FOX TV ekranlarında yayımlanan ve büyük bir ilgiyle izlenen Masumiyet dizisinin dün akşamki kısmında İlker karakteri, yaşadığı olaylar nedeniyle terapi almaya gitti.
Bu sahnenin akabinde narsist kişilik bozukluğunun ne olduğu merak konusu oldu. İzleyiciler, ‘Narsist nedir, belirtileri nelerdir? Narsist kişilik bozukluğu tedavisi var mı?’ sorularına karşılık aramaya başladı.
Peki, Narsist nedir, beliritleri nelerdir? Narsist kişilik bozukluğu tedavisi var mı? İşte, Narsist kişilik bozukluğu ile ilgili bilgiler..
NARSİST KİŞİLİK BOZUKLUĞU NEDİR?
Narsist öbür bir ismiyle özsevici kişilik bozukluğu olan şahıslar, fizikî ve ruhsal açıdan kendilerini çok beğenmektedir. Başka insanlara nazaran kendilerini üstün görmekte, daima beğenilme, ilgi ve onay beklentisine girmektedir. Her yerde özel ilgi göreceklerini düşünen bu şahıslar, her vakit üstün yerleri hak ettikleri inancına sahiptir.
Narsist birey, benlik hürmetini bu halde beslemektedir. Ona nazaran en hoş, en güzel, en parlak, en zeki odur ve sürekli o olacaktır. Lakin bu türlü bir özsevicilikte hayal kırıklarına ve incinmelere sık rastlanmaktadır. Beklentileri karşılanmayınca özsaygıları düşmekte ve bu nedenle depresif hissedebilmektedir.
Eleştiriye dayanamayan narsist şahıslar, daima övgü beklentisi içindedir ve bu nedenle de davranışları bunu elde etmeye yöneliktir. Bu bireyler, kendilerini daha üstün göstermek için diğerlerini kullanabilmekte ve onların haklarını hiçe sayabilmektedir. Çıkar münasebetlerine açık olan bu şahıslar, diğerlerinin his ve fikirlerini, ihtiyaçlarını anlamakta zorluk çekmekte ve bu nedenle kuracakları ilgiler, bencil ve benmerkezci olarak tanımlanmaktadır.
NARSİST KİŞİLİK NEDEN GELİŞİR?
0-6 yaş, kişilik bozukluğunun gelişiminde çok değerli bir devirdir. Bu periyotta çocuk aileyle münasebet kurmakta ve bilhassa anneyle kurduğu ilgi, onun kişilik gelişiminde ve sonraki hayatında tesirli olmaktadır.
Çocuk aileden gelen beklentileri karşılamak durumundadır ve aile çocuğu bu beklentileri karşılaması için aşikâr bir düzeyde tutmaktadır. O, aile içindeki en zeki, en başarılı, en uslusu olmalıdır. Hal bu türlü olunca, çocuk kendi potansiyelini ortaya koyamamakta ve kendi kararlarını alamaz hale gelmektedir.
Narsist kişilik bozukluğunun temelinde, erken çocukluk devrinde anne babanın kâfi eşduyum göstermemesi ve çocuğun gerçek dünyanın düş kırıklıkları ile gereğince karşılaşamaması yatmaktadır.
Anne babanın çocuğun özelliklerini çok yüceltmeleri ve vurgulamaları ile beslenen çocuk, gereğinden fazla büyüyen özbenlik duygusu oluşturmaktadır. Bunun da ‘narsizm’in oluşumunda kıymetli bir hissesi vardır.
Ayrıca narsistlerin hikayelerinde, çocuklukta duygusal ihmal besbellidir. Narsist bireylerin derinlerine bakıldığında, ağır bir değersizliğin hakim olduğu görülmektedir. Kişi, bu histen kurtulabilmek için daima bedellerini yükselten aktiviteler içinde bulunmaktadır. Örneğin; başarılı olmaya çalışmak ve muvaffakiyet peşinde koşmak üzere.
Ancak tüm bu süreçlerin farkında olmayan bu bireyler, bunları bilinçsizce yapmaktadır.
Narsistik kişilik bozukluğu olan şahısların kanıları şu biçimdedir:
- Ben çok özel bir beşerim.
- Üstün biri olduğum için, özel davranılmayı ve bir kadro ayrıcalıklar tanınmasını hak ediyorum.
