Editör: Erkavim Yıldırım
Doç. Dr. Aytaç, Türkiye’de 450 bin ila 600 bin ortasında şizofreni teşhisli hasta olmasına karşın yarısının tedavi imkanlarından istedikleri oranda yararlanamadığını anlattı.
Doç. Dr. Hasan Mervan Aytaç, Türkiye’de 450 bin ila 600 bin ortasında şizofreni teşhisli kişi olduğunu söyleyerek şu tabirleri kullandı:
“Aslında şizofreniyi başka diyabet ya da tansiyon hastalıklarından çok farklı tutmuyoruz. Erkeklerde bayanlara göre biraz daha yüksek sıklığı olduğu biliniyor. Türkiye’de yaklaşık 450 bin ile 600 bin ortasında şizofreni teşhisli hasta olduğunu biliyoruz. Ancak bunların yarısı maalesef tedavi imkanlarından faydalanamıyor. Bu yüzde 50’lik kısma de ulaşmak gerekiyor”
Şizofreniyi, bireylerin gerçekliği olağandışı olarak düşündükleri, gerçek ile gerçek dışını ayıramadıkları bir zihinsel bozukluk formunda tabir eden uzmanlar, toplumsal davranışlarda bozukluk, arkadaş ve toplumsal etrafından uzaklaşma, çok yansılar verme, depresyon, çok fazla ahenge yahut tam bilakis uykusuzluk üzere birçok belirtisi olduğunu aktarıyor. Hastalığın toplumda görülme sıklığının yaklaşık yüzde bir oranında olduğu, son periyotta yapılan çalışmalarda erkeklerde daha çok görüldüğünün belirlendiği söz ediliyor.
Psikiyatri Kliniği’nden Doç. Dr. Hasan Mervan Aytaç da şizofreniye karşı önyargılardan kaçınılması gerektiğini söylerken, hastalığının genetik temelli olabileceği üzere çevresel etkenlerden de etkilenebileceğini lisana getirdi.
ŞİZOFREN NEDİR?
Şizofreni, hastaların gerçek ile gerçek dışı olan olguları birbirinden ayırt edememesine yol açan, sağlıklı fikir akışı, his denetimi ve olağan davranışa mahzur olan önemli bir beyin hastalığıdır. Birden fazla vakit yavaş yavaş gelişim gösterir. Erken teşhis ve tedavi çok kıymetlidir, önemli komplikasyonlar gelişmeden hastalığın denetim altına alınmasını sağlar. Hastalık genel olarak çarpık niyetler, halüsinasyonlar, endişe ve paranoyalardan oluşur. Medyanın, televizyon dizilerinin ve sinemaların işlediği öyküler toplumda şizofreni hastalarını saldırgan ve tehlikeli ve gibisi biçimde tanıtsa da aslında durum bu türlü değildir. Şizofreni hastalarında bölünmüş yahut çoklu kişilik durumu yoktur, hastaların büyük bir kısmında şiddet eğilimi kelam konusu değildir ve bu hastalar tedavi ile desteklendikleri takdirde toplum içerisinde, arkadaşları ile, aileleriyle yahut tek başlarına ömürlerini devam ettirebilir.
ŞİZOFRENİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Birçok hastalıkta olduğu üzere şizofrenide de hastalığın başlangıç devrinde belirtiler daha hafiftir ve bu devirde hasta yakınları sadece bir şeylerin yolunda gitmediğini fark edebilir. Hastalığın belirtileri ortasında his, düşünme ve davranışa ait farklı problemler yer alır. Ekseriyetle sanrılar, halüsinasyonlar ve sistemsiz konuşma, kendini tabir edememe üzere sorunlar yaygın formda görülür. Bunun haricinde şizofreni hastalığının belirtileri şunlardır:
Şizofreni hastalarında gerçek dışı olaylara inanma durumu kelam bahsidir. Bunlar hayaller yahut sanrılar olarak tanımlanabilir. Örnek vermek gerekirse hasta birinin ona takıntılı derecede aşık olduğu, ziyan gördüğü yahut tacize uğradığı, diğerleri tarafından takip edildiği, büyük bir felaketin meydana gelmek üzere olduğu üzere gerçek dışı fikirlere yahut kuşkulara kapılabilir.
Şizofrenide yaygın biçimde görülen gerçekte olmayan şeyleri görme yahut duyma üzere durumlar halüsinasyon olarak nitelendirilir. Bunlar şizofreni hastaları tarafından büsbütün gerçek olarak hissedilir ve olağan bir tecrübenin gücüne muadildir. Halüsinasyon rastgele bir duyuda olabileceği üzere çoklukla işitme halinde gerçekleşir.
Düzensiz fikir ve konuşma şizofreni hastalığında yaygın görülen semptomlardan bir başkasıdır. Hastalar konuşurken kendilerini söz edemez, sorulara verdiği yanıtlar kısmen yahut büsbütün soruyla ilgisiz olabilir, konuşurken anlamsız sözler ve anlamsız cümleler kullanabilir.
Şizofreni hastalarında sistemsiz motor hareketler ve davranışlar görülebilir. Çocuksu hareketler, ajitasyon, gayeye odaklanmakta zorlanma, gereksiz ve abartılı hareketler, talimatlara direnç gösterme, talimatlara direnme, uygunsuz ve tuhaf duruş formu üzere belirtiler bunlara örnek olarak verilebilir.
