Bu yıl 17’nci Avrupa Yazılım Mimarisi Konferansı Yeditepe Üniversitesi’nde gerçekleştirildi. Konferansa iştirak sağlayan Hollanda Wageningen Üniversitesi ve Araştırma Merkezi Bilgi Teknolojileri Kısmı Lideri Prof. Dr. Bedir Tekinerdoğan, “Afetlerin evvelce tespit edilebilmesi için özel yazılım sistemleri geliştirilebilir ve geliştirilmeli. Bu teknoloji de mevcut. Evvelce tespit etmede, tedbir almada, karar dayanakta yardımcı olabilen ve sarsıntı olduğunda da uyumu ve lojistiği sağlayabilen bir yazılımın olması son derece önemlidir” dedi.
Yazılım mühendisliği alanında çalışan dünyaca ünlü bilim insanları, 18-22 Eylül tarihleri ortasında Yeditepe Üniversitesi’nde gerçekleştirilen konferansta bir ortaya geldi. Dünyanın en âlâ 5 milletlerarası yazılım mühendisliği konferanslarından biri olarak bilinen Avrupa Yazılım Mimarisi Konferansı’nın (European Conference on Software Architecture ECSA) 17’ncisinde dünyada yazılım mühendisliğine istikamet veren, birçok değerli yaklaşımı ve tekniği ortaya koymuş olan 80’den fazla bilim insanı ve araştırmacı ağırlandı.
Yeditepe Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mert Özkaya’nın organizasyon başkanlığında gerçekleşen konferansta, yazılım mühendisliği tüm taraflarıyla ele alınırken, yazılım mimarisinin afetler ile münasebeti ve afetlerin evvelce tespit edilmesi için gereken altyapı da yeniden iştirakçiler tarafından masaya yatırıldı. Sürdürülebilir ve ölçeklenebilir yazılımların geliştirilmesi, yazılım mimarisinin ehemmiyeti ve mimari-merkezli yazılım geliştirme, yazılım soyutlama teknikleri, kod yazmadan yazılım geliştirme ihtiyaçları sağlayan kaliteli yazılım geliştirme üzere hususlara odaklanan konferansta, yazılım mühendisliğinin değerli mevzularında eğitim seminerleri düzenlendi, çeşitli çalıştaylar gerçekleştirildi ve dünyaca ünlü hakemler tarafından kabul gören çeşitli bilimsel yayınlar uzman araştırmacılar tarafından sunuldu.
“KONFERANSIN ANA TEMASI SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK OLARAK BELİRLENDİ”
Hollanda Wageningen Üniversitesi ve Araştırma Merkezi Bilgi Teknolojileri Kısmı Lideri Prof. Dr. Tekinerdoğan, konferansla ilgili şöyle konuştu:
“100’den fazla iştirakçinin yer aldığı 17’inci Avrupa Yazılım Mimarisi Konferansı önde gelen bir konferanslar ortasında yerini almaktadır. Bu yıl Türkiye’de gerçekleşen bu konferansa Avrupa ülkelerinin yanı sıra Çin, Japonya ABD üzere 30’u aşkın birçok ülkeden iştirak sağlandı. Konferansın ana teması yazılım mühendisliği alanında değerli bir bahis olan yazılım mimarisidir. Yazılım mimarisi, yazılımın temel yapısını, bileşenler ortasındaki alakalarını tanımlar. Sağlam bir yazılım mimarisi, yazılımların daha güvenilebilir, ölçeklenebilir olmasını sağlamak açısından çok ehemmiyet arz ediyor. Sıhhatte, eğitimde, savunmada ve daha birçok alanda yazılım kullanılıyor. Tüm bunların gerçek biçimde geliştirilmesi için sağlam bir yazılım mimarisinin oluşturulması koşul. Her zamanki üzere bu yılki konferansta da genel temalar ele alınırken bu yıl ayrıyeten ana tema sürdürülebilirlik olarak belirlendi. Yazılımın daha sürdürülebilir olmasını sağlamak aslında yazılım mimarisinin kendi ana temasıdır. Ancak bu yıl ayrıyeten iklimle, hayatla bağlı sürdürebilirlik konusunu irdeleyeceğiz; ekolojik sürdürülebilirliği de tema olarak konferansımıza dahil ettik. Yazılım mühendisleri ve mimarileri olarak bu husustaki sorumluluklarımız nedir, yazılımın ekolojik sürdürülebilirliğe tesiri nedir, bunu daha optimize edebilmek için yazılım mimarileri olarak neler yapmalıyız üzere soruların üzerinde duracağız.”
“ŞU AN MEVCUT DEĞİLSE, BU DURUMU KRİTİK ALTYAPI OLARAK ALGILAMAK LAZIM”
Yazılım ve afetlerin evvelden tespiti ortasındaki ilişkiyi bizlerle paylayan Prof. Dr. Tekinerdoğan şunları kaydetti:
“Bir afet gerçekleştikten sonra hem can kaybı hem de ekonomik kayıp olarak çok daha büyük hasar bırakıyor. Yazılım bunların önlenebilmesi ve afetlerin evvelce tespit edilebilmesi için de çok büyük ehemmiyet taşıyor. Afetlerin evvelden tespit edilebilmesi için özel yazılım sistemleri geliştirilebilir ve geliştirilmeli. Bu teknoloji de mevcut. Evvelden tespit etmede, tedbir almada, karar dayanakta yardımcı olabilen ve zelzele olduğunda da uyumu ve lojistiği sağlayabilen bir yazılımın olması son derece kıymetlidir. Şu an mevcut değilse, bu durumu kritik altyapı olarak algılamak lazım. Banka, finans ve savunma sistemlerini kritik altyapı olarak tanımladığımız üzere özellikle ülkemiz için zelzelesi önlemek ve afet idaresinde kritik altyapı olarak ele almamız lazım. Kritik altyapılarda da yazılım büyük kıymet taşıyor.”
