Doç. Dr. Fatma Altun Kobul, Kahramanmaraş merkezli yaşanan ve 10 vilayette yıkıcı tesire neden olan sarsıntılardan etkilenenler, afet nedeniyle ruh sıhhatine dikkat etmesi gerektiğini belirtti.
Depremin tesirinin ruhsal olarak insanlarda farklı reaksiyonlarla kendisini gösterdiğine dikkat çeken Kobul, afet sonrasında oluşabilen telaş semptomlarının süreksiz olduğunu vurguladı ve ekledi:
“Aşırı çaresizlik ve güvensizlik hissi, sarsıntı sonrası yansıların başlıcalarını oluşturuyor. Bireylerin anlık yansılar vermeleri, günlük yapmış oldukları faaliyetlerden uzaklaşmaları, uykusuzluk, iştahsızlık, gerginlik, sonluluk üzere davranışları olağandır, olağandır. Bu sürecin bir kesimidir. Hepimiz bunları yaşayabiliriz; fakat farklı tesir seviyelerine, yoğunluğuna, şiddetine nazaran de bunlar bireylerde farklı sonuçlar gösterebilir. Yetişkinler olarak korku semptomlarının, yani kalp çarpıntılarının, terlemenin, titremenin ve ölecekmiş üzere hissetmenin, boğulma hissinin bu sürecin olağan bir kesimi olduğunu ve bunların süreksiz olduğunu bilmemiz gerekiyor. İştahsızlık, uykusuzluk ve günlük aktivitelerdeki ilgi kaybı olağandır. Bunun için ilaç ya da alkol kullanılmasını tavsiye etmiyoruz”
“HEMEN RUTİNLERİNE DÖNMELİLER”
Depremden etkilenen bireylerin öz bakım hünerlerinde azalma, günlük yaptıkları işleri bırakma üzere durumların görülebileceğini belirten Kobul, “Normal rutininize dönün ve aktivitelerinizi gerçekleştirmeye çalışın. Daima bir ekran maruziyeti, haber takip etme muhtaçlığı içerisinde olabiliyoruz. Bu gereksinim, bireylerde olağan ki çaresizlik hissiyle ve bir şeyler yapma hissiyle ortaya çıkıyor. Lakin ekran maruziyetini azaltmak ve rutinlere dönmeye çalışmak yapacağımız şeylerden biridir. Yaşadıklarınızı, hislerinizi yakınlarınızla paylaşmanız ve toplumsal dayanak içerisinde olmanız, etrafınızdaki bireylerle bağ içerisinde olmanız kollayıcı bir faktör olarak karşımıza çıkmaktadır” dedi konuştu.
Çocukların zelzeleden etkilenme seviyelerinde farklılık olabileceğini ve farklı davranışlar gösterebileceklerini belirten Kobul, şunları söyledi:
“Çocuklarda bazen olaylarla ilgili bir duyarsızlık, anlamama durumu görülebilir. Bazen çok endişe, çaresizlik hissi gözlenebilir. Etrafında olup bitenlerle ilgili hislerini söz etmeleri gerekebilir. Ebeveyn olarak güvenlik muhtaçlıklarını sağlamamız gerekiyor. Çocuklarda en çok zedelenen güvenlikle ilgili durumdur. Burada çocuğa temas etmek, çocuğun yanında olmak, ona sarılmak, dokunmak birincil olarak yapmamız gereken şeylerden birisi. Bunun dışında çocuğun hislerini tabir etmesine imkan vermek, tekrar tekrar sorduğu sorulara sabırla karşılık vermek, çocukları ekranlardan uzak tutmak; lakin olaylarla ilgili çocukların ‘Deprem nedir, ne değildir’ üzere sağlıklı bilgilenmesini sağlamak gerekir. Çocuklar da suçluluk hissi geliştirebilirler. Zelzelenin kendileri yüzünden olduğunu düşünen çocuklar olabilir. Onların bir kabahati olmadığına yönelik açıklamalar yapmak yararlı olacaktır. Hem çocuklar hem de yetişkinlerde semptomlar iki haftadan daha uzun bir mühlet devam ediyorsa, olağanlaşma sağlanmıyorsa, profesyonel bir ruhsal takviyeye gereksinim var demektir”.
DHA
