HAKKARİ’de dün çıktıkları 4 bin 135 rakımlı Cilo-Sat Dağları’nda kırılan buzulların ortasına düşüp kaybolan 2 kişiyi arama- kurtarma çalışmaları sürerken, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Edebiyat Fakültesi Coğrafya Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, bölgeyle ilgili ihtarlarda bulundu. Prof. Dr. Alaeddinoğlu, “Biz buzullara baktığımızda aslında gördüğümüz yer, büsbütün buz kütlesinden oluşan bir yapı değil. İçi boş, birçok yerde 50 metreyi tahminen daha fazla derinlikte boşlukları içeren ve tabanı büsbütün boş akarsuların aşındırdığı o erimenin meydana getirdiği çukurlarla dolu. Münasebetiyle o yüzeylerde hareket etmek, gezinmek muhakkak önemli bir risk” dedi.
Hakkari’ye gelen 18 kişilik doğasever kümesi, dün 4 bin 135 rakımlı Cilo-Sat Dağları’na çıktı. Kümedeki Adıyaman’dan geldiği belirtilen Kemal ve Gülay Avcu çifti ile Mehmet Aydın ve Hakime Koç, buzulların kırılması sonucu boşluğa düştü. Kümedeki başka şahıslar, 112 Acil Davet Merkezi’ni arayarak haber verdi. İhbar üzerine bölgeye Jandarma Arama Kurtarma (JAK), AFAD ve UMKE takımları sevk edildi. Takımların yaptığı çalışmayla Avcu çiftinin yeri tespit edildi. Çift, 2 saatlik çalışmasıyla halatla kurtarılarak helikopterle Yüksekova Devlet Hastanesi’ne kaldırıldı. Avcu çiftinin sıhhat durumlarının uygun olduğu belirtildi.
‘BUZULLAR ALAN KAYBEDEREK KÜÇÜLÜYOR’Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Edebiyat Fakültesi Coğrafya Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, bölge ile ilgili değerli açıklamalarda bulundu. Türkiye’nin en yüksek 2’inci dağ pozisyonunda olan Cilo Dağı’nın 4 bin 135 metre yüksekliğiyle görkemli ve özel bir dağ olduğunu, bünyesinde yaklaşık 20 bin yıllık bir geçmişe sahip buzulları barındırdığını anlatan Prof. Dr. Alaeddinoğlu, “Şüphesiz bilhassa son 50 yıldır ancak ağır olarak da son 10 yıldır bu global iklim değişikliğinden kaynaklı yani global ısınmanın bir sonucu olarak ortaya çıkan bir ısınmaya bağlı olarak bütün dünyanın farklı bölgelerinde yaşanan ısınma ve beraberindeki o buzullardaki erime burada da kendini göstermiş ve buzullar her geçen yıl maalesef alan kaybederek küçülüyor” diye konuştu.’AKTİVİTELER ASLINDA ÇOK TEHLİKELİ’Buzulların yalnızca yüzeyden alan kaybetmediğini anlatan Prof. Dr. Alaeddinoğlu, “Buzullar, yerden de yani iç bölümlerden de erime sürecine tabiler. Münasebetiyle o erime süreci yalnızca yüzeyde yaşanmıyor. Buzulların içinde yani 50-100 metre derinliğindeki o buzulların iç yapısında da emsal bir erime süreci var. Yani biz buzullara baktığımızda aslında gördüğümüz yer büsbütün buz kütlesinden oluşan bir yapı değil. İçi boş birden fazla yerde işte 50 metreyi tahminen daha fazla derinlikte boşlukları içeren ve tabanı büsbütün boş akarsuların aşındırdığı o erimenin meydana getirdiği çukurlarla dolu. Hasebiyle o yüzeyler de hareket etmek. O yüzeyde gezinmek katiyetle önemli bir risk. O bölgede bilhassa doğaseverlerin, kümelerin derneklerin yani buzulları görmek için yapmış oldukları bütün o aktivitelerin aslında çok tehlikeli olduğunu ifade etmiştik. Bunlardan bir tanesi oradaki buzulun yapısına verdikleri ziyan zira bu buzlular tabiat mükemmeli. Tabiat mükemmeli bir buzulun bu biçimde insanların yüzeyde gezinerek o ayaklarındaki aşındırma, o erimeler sonucu oluşan o yapıdaki incelmelerin kırılmasıyla, o derin vadilerin sayıca artması ve buzulun erimesini hızlandırması var. Fakat öteki taraftan aslında en değerli risklerden bir tanesi de insan hayatı. Zira bu buzullar yüzeyde sağlam üzere görünürlerken o alt boşluklarda tabanda yaşanan erime süreci aslında hiç de o buzluların inançlı olmadığını, o yüzeyde yaşanacak bir kırılmanın, o yüzeyde yürüyen işte orayı deneyimleyen beşerler için önemli bir tehlike yarattığı manasına gelir. İşte yakın vakitte da emsal bir durum yaşandı” dedi.’BUZULLARIN YOK OLDUĞUNA TANIKLIK EDECEĞİZ’Buzulların erimesiyle birlikte büyük çukurlar ve derin vadilerin oluştuğunu o vadilere düşmenin çok önemli bir risk olduğunu da anlatan Prof. Dr. Alaeddinoğlu, çoğu vakit da vefatla sonuçlanabilecek riskleri beraberinde barındırdığını söyledi. Ayrıyeten orada buzulların erimesiyle oluşmuş göl yapısının da olabileceğini anlatan, bütün bunların insan hayatını çok önemli riske attığını söyleyen Prof. Dr. Alaeddinoğlu, şöyle konuştu:
“O alanları büsbütün bu doğaseverlerin ya da merak eden, gezmek, görmek isteyen insanların kullanıma açabiliriz ama buzulların üzerinde yürüyerek değil. Uzaktan görsel fotoğraflar çekerek ya da müşahede yaparak deneyimleyebilirler. Bu biçimde müsaade verilebilir. Bu hem buzulların geleceğe taşınması açısından kıymetli zira orası dediğimiz üzere bir doğal miras. Buzulların uzun yıllık vakit dilimi içerisinde her geçen yıl daha fazla eridiğini görüyoruz. Yani bu bugün tahminen bir iki tane yüzey kırılmasıyla ancak önümüzdeki yıllarda bu daima tekrar hızlanarak devam edecek. Yani biz o buzulların maalesef daima alan kaybettiğine yok olduğuna tanıklık edeceğiz. Güneye bakan yamaçların çoğu kısmı büyük ölçüde eriyecek yok olacak. Ancak kuzey yamaçlarda kalan buzullar tahminen korunabilecek ve korunması gerektiğini düşünüyorum. Dünyanın farklı ülkelerinde bu buzulları korumak için adımlar atılıyor. Örneğin İtalya’daki o buzul örtüleri. Yani bizim de benzeri bir formda bu alanları korumak hem kendi insanlarımız hem de aslında dünya insanları için, bütün insanlık için koruyarak geleceğe taşınmalı ve beşerler bundan 20-30 yıl sonra kalıcı buzul nedir? Bir dağın doruğunda tepesinde nasıl bir şeydir sorusuna yanıt ararlarken Cilo’yu ziyaret etmelerini sağlayabiliriz”