“BU KONFERANSI TÜRKİYE’YE GETİRMEK ÖNCELİKLİ HEDEFİMİZDİ”
Sürdürülebilirlik konusunda ise herkesin çabalamaya başladığını belirten Prof. Dr. Tekinerdoğan, ” Biraz da geç kaldık fakat zararın neresinden dönersek kardır kanısıyla dünya çapında çalışmalar başlatıldı. Responsible engineer ismi altında sorumluluk taşıyan mühendislik çalışmaları olarak öne atıldı ve bu mevzuda bilimsel çalışmalar başlatıldı, projeler sunuluyor. Türkiye içinde bu bazda çalışmalar başlatılması gerekiyor. Üniversitelerden meslektaşlarımızın yaptığı çalışmalar var ve onların desteklenmesi gerekiyor. Bu yıl 17’ncisi düzenlenen konferans, daha evvel farklı Avrupa ülkelerinde organize edildi. Bu konferansı Türkiye’ye getirmek öncelikli amacımızdı ve bunun için baya gayret sarf ettik. Sıradan olmayan bu konferansın iştirakçileri da dünyanın önde gelen bilim insanlarıdır. Türkiye’ye getirmek için birkaç yıl uğraştık, lokal tertiple bağlantı halindeydik” şeklinde konuştu.
“BUGÜN BİR ARACIN MALİYETİNİN YÜZDE 50’SİNDEN FAZLASINI YAZILIM OLUŞTURUYOR”
Yazılım mimarisinin ülkemizde son vakitlerde başta otomotiv sanayisi olmak üzere birçok alanda büyüm ehemmiyet arz ettiğini belirten Yeditepe Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Kısmı öğretim üyesi Doç. Dr. Mert Özkaya ise şöyle konuştu:
“Günümüzde son derece kıymetli bir husus olan yazılım mimarisi, yazılım sistemlerinin tüm ihtiyaçları karşılayacak kaliteli bir formda geliştirilebilmesi için mimari merkezli bir yaklaşım izlenmesi gerekiyor. Birebir bugün mimarisi çok hoş bir binayı inşa edebilmek için evvel mimarın tüm kararları vermesi ve sonra ustaların o binayı inşa etmesi gerektiği üzere yazılımda da karmaşık bir yazılım sistemini geliştirmek için evvel bir mimari perspektif gerekiyor. Bu durum ülkemiz sanayisi için bilhassa her vakit hakikat çalışması gereken, gereksinimleri karşıladığından emin olduğumuz yazılımların geliştirildiği savunma endüstride de çok büyük ehemmiyet taşıyor. Yazılım mimarisinin çok ehemmiyet arz ettiği ikinci bir sanayi de Ülkemizde TOGG ile büyük çıkışta olan otomotiv sanayisidir. otomotiv sanayisinde de bugün bir aracın maliyetinin yüzde 50’sinden fazlasını yazılım oluşturuyor. Bir araç içinde birçok farklı yazılımın bir arada çalışması demek karmaşık bir yapısını olduğunu gösteriyor. Burada da yazılım mimarisi perspektifi devreye giriyor. Yazılım mimarisi merkezi bir yaklaşımla buradaki karmaşıklığı yönetebiliyorsunuz.”
“YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ’NDE YAZILIM MİMARİSİ ÖZELİNDE BİR ARAŞTIRMA KÜMEMİZ MEVCUT”
Bu bahiste belirli sayıda üniversitede yazılım mimarisi ile ilgili dersler verildiğini de kaydeden Doç. Dr. Özkaya, “Bu alanda araştırma yapan bilim insanlarımız da mevcut. Özgün bilgi üreten ve bu bilginin sanayide uygulanmasını sağlayan gruplarımız var. Yeditepe Üniversitesi’nde yazılım mimarisi özelinde bir araştırma kümemiz mevcut. Bu kapsamda hem lisans hem de lisansüstü öğrencilerimizle yazılım mimarisi odaklı projeler yürütüyoruz. Bu projelerin çıktılarını daha sonra savunma sanayi başta olmak üzere çeşitli sanayilerde uyguluyor, birçok sanayiye proje yapıyoruz. Öğrenciler bu vesile ile yazılım mühendisliğinin en kıymetli konusu olan yazılım mimarisi ile ilgili derste anlatılanların ötesinde hem bilgi hem de tecrübe kazanma fırsatı buluyor. Umut ediyorum ki; bizim yetiştirdiğimiz öğrencilerle ülkemiz yazılım mimarisine daha çok değer verecek, hem sanayide hem akademide bu tarafta araştırma yapan pratisyenlerimiz ve akademisyenlerimiz çoğalacak. Yazılım mimarisi konusu ülkemizde de bilgi ve tecrübesi yüksek düzeyde olan bir alan haline gelecek” tabirlerini kullandı.
