Özellikle birebir kıyafetleri giyen, birebir yatağı yahut tıpkı havluyu paylaşan şahıslar ortasında daha kolay yayılan, yaş ve cinsiyet ayırt etmeksizin bulaşan uyuz hastalığı nedir?
UYUZ NEDİR?
Sarcoptes scabiei olarak bilinen bir akardan kaynaklanan cilt hastalığıdır. Tedavi edilmeyen bu mikroskobik akarlar cildinizde aylarca yaşayabilir. Cilt yüzeyi üzerinde çoğalırlar daha sonra içine girer ve yumurta bırakırlar. Bu ciltte kaşıntılı, kırmızı bir döküntü oluşturur.
Daha çok hastane, huzurevi, askeri kışlalar, bakım meskenleri üzere kalabalık ortamlarda temas ile şahıstan bireye bulaşan uyuz hastalığı, sanılan bilakis kedi ve köpek üzere hayvanlardan beşere bulaşmaz. Bilhassa birebir kıyafetleri giyen, birebir yatağı yahut tıpkı havluyu paylaşan şahıslar ortasında daha kolay yayılan uyuz hastalığı yaş ve cinsiyet ayırt etmeksizin bulaşır.
UYUZ NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Doktorunuz, uyuzu fizikî bir muayene yaparak ve uyuzdan etkilenen deriyi inceleyerek teşhis edebilir. Muayene esnasında, kimi durumlarda hekiminiz; hastalığınızın teşhisini doğrulamak için bir iğne yardımıyla uyuz akarlarını cildinizden çıkarabilir. Uyuz akarının çarçabuk tespit edilemediği durumlarda, hekiminiz cildinizden doku örneği alarak ve bunu bir ekip testlerden geçirerek, cildinize uyuz akarının ve yumurtalarının yerleşip yerleşmediğini kesin olarak teşhis edebilir.
UYUZ BELİRTİLERİ
Uyuza maruz kaldıktan sonra, semptomların ortaya çıkması altı hafta kadar sürebilir. Semptomlar, daha evvel uyuz olan şahıslarda çoklukla daha süratli gelişir.
Uyuzun belirti semptomları, geceleri berbatlaşan döküntü ve ağır kaşıntıdır. Uyuz olan bölgenin kaşıntı yüzünden daima kaşıma ile çizilmesi, enfekte hale gelen yaralar oluşturabilir.
Büyük çocuklarda ve yetişkinlerde uyuzun yaygın olarak görüldüğü bölgeler şunlardır:
– Bilek
– Dirsek
– Koltuk altı
– Meme
– Penis
– Bel
– Kalça
– Parmaklar ortasındaki alan
Bebeklerde vaya küçük çocuklarda ve bazen çok yaşlı yahut bağışıklık sistemi zayıf olanlarda uyuz olan bölgeler şöyledir:
– Kafa
– Yüz
– Boyun
– Eller
– Ayak tabanları
Döküntünün kendisi küçük ısırıklar, delikler, deri altındaki şişlikler yahut sivilce gibisi şişliklerden oluşabilir. Akarların yuva modülleri bazen deride görülebilir. Küçük yükseltilmiş yahut rengi bozulmuş çizgiler olarak görünebilir.
Norveç uyuzu (Kabuklu uyuz)
Uyuz olan birtakım beşerler, Norveç uyuzu yahut kabuklu uyuz olarak bilinen öbür bir uyuz biçimi geliştirebilirler. Bu, daha şiddetli ve çok derecede bulaşıcı bir uyuz tipidir. Kabuklu uyuz olan insanlarda, binlerce akar ve yumurta içeren derin kabuklar oluşur. Bu şahıslar; uyuz hastalığını bir öteki bireye daha kolay bulaştırabildikleri için hemen tıbbi tedavi almaları gerekir.
Kabuklu uyuzlar da görünebilir:
– Kalın
– Gri
– Dokunduğunda kolay kırılmayan kabuklar
Kabuklu uyuzlar ekseriyetle zayıf bağışıklık sistemi olan bireylerde gelişir. Bunlar:
– Beyinle ilgili nörolojik rahatsızlığı olanlarda
– Yaşlı kişilerde
– Küçük çocuklar ve gebe kadınlarda
– Engellilerde
– Down sendromlu hastalarda
– HIV, AIDS üzere bağışıklık sistemini zayıflatan bir hastalığı bulunanlar.
UYUZ BULAŞICI MIDIR?
Uyuzlar bulaşıcıdır. Aşağıdaki hallerde yayılabilir:
– El ele tutuşma üzere uzun vadeli cilt-deri teması
– Cinsel ilişki
– Uyuz enfeksiyonu olan biri tarafından kullanılmış olan giyecekler, yatak örtüleri yahut havluları paylaşma
Uyuz çoğunlukla direkt fizikî temas yoluyla bulaştığından, istila aile bireylerine, arkadaşlara ve eşinize kolay kolay bulaşabilir. Uyuz ayrıyeten aşağıdaki yerlerde süratle yayılabilir:
– Okullar
– Askeri kışlalar
– Huzurevleri
– Rehabilitasyon tesisleri
– Spor salonlarının soyunma odaları
– Hapishaneler
