Domuzlar, keçiler, sığırlar ve fareler, donör hayvanların genetik yapısını taşıyan spermler oluşturdu.
Araştırmacılar, yüksek teknolojili bir genetik kurgulama aracıyla, hayvanların embriyosundaki üreme genini geçersiz kıldı.
Böylece hayvanlar kısır doğdu, lakin donör hayvanlardan alınan sperm üreten hücrelerin terk edilmesinden sonra, sperm üretmeye başladılar.
Amerikalı ve İngiliz ortak araştırma grubu, bu teknikle taşıyıcı babaların, ödüllü boğalar üzere kıymetli genetik malzemeye sahip hayvanların özelliklerini yavrulara taşıyabileceğini söyledi.
Ekip, böylelikle besi hayvanlarının genetik özelliklerinin güzelleştirilebileceğini ve besin üretiminin artılabileceğini kaydetti.
Washington State Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi’nden Prof. Jon Oatley “Bunun, dünyadaki besin güvensizliğinin tahlilinde kıymetli bir tesiri olabilir. Bu sıkıntıya genetik açıdan yaklaşabilirsek, bu hayvanları daha az su, daha az yem, daha az antibiyotikle yetiştirebileceğimiz manasına geliyor” dedi.
Deneyler ne gösterdi?
Önce taşıyıcı babaların, etkin donör spermi taşıdıkları teyit edildi. Fareler, donörün genlerini taşıyan sağlıklı yavrular doğurdu.
Henüz daha büyük hayvanlarda deney yapılmadı. Lakin Edinburgh Üniversitesi Roslin Enstitüsü’nden Prof. Bruce Whitelaw, çalışmanın bu metodun işe yarayacağına dair güçlü ispatlar sunduğunu belirtti.
Whitelaw, “Deney, teknolojinin gerçek olduğunu gösteriyor. Artık bunu, büyüyen nüfusumuzu doğurmak ismine en âlâ nasıl kullanılabileceğimizi bulmalıyız” dedi.
Araştırmacılara nazaran bu teknoloji tıpkı vakitte, soyu tükenme tehlikesi taşıyan çeşitler için de kullanılabilir.
Örneğin, soyu tükenme tehlikesi taşıyan bir gergedanın dondurulmuş sperminin, tipi canlandırmak için kullanılması mümkün. Lakin, bilimin ne kadar süratle uygulamaya geçirileceğinde, karar vericilerin tesirli olacağını söylüyorlar.
Güvenlik, etik ve hayvanın hakları telaşlarıyla genetiğiyle oynanmış besi hayvanlarının beşerler tarafından tüketilmesine şimdi onay verilmedi.
Genetik kurgulama nedir?
Genetik kurgulamada, embriyolardaki genetik kodlar siliniyor ya da değiştiriliyor. Mevcut teknolojinin bir örneği CRISPR. DNA değiştirmek için biyolojik bir sistem olan CRISPR 2012’de bulundu.
CRISPR taramaları, muhakkak bir genin yerini arıyor ve daha sonra DNA’dan kopartmak için “moleküler makasları” kullanıyor.
Laboratuar ortamında tesirli olan prosedür, şimdi kusursuz değil ve DNA’nın istenilenden büyük bir kısımını kesebiliyor.
Bu istenmeyen kurgulamalar da, öteki değerli genleri değiştirebiliyor.
Etik meseleler neler?
Nuffield Biyoetik Kurulu, besi hayvanlarında genetik kurgulama tekniklerindeki etik sıkıntıları inceliyor.
Genetik kurgulama teknolojisinin potansiyel uygulamaları ortasında, boynuzsuz sığırlar ve hastalıklara karşı dirençli domuzlar ve tavuklar da var.
Konseyin yöneticisi Hugh Whittall, genetikk kurgulamanın, dünyanın farklı bölgelerindeki toplulukların yaşadığı, sağlıklı ve besleyici besine erişim sıkıntısına tahlilin bir modülü olabileceğini söylüyor.
Whittall “Genetik kurgulamanın, araştırma ortamının dışında ne ölçüde uygulanıp uygulanamaycağı, araştırmaların toplumsal pahalarla ne kadar örtüşeceğine bağlı ve bu birçok durumda şimdi net olarak tanımlanmış değil.” dedi.
