Dünya değişiyor, vakit daralıyor. Adım atmak için beklenen her gün bizi yaşanabilir bir dünyadan daha da uzaklaştırıyor. Değiştirmemiz gereken en kıymetli global alışkanlıklarımızdan biri de güç. Bu alanda şimdiye kadar gezegene insan eliyle verilen zararın hesabı hayli kabarık. Yapılması gerekenlerse epey kolay. Daha az karbon ve atık üretmek. Bunun yanında pak ve sürdürülebilir kaynakların varlığını arttırmak.
GÖRÜNÜRLÜĞÜ DÜŞÜK
Enerji verimliliği yatırımlarının uzun vakittir yapılan lakin Türkiye’de görünürlüğü az olan bir alan olduğunu vurgulayan SHURA Güç Dönüşümü Merkezi Yöneticisi Alkım Bağ Güllü, Hürriyet’e yaptığı değerlendirmede, “Türkiye’de son 20 yıldır ünite üretim başına güç tüketimi yıllık yaklaşık yüzde 1.5 oranında azalıyor. Bu düşüşte güç verimliliğine dolaylı katkısı olan modernizasyon ve yenileme yatırımları kadar eski verimsiz elektrik motorlarının daha verimli olanlarla değiştirilmesi, birleşik ısı ve elektrik üretimi yatırımları (kojenerasyon), proses iyileştirmeleri, izolasyon, verimli aydınlatma üzere direkt güç verimliliğine yönelik yatırımlar da tesirli oldu. Bu yatırımların görünürlüğünün az olmasının esas nedeni yatırım ve finansman basamağında güç verimliliğinin direkt hedeflenip ölçümünün yapılmamış olması ve birinci evrelerde çok düşük yatırımlarla çok büyük verimliliğin sağlanabilmiş olması” tabirlerini kullandı.
HEDEF PAZAR STANDARTLARI
Peki Türkiye’de güç dönüşümünde hangi kesimler önde? Alkım Bağ Güllü’ye nazaran büyük ve çeşitli kesimlerde faaliyet gösteren, memleketler arası zincirlere entegre şirket kümeleri bu alanda öncü rol oynuyor. Türkiye’deki şirketler için bu manada en büyük itici gücün, tüketicilerin bilhassa milletlerarası markalardan karbon ve kirletici emisyon yoğunluğu düşük eserleri talep etmesi olduğunu vurgulayan Güllü, “Bunun yanında gaye pazarlardaki eser standartları da dönüşüm motivasyonunda tesirli. Bu doğrultuda beyaz eşya ve tekstil/hazır giysi üzere kesimlerin öne çıktığını görüyoruz” dedi.
FİNANSMAN MODELİ EKSİKLİĞİ HİSSEDİLİYOR
Hem endüstride hem de binalarda karbonsuzlaşma ve verimlilik odaklı entegre güç idaresi yaklaşımına gerçek gidilmesi gerektiğini söz eden Alkım Bağ Güllü, “Bu alanda kolaylaştırıcı hizmet ve finansman modellerinin eksikliği hissediliyor. Tüketim üniteleri ölçeğinde kapsamlı değerlendirmelerle birlikte güç verimliliği, yenilenebilir güç ve elektrifikasyonu birleştiren projelerin idaresi ve finansmanını bir ortada sağlayabilecek kolaylaştırıcı düzeneklerin geliştirilmesi bu kapsamda değer taşıyor” formunda konuştu.
ETKİN PLANLAMA ŞART
Net sıfır taahhütlerinin yerine getirilebilmesi için hem dünyada hem de Türkiye’de yatırımların geçmişteki düzeylerinin 2-3 katına çıkması gerektiğini söyleyen Güllü, “Türkiye’nin bunun için gereksinim duyduğu kaynaklara ulaşabilmesi mümkün, fakat bu doğrultuda aktif planlama ve uyuma gereksinim var” dedi.
YATIRIMDA YEŞİL HİDROJEN ZAMANI
Diğer taraftan, AB’nin 2026’dan itibaren uygulamaya geçecek olan Sonda Karbon Düzenlemesi Düzeneği kapsamında yer alan çimento, demir-çelik, alüminyum ve gübre bölümlerinde de emisyon azaltımına yönelik yatırımların yapılması gerekiyor.
Alkım Bağ Güllü, “Şimdilik bu kesimlerde faaliyet gösteren muhakkak başlı kuruluşların yenilenebilir elektrik üretimi yatırımlarına yönelerek elektrik tüketiminden kaynaklanan emisyonlarını azaltmaya yöneldiğini görüyoruz. Fakat, mevcut elektrik tüketiminden kaynaklanan karbon salımı bu dalların toplam sera gazı emisyonlarının küçük bir kısmını oluşturuyor. Üretimde yüksek ısı gereksinimi nedeniyle elektrifikasyon potansiyelinin kısıtlı olduğu bu kesimlerde önümüzdeki yıllarda yeşil hidrojen başta olmak üzere alternatif yeşil güç kaynaklarına yönelik yatırımların ön plana çıkması bekleniyor” diye konuştu.
MALİYETİNİN 3 KATI YARAR SAĞLIYOR
Enerji dönüşümü yatırımlarının hem finansal hem de sosyoekonomik açıdan kıymetli avantajları olduğunu anlatan Alkım Bağ Güllü, şu kıymetlendirme bulundu: “SHURA Güç Dönüşümü Merkezi tarafından yapılan çalışmalar güç verimliliğinde mevcut amaçlara kıyasla yüzde 10 ek güzelleşme sağlayacak yatırımların her bir 1 ünite harcamaya karşılık 1.2 ünite finansal yarar sağlayacağını ve ek olarak ithal yakıt masraflarını düşürerek ülke iktisadına katkıda bulunacağını saptıyor. Tekrar SHURA çalışmaları, güç dönüşümüyle birlikte sanayi katma kıymeti, emisyonların azalmasının dışsal yararları ve genel refah artışının getirisi de dahil edildiğinde dönüşümün yararının maliyetinin üç katı düzeyinde olabileceğini gösteriyor.”
