PhiSat-1, yeni bir hiperspektral termal kamera ve Intel Movidius Myriad 2 VPU (Görüntü Sürece Birimi)-birçok akıllı kamera içinde ve hatta 99 dolar bedelindeki selfie dronlarında bulunan yongayla birebir yonga- sayesinde yerleşik bir AI işlemci içeriyor. PhiSat-1 aslında kutup buzullarını ve topraktaki nemi gözlemleme misyonu verilmiş tıpkı vakitte birleştirilmiş uydulardan oluşan geleceğin ağını yaratmak için uydulararası irtibat sistemlerini test eden bir çift uydudan biri.
Peki Myriad 2’nin çözmeye yardımcı olduğu birinci sorun nedir? PhiSat-1’in üzerinde yer alan yüksek duyarlıklı kameraların oluşturduğu yüksek ölçüde bilginin nasıl işleneceği. PhiSat-1’i mümkün kılan ortak çalışmalara liderlik eden Avrupa Uzay Ajansı’nda (ESA) Data Sistemleri ve Yerleşik Bilgi İşlem Başkanı olarak görev yapan Gianluca Furano bununla ilgili olarak şöyle diyor: “Sensörlerin data üretmek için sahip olması gereken özellikler ve yetkinlikler her jenerasyon için 100 kat artarken, bilgi indirme yetkinliklerimiz fakat her kuşakta üç, dört ya da beş kat artıyor.”
Aynı vakitte, rastgele bir vakit diliminde gezegenimizin yüzeyinin yaklaşık üçte ikisi bulutlarla kaplı. Bu da genelde çekilen, kaydedilen, Dünya’ya çok bedelli olan uydu-yer bant genişliği üzerinden gönderilen, tekrar kaydedilen, bir bilim insanı tarafından (ya da bir algoritma tarafından) bir bilgisayarda saatlerce hatta günlerce incelenen ve sonunda da silinen gereksiz onlarca bulut manzarası manasına geliyor.
Bu nedenle Dunne ve Ubotica takımları, kusurlu sonuçları ya da aşınmaları incelemek için Myriad yongasını bir dizi testten geçirerek “radyasyon karakterizasyonu” gerçekleştirdi.
Furano, ESA’nın daha evvel radyasyon için bu kadar karmaşık bir yonga üzerinde test gerçekleştirmediğini söyledi. “Düzgün bir formda test edip edemeyeceğimize dair kuşkularımız vardı… Bu yonga üzerinde kapsamlı bir test ve karakterizasyon çalışmasının nasıl yapılacağına ait sil baştan bir kılavuz yazmamız gerekti.” Dunne, 2018’ün sonlarında CERN’de gerçekleşen ve kesintisiz 36 saat süren birinci radyasyon demeti patlatma testinin “çok gerilimli geçtiğini” söyledi. Dunne, “Ancak bu test ve takip eden iki test şükür ki bizim arzuladığımız formda gerçekleşti.” dedi. Myriad 2, olduğu üzere, rastgele bir değişiklik yapılmasına gerek kalmadan kullanılabildi.
Ve bununla da, bu düşük güç tüketen, yüksek performanslı bilgisayar manzara yongası Dünya’nın atmosferinin dışına çıkmaya hazır hale geldi. Fakat artık aşılması gereken bir zorluk daha vardı. Olağanda, AI algoritmaları “öğrenmek” için yüksek ölçüde bilgiler kullanılarak oluşturulur ya da “eğitilir”. Bu türlü bir durumda neyin bulut olduğunu neyin bulut olmadığını öğrenmesi gerekiyordu. Lakin, kameranın çok yeni olması nedeniyle Furano’nun deyişiyle, hiçbir bilgiye sahip değillerdi.
Avrupa’nın dört bir yanından yarım düzine farklı kuruluşun iştirakiyle gerçekleştirilen tüm bu sistem ve yazılım entegrasyonları ve testlerin tamamlanması dört ay sürdü. ESA’da PhiSat yetkilisi olarak misyon yapan Max Pastena, “Bunu bu kadar kısa müddette ve verimli olacak halde esnek bir biçimde yapabilmiş olmaktan gurur duyduk.” dedi. Furano’ya nazaran de bir uzay mekiğinin geliştirilmesi açısından zamanlama tam manasıyla “bir mucizeydi”.
Maalesef, bir dizi hususla ilişkisi olmayan olay- rokette gecikmeler, koronavirüs pandemisi ve olumsuz yaz rüzgarları – grupları PhiSat-1’in yörüngede planlandığı üzere çalışıp çalışmayacağını görmeleri için bir yıldan daha uzun mühlet beklemek zorunda bıraktı.
Bu olasılıkların birçoğu test edilecek. ESA ve Ubotica, ikinci bir Myriad 2’yi yörüngeye taşıyacak olan PhiSat-2 üzerinde birlikte çalışıyorlar. PhiSat-2 “basit bir kullanıcı arayüzü kullanarak uçuş sırasında uzay mekiğinde geliştirebilecek, basitçe suramı yapılabilecek ve çalıştırılabilecek AI uygulamalarını çalıştırabilecek.
