Düşük (abortus) Nedir?
Gebeliğin 20nci haftadan evvel yahut fetusun 500gr’ın altında resen sonlanması durumuna düşük denir.
Düşük sıklığı ne kadardır?
Bütün gebeliklerin %20’si düşükle sonlanır.
Düşük Nedenleri
1-Çocuğa ilişkin nedenler:bu kümesi en sık kromozom bozuklukları oluşturur. Düşüklerin %80’inden sorumludur. En sık rastlanan kromozomal bozukluk : trizomi olaylarıdır. Bunlar içinde de en sık gözüken trizomi-16 hadiseleridir. Bu kümedeki düşüklerin %50’sinden sorumludur. Daha az sıklıkla gözüken kromozom bozukluğu trizomi-21’dir. Bu kümede düşüklerin hepsi 12nci haftadan evvel olur. Kromozomal nedenlere bağlı bozuklukların tedavisinde tüp bebek metoduyla preimplantasyon genetik teşhis (PGD) yapılarak sağlam çocuk transfer yapılır.
2-Anne ve babaya ilişkin faktörlar: her ikisinin birinde translokasyon taşıyıcısı olması durumunda gebelik düşükle sonlanır. Ayrıyeten gebe anne akne tedavisi için acutane isimli ilaç kullanırsa gebelk yine düşükle sonlanır. Bu ilaçlar gebe kalmadan 6 ay evvel kesilmesi gerekir. Translokasyon taşıyıcılığında tedavi doner ovun yahut doner spermdir. (yumurta bağışı)
3-Uterusa (rahime) ilişkin faktörler: rahim içinde septum (perde) olması durumunda yahut rahim ağzı gevşekliğinde bilhassa 14üncü ila 20nci hafta düşüklere yol açar. Tedavisinde septumun (perdenin) histereskopik cerrahi ile alınması gerekir. Rahim ağzı gevşekliğinde ise 12nci ila 14üncü haftalar ortasında kese ağzı dikişi operasyonu yapılır.
Düşük Nasıl Olur?
Önce rahim içinde plesantanın ve desuduanın içinde kanama odakları belirir. Damarların kasılması ile fetusa (çocuğa) giden kan akımı durur. Çocuğun mevti gerçekleşir. Bunu takiben 10-15 gün içinde düşük gerçekleşmiş olur.
Boş gebelik kesesi nedir?
Düşük hadiselerinde fetus görülmez, yalnızca amniyon kesesi görülür. Bu durumda boş gebelik kesesi (blighted ovum) denir. Burada çocuk ölüdür ve kürtajla gebeliği boşaltmak gerekir.
Missed Abortus (ölü fetus) Nedir?
Fetusun kese içinde öldüğü halde kanamanın başlamayıp düşük olayının olmayışına bu isim verilir. Bu durumda birinci 3 ayda vakum küretaj 14üncü ile 20nci haftalar aradında ise doğum sancıları başlatılarak düşük gerçekleştirilir.
DÜŞÜK ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
1-Düşük Tehdidi: gebeliklerin birinci 3 ayında %25 oranında lekelenme şeklinde kanama olur. Burada rahim ağzı açılmamıştır (kapalıdır). Kramp stilinde ağrı yoktur. Kanamada azdır. Tedavisi: cinsel ilgi yasaklanır, istirahat tavsiye edilir. Takip: 1-Ultrasonografide bebeğin kalp atışlarının görülmesi ve gebelik kesesinin büyümesi güzele gidişi gösterir. 2- 3 günde bir BHCG takipleri. bu takiplerde BHCG artıyorsa (3 günde bir %50 artış) fetusun canlılığının göstergesidir. Şayet kalp atışları görülmüyorsa BHCG düzeyleri düşüyorsa fetus yaşamıyordur. Bir an evvel enfeksiyon ve kanama risklerini ortadan kaldırmak için, vakum küretajla gebelik sonlandırılır.