- Başkalarına uygulanan kurallar beni bağlamaz.
- Tanınmak, övülmek ve hayran olmak çok değerlidir.
- Benim pozisyonuma hürmet göstermeyenlerin cezalandırılması gerekir.
- Öteki beşerler, benim gerekmelerimi karşılamadılar.
- Hak ettiğim saygıyı görememem ya da hak ettiklerimin verilmemesi bağışlanamaz.
- Başkaları, kendilerine duyulan hayranlığı ve sahip oldukları varlığı hak etmiyor.
- İnsanların beni eleştirme hakları yok.
- Ben çok yetenekliyim, oburlarının benim durumuma gelebilmeleri için, kendilerine yeni yollar bulmaları gerekir.
- Lakin benim kadar zeki ve parlak olanlar beni anlayabilirler.
- Büyük şeyler istemek için her türlü nedenim var.
Narsistler, etraflarındaki insanları tartmakta ve kendilerine hürmet gösterecek olan şahısları çabucak ayırt etmektedir. Narsistler, karşılarında hürmetle eğilecek ve karşılık beklemeyecek ‘düşünceli’ bağımlı bir kişiyi bulup çıkarmaktadır.
İnsan münasebetlerinde sorun yaşayan narsist bireyler, sıklıkla sevgili ile yakınlaşma ve sonra ayrılma sıkıntıları yaşamaktadır. Sıklıkla sevgili değiştirebilmekte ve birebir bireyle daima tartışabilmektedir. Çoklukla siyasetçi, yönetici, bilim adamı, önderler narsist kişilik olmaktadır. Bu şahısların iş hayatı, sevgili münasebetleri, çocuklarıyla olan bağlarının çabucak hemen hepsinde sorun vardır.
Narsist şahıslar, bilhassa Borderline kişilik yapısında olan sevgililer edinmektedir. Bu bireyler ulaşılmaz bireyler olabilir ve elde ettiklerindeyse onları değersizleştirmektedirler. Bu nedenle partnere sık sık öfke duyarlar. Münasebetleri yeterli gitmediğinde de alternatif partner arayışına geçmekte, değersizlik hislerinden kurtulabilmek için sık sık mastürbasyon yapmaktadırlar.
Tehlikeli sporlara yönelebilmekte, alkol ya da esrar tüketebilmkete, pornografi ve sapkın ilgiler içinde olabilmektedir. Bunlar kişinin savunma sistemini oluşturmakta ve narsistik duygusal, kırılmalar arttıkça bu tıp uğraşlar artış göstermektedir. Bu biçim kırılmalar, örneğin başarısız olma, hoşlandığı bayanı elde edememe, eleştirilme, terk edilme üzere durumlarda, bedende somatik hastalıklar belirebilmektedir. Örneğin kişinin beli, başı, sırtı ağrımakta, nefes almada zahmet çekmekte, çok yeme ya da tam karşıtı, iştahta azalma olmaktadır. Kişi boşalma, sertleşme, öbür bayanlara çok ilgili, sık mastürbasyon, eşcinsel olabileceğine dair dehşetler yaşayabilmektedir.
NARSİST KİŞİLİK BOZUKLUĞU TEDAVİSİ VAR MI?
Narsistik şahıslara nazaran, terapiye gelmek zayıflık göstergesidir. Bu nedenle, temel sebebin ruhsal problemler olduğunu düşünmeyip terapiye gitmeyi tercih etmemektedir.
Narsistik kişilik bozukluğuna sahip olan şahısların içinde çok fazla geçersiz kişilikler bulunmaktadır. Bulunduğu ortama ve etrafa nazaran insanlara davranışları ve konuşmaları değişmektedir.
Narsistik kişilik bozukluğu, dinamik psikoterapi ile tedavi edilebilmektedir. Tedavi, ortalama iki yıl ile dört yıl süren uzun vadeli bir tedavidir. Yani tedavi mühleti, şahıstan bireye değişkenlik göstermektedir.
Kişi tedavide değersizlik hissiyle tanıştıkça, diğerlerinin takdirine ve onayına ne kadar muhtaçlık duyduğunu farkettikçe kendi benliğini bulmaktadır. Kendisiyle tanıştıkça oburlarının onu övmesine olan gereksinimi giderek azalmaktadır.
