Diyarbakır’ın Karacadağ bölgesinde yetiştirilen domateslerin kurutulması süreci, mevsim normallerinin üzerinde seyreden sıcaklıkta yapılıyor.
Karacadağ’da teşebbüsçü ve çiftçilerin, kuru domates üretimi için nisanda yaklaşık 4 bin dekarda toprakla buluşturduğu fideler, zahmetli bir sürecin akabinde eser vermeye başladı.
Hasat edilen tonlarca domates, kurutma yapılan alanda çalışanlar tarafından ikiye bölünerek beyaz örtülere serilip tuzlanıyor.
İşçilerin erken saatlerde başlayan mesaisi, gün batımına kadar devam ediyor.
Kentte 40 dereceyi aşan sıcaklıkta çalışanların kuvvetli mesaiyle kuruttuğu domates, firmalar aracılığıyla ABD ve Avrupa ülkelerine ihraç edilecek.
“Yüksek sıcaklık düşük nem oranında kurutulması gerekiyor”
İl Tarım ve Orman Müdürü Mustafa Ertan Atalar, AA muhabirine, Karacadağ bölgesinde son 3 yıldır domates tarımının yapıldığını, bilhassa kurutmalık domates üretiminin bölgede yaygınlaşmaya başladığını söyledi.
Doğal kurutulması nedeniyle sağlıklı olan bu eserlerin, Avrupa ülkelerinde de tercih edildiğini lisana getiren Atalar, “Hızlı biçimde kurutulmazsa küf ve mantar gelişiyor, domatesin kalitesi bozuluyor. Bu nedenle yüksek sıcaklık, düşük nem oranı olan bir bölgede kurutulması gerekiyor. Diyarbakır’da hayli elverişli bir ortam olduğu için 3 gün içerisinde domatesler kuruyor. Rastgele bir hastalığın gelişmesine müsaade verilmiyor.” dedi.
Çiftçilerin büyük emekle ürettiği domateste dekar başına 5 ile 12 ton ortasında randıman elde edildiğini bildiren Atalar, bunun da çiftçinin yüzünü güldürdüğünü kaydetti.
Atalar, kurutulan domateslerin Avrupa ülkelerine direkt ihraç edildiğini anlatarak, “Genelde İtalya başta olmak üzere pizzanın çok tüketildiği yerlere ihraç yapılıyor. Pizza, sos ve meze üretiminde kullanılan kurutmalık domates buradan tercih ediliyor.” diye konuştu.
“Diyarbakır kuru domateste ‘1 numara’ oldu”
Girişimcilerden Muzaffer Işıklı, Manisa’dan gelerek kentte kurutmalık domates ürettiğini belirtti.
Işıklı, “Diyarbakır kuru domateste ‘1 numara’ oldu. Şu an kuru domatesin kalbi Diyarbakır’da atıyor. Diyarbakır domatesi aranır hale geldi.” dedi.
Şu anda kentte 7 farklı noktada domates kurutulduğunu aktaran Işıklı, “Diyarbakır’da üretilen domates, İtalya ve Almanya başta olmak üzere Fransa, ABD ve İngiltere’ye de ihraç ediliyor. Bu yıl İran’dan da müşterimiz var.” diye konuştu.
Bu yıl 500 dönümde üretim yaptığını, 5 bin ton yaş domates hasat etmeyi beklediğini lisana getiren Işıklı, “Ürettiğim domatesten 400 tonun üzerinde kuru domates elde ediyorum. Mutabakatlı çiftçilerim var, onlardan da yaş domates alıp toplamda 1000 tonun üzerinde kuru domates elde etmeyi hedefliyorum.” sözlerini kullandı.
Domates tarlası ve kurutma süreci yaptığı alanda yaklaşık 400 kişiyi istihdam ettiğini belirten Işıklı, “Bugünlerde ülkemiz çok sıcak ancak bunun bize yararı var. Domatesimiz 3-4 günde kuruyor. Sıcakta zorlanıyoruz ancak işimiz bu, alıştık artık.” dedi.
Domates üreticisi İsmail Menek ise domatesleri haziran ortalarından itibaren hasat etmeye başladıklarını söyledi.
Kurutulan domateslerin ihracatçılar aracılığıyla birçok ülkeye gönderildiğini kaydeden Menek, “Hasat bu sene âlâ. Geçen sene dolu vurmuştu, ziyan etmiştik.” diye konuştu.
Menek, girdi maliyetlerinin arttığını, devletten fide, ilaç ve gübre için dayanak beklediklerini belirtti.
“Günde 150 kasa domatesi ikiye bölüyorum”
Domatesin kurutulması sürecinde vazife alan bayanlardan Gülizar Sadak, annesi ve 6 kardeşiyle Şanlıurfa’nın Suruç ilçesinden çalışmak için geldiklerini belirtti.
Yaptığı işin güç olduğunu söz eden Sadak, “Hava sıcak, rüzgar olmadığı vakit daha çok zorlanıyoruz. Saat 11.00 ve 15.00 ortası çok sıcak. Daha evvel İzmir’e çalışmaya giderdik. Orada rüzgar vardı, burada ise rüzgar esmiyor. Burası oraya nazaran daha sıcak. Günde 150 kasa domatesi ikiye bölüyorum.” formunda konuştu.
Suruç’tan gelen Kasım Bengi de Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İlahiyat Fakültesi 3. sınıf öğrencisi olduğunu, yazın kurutmalık domates mesaisine katılıp aile bütçesine katkıda bulunmaya çalıştığını söyleyerek, “45 derece sıcakta güneşin altında çalışmak güç. Sabah 04.00’te kalkıp saat 20.00’ye kadar çalışıyoruz.” dedi.