2-Kaçınılmaz ve tam olmayan düşük: rahim ağzı açılmıştır. Kramp üslubunda ağrılı ve pıhtılı kanama vardır. Rahim ağzında yahut vajende fötal ve plesantal atıklar görülebilir. Tedavisi: birinci 3 ay içinde vakum küretaj, 14üncü haftadan büyük ise doğum sancılarının uyarılarak düşüğün tam gerçekleşmesi gerisinden keskin kürtaj.
3-Tam (komplet abortus) düşük: tüm gebelik eseri atılmıştır. Kanama ve ağrı yoktur. Gebelik haftası büyük değilse kürtaja gerek yoktur. Kanama varsa hafif bir kürtaj yapılarak meyyit rahim iç duvarı hücreleri (desidua) temizlenir.
4-Ölü Fetus (missed abortus): gebelik kesesi içinde fetus kalp atışları yoktur. Fetus (çocuk) ölüdür. Fakat kanama yoktur. Daha çok birinci 3 ay içinde progesteron kullanılmış ise missed abortus oranı artar. Düşük resen gerçekleşmez. Tedavisi: küçük haftalarda vakum küretaj ile temizlenir. Büyük haftalarda ise hastaneye yatırmak gerekir. Zira bu hastalarda pıhtılaşma faktörünün bozulmasına bağlı olarak kanama riski bu hastalarda fazladır. Kan vermek gerekebilir. Evvel doğum sancıları başlatılır. Fetus attıktan sonra kürtaj yapılır.
5-Septik düşük: enfeksiyonla birlikte giden düşüklerdir. Kürtajın yasa ile özgür olduğu ülkelerde septik düşük oranı azdır. Fakat yasak olan ülkelerde septik düşük oranı daha fazladır. Ateş 38 derece üzerindedir. Şiddetli ağrı ve kanama vardır. Kürtaj öncesi geniş spektrumlu konbine antibiyortik tedavisi başlanır. Kürtajdan sonrada 10 gün devam edilir. Hastalar septik şok tarafından çok yakın takip edilmelidirler.
TEKRARLAYAN (ALIŞILMIŞ) DÜŞÜKLER
Ard arda 3 kez düşük yapma olayına tekrarlayan düşük denir.
Tekrarlayan düşük nedenleri nelerdir?
1-Rahmin yapısal bozuklukları (uterus anatomi bozuklukları): septat uterus üzere rahmin oluşması sırasında müllerian kanal bozuklukları durumlarında olur. Tedavisi: septum (perde) cerrahi olarak çıkartılır ve rahmin içi genişletilir. Böylelikle %70 oranında miyadına kadar devam eden gebelikler elde edilebilinir.
2-Hormonal bozukluklar: en değerli düşük yapan hormonal bozukluk progesteron yetmezliğidir (luteal faz yetmezliğidir). Teşhisinde bazal beden ısısı grafisi, endometrial biyopsi ile gün tayini ve progesteron tayinidir. Luteal faz yetmezliği varsa bu hamilelere 8inci haftaya kadar oral, vajinal, rektal yahut intramusküler olarak progesteron verilir.
3-Kromozom bozuklukları: bebeğe ilişkin trozomiler anne ve babaya ilişkin translokasyon taşıyıcılığı durumlarında olur. Bu durumda tedavide kromozom bozukluğunda PGD ile tüp bebek, translokasyon taşıyıcığında ise yumurta bağışı tavsiye edilir.
4-Antifosfolipid antikorları ve tronbofili: lupus antikoagülanı ve anti kardiolipin varlığında ve trombofili hastalıklarında çok pıhtrılaşmaya bağlı düşükler çok sıklıkla görülür.
5-Rahim ağzı (serviks) yetmezliği: 2nci trimestr dediğimiz 14 ila 20nci haftalardaki düşüklerden sorumludur. Bu düşükler ağrısız ani su gelmesi ve çok süratli bir halde düşük olayının gerçekleşmesidir. Bu durumda rahim ağzına gebeliğin 12 ila 14üncü haftalarında kese ağzı dikişi (Mc Donald operasyonu)konur. Bu dikişle %80 oranında başarılı bir biçimde düşük engellenerek olağan gününe (miyadına) gelmiş bebekler doğurtulur. Bu dikiş gebelikte kanama varsa konmaz. Dikiş konduktan sonra kanama olursa dikişi geri almak gerekir.
