Koleda Geleneği
Kırklareli Büyükmandıra Belediyesi tarafından düzenlenen Koleda etkinliğine katılanlar, belediye önünde yüzlerini boyadı, maske takarak omuzlarına beyaz çarşaflar sardılar. Yüzyıllardır süregelen bu Balkan geleneği, her yıl merakla araştırılmakta ve kutlanmaktadır. Peki, Koleda nedir? Koleda geleneği nereden gelir? Koleda nasıl kutlanır?
KOLEDA NEDİR?
Koleda, köklü ve geleneksel Slav âdetlerinden biri olarak öne çıkmaktadır. Bu özel dönemde, Noel arifesi ile güneşin doğuşu arasında geçen zaman dilimi Koleda ile özdeşleşmiştir. Güneşin doğuşuyla birlikte bu gelenek sona erer. Zengin folklor unsurlarıyla süslenen bu kutlamalarda, şarkılar, fıkralar, atasözleri ve eğlenceli şakalaşmalar önemli bir yer tutar. Koleda sırasında, koleda şarkıları çevrede yankılanır.
Koleda tayfasının lideri olan deneyimli stanenik, grubu belli bir sırayla şarkılar söyleterek köydeki evlerin önünde veya bahçelerinde dolaştırır. Her evde uygun düşen şarkılar söylenir; çobansa çobancılıkla, avcıysa avcılıkla, papazsa papazlıkla, yeni gelinse yeni gelinle ilgili şarkılar tercih edilir. Koleda hazırlıkları, 20 Aralık’ta başlamaktadır. Koledacılar, bu özel güne özgü kıyafetler giyer ve şapkalarında özel motifler taşırlar.
Gece yarısından sabaha kadar, etraftaki tüm evleri dolaşmayı hedeflerler. Yolda, kapılarda ve evlerde Koleda’ya özel ritüel şarkılarını, bulundukları mekâna ve o evin özelliklerine göre söylerler. Genellikle sağlık, aile huzuru ve tarımsal bereket için dileklerde bulunarak evlerden ayrılırlar. Hem çocuklar hem de yetişkinler bu geleneksel kutlamalara katılabilir. Yetişkinler de ev ev dolaşarak, hanelere sağlık, huzur ve refah dileyerek iyi dileklerde bulunurlar.
En son hânede, şarkılar sona erdiğinde, çiftçilerin hediye ettiği koleda açmaları elinde tutan tayfa başı, yüksek sesle şöyle seslenir: “Tanrıdan sana bol sağlık, bize de biraz eğlence!” Açmanın yanı sıra, para, et, pastırma, fasulye, un, şarap ve daha pek çok şey de bağışlanır. Koleda, evli erkeklerin de katıldığı, birlikte kutlanan bir eğlence ile son bulur. Kalan erzaklar, satılarak elde edilen gelir, ihtiyaç sahiplerine, kiliselere, okullara veya halkevlerine bağışlanır.
