakma oranı (% 32-40),
Üniversiteyi tamamlama oranı (% 5-10),
Çok az ya da hiç arkadaşa sahip olmama oranı (% 50-70),
İş hayatlarında düşük performans oranı (%70-80),
Antisosyal aktivitelerle ilgilenme oranı (%40-50),
Sigara ve husus kullanma oranı çok daha yüksektir,
Ayrıca, DEHB ile büyüyen çocukların, ergenlikte gebe kalma ve cinsel yolla bulaşan hastalıklara yakalanma oranı (),
Yetişkinlik devrinde depresyon oranı (%20-30),
Kişilik bozukluğu gösterme oranı (yüzde 18-25),
Çeşitli formlarda hayatlarını yanlış yönlendirme ve ömürlerini tehlikeye atma durumları çok daha yüksek orandadır.
Tüm bu yaşanan önemli sonuçlara karşın, çalışmalar gösteriyor ki; DEHB’i olan şahısların yarısından azı, tedavi olmaktadır.
DSM 5’e nazaran Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu’nun belirtileri nelerdir?
*DSM–5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders): Amerikan Psikiyatri Birliği tarafından yayınlanan ve zihinsel hastalıklara teşhis koymak için ölçütleri belirleyen Mental Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı.
Dikkat eksikliği olan kişi:
Detaylara dikkat etmez, daima kusur yapar,
Dikkatini müdafaada kahır yaşar,
Dinlemez görünür,
Verilen komutları izlemede zahmet çeker,
Organizasyon sorunu yaşar,
Yoğun düşünme gerektiren işlerden kaçınır ya da bu işleri yapmaktan hoşlanmaz,
Eşyalarını kaybeder,
Dikkati basitçe dağılır,
Günlük işlerini unutur.
Hiparaktivite-dürtüsellik sorunu yaşayan şahısların davranış biçimleri nasıldır?
Durduğu yerde duramaz; elleri, ayakları kıpır kıpırdır,
Uzun müddet birebir yerde oturmada sorun yaşar,
Çocukken koşar ya da tırmanır, yetişkinken yerinde duramaz,
Sessizce bir şeyle meşgul olmada kahır yaşar,
Motor takılmış üzere yahut düz duvara tırmanırcasına hareketlidir,
Çok konuşur,
Karşıdaki kişi sorusunu bitirmeden yanıtı yapıştırır,
Bekleme gerektiren ya da sırayla yapılan işlerde meşakkat yaşar,
Başkalarının kelamını keser,
DEHB teşhisi konulabilmesi için üstte sıralanan belirtilerin çocuklarda 6 ya da fazlası, 17 yaş sonrası için en az 5 belirti olmalıdır. Ayrıyeten belirtilerin arada bir ortaya çıkması teşhis için kâfi değildir. Belirtiler birçok ortamda ve çok sayıda kendini göstermiş olmalıdır.
Yaşa nazaran Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu’nun belirtileri değişir mi?
Bireyin hayatının farklı periyotlarında (çocukluk, ergenlik, yetişkinlik) DEHB’nin belirtileri değişebilir. Bu vakit zarfında yıllar içinde belirtiler birbiriyle yer değiştirebilir ve geçişler yaşanabilir. Münasebetiyle da tıpkı kişinin hayatının faklı vakitlerinde DEHB’nin o anda ve o kesitte kendini gösterme biçimi değişkenlik gösterebilir. Hayatının bir periyodunda hiperaktivite-dürtüsellik baskınken başka bir devrinde ise dikkat eksikliği daha ön planda olabilir.