DÜŞÜKTEN SONRA NE YAPILMALIDIR?
DÜŞÜKTEN SONRA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
1-Öncelikle moralinizi bozmayınız. Unutmayınız ki; birinci 3 ayda zaten düşen fetusların %50 ila 80’ini olağandışı fetuslardır. Çoğunlukla da kromozomal bozukluklara bağlıdır.
2-Düşükten ve kürtajdan sonra doktoronuzun sdize verdiği antibiyotik ve ağrı kesici üzere ilaçları tavsiyeler doğrultusunda kullanınız.
3-Düşükten sonra çabucak istediğiniz formda banyo yapabilirsiniz.
4-Düşükten sonra kanama 1 hafta kadar devam edebilir, korkmayınız. Lakin 10 günü geçen pıhtılı ve ağrılı kanamalarda hekiminizi arayınız.
5-Kan kümeniz Rh (-) Negatif ise ve eşinizde Rh (+) müspet ise 72 saat içinde kan uyuşmazlığı iğnenizi yaptırınız.
6-Düşükten sonra cinsel münasebet 10 günden sonra özgürdür.
7-Düşükten sonra gebelik (hamilelik): 20nci günden sonra yumurtlama başlar korunma yapmak gerekir.
8-Düşükten sonra ne vakit hamile kalınabilinir?: en az 3 kez (3 siklus) adet görmek gerekir. Ondan sonra gebelik (hamilelik) planlanabilir. Gebe kaldığınızı öğrenir öğrenmez bir an evvel hekiminize giderek bu gebeliğinizin düşükle sonlanmaması için gerekli tavsiyeleri alınız ve ilaçlarınızı kullanınız. Bu gebeliğinizde cinsel münasebetten kaçınınız. (düşükten sonraki gebelikte cinsel münasebetten kaçınmak gerekir.)
9-İlk düşüğünüz olmuşsa; 40 gün sonra düşük nedenleri araştırılmak üzere hekiminize ya da hastaneye müracaatınız.
10-İsteyerek düşük yaptıysanız (istemli kürtaj olduysanız) çocuğunuzu aldırdığınız için korkmayınız, kısır kalmayacaksınız. İstediğiniz vakit gebe kalabilirsiniz.
11-Düşükten sonra yapılması gereken testler: 3’den fazla resen düşük yapanlar için (alışılmış düşük) kesinlikle genetik araştırma ve trombofili (kanın çok pıhtılaşması) testlerini yaptırmaları gerekir. Ayrıyeten 14 haftadan büyük düşüklerde ise ilaçlı rahim sineması çektirmeli ve rahim ağzı gevşekliği değerlendirilmelidir.
Düşükten sonra ne vakit adet (regl) görülür?
Düşükten sonra 20nci gün çivarında ovulasyon (yumurtlama) oluşabilir. Ve düşükten sonra adet 35inci günde olur. Büyük düşüklerde ise bu müddet 2 aya kadar uzayabilir. Münasebetiyle 20nci günden sonra hamile kalmamak için korunmak gerekir.
Düşük kanaması ve düşükten sonra kanama?
Düşük kanaması düşük tehdidinde azdır. Modül ve pıhtı yoktur. Rahim ağzı kapalıdır. Tam olmayan düşükde ise; ağzılı, modüllü, pıhtılı kanama olur. Tam düşükte ise; kanama ve ağrı yoktur. Düşük sonrası yapılan kürtajdan sonra kanama 7 güne kadar lekelenme biçiminde olabilir.
Düşükten sonra ne vakit gebe kalınabilir? (düşük sonrası gebelik)
Düşükten 3 ay sonra hamile kalınabilinir. 3 kere adet görülmesi rahmin ve hormonal istikrarın yerine konması için gerekli olan vakittir.
