Uykusuzluk: Nedenleri ve Sonuçları
Uykusuzluk, tıbbi terimiyle bilinen insomnia, günümüzde birçok insanın karşılaştığı yaygın bir sorundur. Toplumun yaklaşık %90’ı hayatlarının bir döneminde kısa süreli uykusuzluk yaşarken, %30’u daha sık ve uzun süreli uykusuzluk problemiyle mücadele etmektedir. Nörolog Prof. Dr. Hakan Kaynak, uykusuzluğun, birçok hastalığın seyrinde bir belirti olarak ortaya çıkabileceğini vurgulamaktadır.
Uykusuzluğun Sağlık Üzerindeki Etkileri
Prof. Dr. Kaynak, uykusuzluğun kalp hastalıkları veya solunum sistemi rahatsızlıkları gibi sağlık sorunlarına neden olabileceğini ifade ediyor. “Birçok psikiyatrik hastalığın seyrinde görülen uykusuzluk, bu hastalıkların belirtisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca, bazı ilaçların kullanımı ve alkol tüketimi de uykusuzluğa yol açabilmektedir. Ancak, klinik gözlemlerimize göre en sık karşılaştığımız uykusuzluk türü, psikofizyolojik uykusuzluk olarak bilinen bir durumdur. Bu türdeki hastalar, ‘uyuyamayacağım, sabah dinlenmiş uyanmayacağım, ertesi gün kötü hissedeceğim’ gibi endişelerle uykusuz kalmaktadır. Bu durum, hastaların gündüzden itibaren geceyi düşünmeye başlamasına ve çeşitli önlemler almasına neden olur; sonuç olarak, uyku spontane bir süreç olduğu için, gece de uyuyamazlar.”
İlaçların Yan Etkileri ve Uykusuzluk
Uykusuzluğu bir hastalık olarak görmenin ve çoğunlukla insomnia terimini kullanmanın önemli bir sorun oluşturduğunu belirten Prof. Dr. Kaynak, şunları ifade ediyor: “Birçok hasta, ‘ben de insomnia varmış ve tüm uyku ilaçlarını kullandım ama iyileşemedim’ diyerek, şikayetlerini dile getiriyor. Bu noktada, uykusuzluklarının düzelebileceğine dair inançları tükenmiş durumda. Genel tıp uygulamaları, uyku ilaçları veya yan etkileri nedeniyle uyku veren ilaçlar kullanmak şeklinde gelişmektedir. Hastalara genellikle sakinleştiriciler, uyku verici ilaçlar, depresyon tedavisinde kullanılan ilaçlar veya antipsikotik gruptan ilaçlar önerilmektedir. Ancak bu yanlış uygulamalar sonucu hastalar, kısa bir süre rahatlama sağlasa da, bu durum uzun sürmemektedir. İlaçlara karşı tolerans ve bağımlılık gelişimi, hastaların ertesi gün yorgun ve uykulu uyanmalarına yol açmaktadır. Uykunun kalitesi bu ilaçlarla olumsuz etkilenmektedir; bazı ilaçlar huzursuz bacak sendromu gibi, uykusuzluk sebebi olabilecek durumları artırabilmektedir.”
Çocuklarda Uykusuzluk Problemi
Uykusuzluk sorunlarında önemli etkenlerden birinin uyku hijyenine yeterince dikkat edilmemesi olduğunu belirten Prof. Dr. Kaynak, özellikle çocukların erken uyumaya zorlanmasının olumsuz sonuçlar doğurabileceğini vurgulamaktadır. Uykunun kalitesi ve düzeni için sağlıklı bir ortam yaratmak, hem çocuklar hem de yetişkinler için kritik öneme sahiptir.
