Çin Yeni Yılı nedeniyle tam da bu günlerde Vuhan kentindeki tren istasyonunun insan kaynaması gerekirdi.
Çin’de milyonlarca kişi tatili birlikte geçirmek için sevdiklerinin yanına gidiyor.
Ancak Çin’in yedinci büyük kenti ve son periyotta yayılan koronavirüsün ortaya çıktığı yer olan Vuhan’da ise durum çok farklı. İstasyondaki peronların büyük bir kısmı bomboş.
Zira Perşembe sabahı TSİ 05.00’ten itibaren otobüs, tren, metro ve feribot seferleri durduruldu, kentin dışına çıkışlar yasaklandı. Uçuşlar da durduruldu.
Yollar resmen kapatılmadı lakin birçok yolda denetim noktaları oluşturuldu ve halka kentten ayrılmamaları söylendi.
Bir kentin tamamını karantina altına almak mümkün müdür? Mümkünse bu nasıl yapılır?
BÖYLE BİR KENTİN TECRİDİ İÇİN ORDU TAKVİYESİ GEREK
Vuhan, 11 milyon kişinin yaşadığı çok büyük bir kent. Birleşmiş Milletler (BM) datalarına nazaran, dünyanın en büyük 42’nci kenti. Bu boyutlardaki bir kenti tecrit etmek çok da kolay değil.
Vuhan’a gelen 20 otoyol var. Ayrıyeten onlarca ufak yol kullanılarak da bu kente ulaşım sağlanıyor. Toplu taşıma kanalları kapatılmış olsa bile böylesine bir kenti tecrit etmek için ordunun dayanağına gereksinim var.
Sydney Üniversitesi’nden sıhhat güvenliği uzmanı Prof. Dr. Adam Kamradt-Scott, “Bunu yapabilmenin tek gerçekçi yolu, Çin ordusunun kentinin etrafını çevreleyip, kapatmasından geçiyor” dedi.
Ancak, bu türlü bir şey yapılsa bile, kentin hudutları nerede, nasıl çizilecek? Birçok büyük kentte olduğu üzere, Vuhan’a bağlı da çok sayıda köy ve kasaba bulunuyor.
Sydney Üniversitesi’nden salgın hastalık uzmanı Prof. Dr. Mahil Prokopenko, “Şehirler, alışılmadık biçimlerde biçimleniyor. Her yolu, her ilişki noktasını kapatmak mümkün değil. Bu, lakin aşikâr bir oranda mümkün olur lakin dört dörtlük bir değer değildir” dedi.
Dahası, Vuhan büsbütün tecrit edilmiş olsa bile iş işten geçmiş olabilir.
Vuhan’da ortaya çıkan virüs, Dünya Sıhhat Örgütü’ne (WHO) 31 Aralık’ta bildirildi. Çinli yetkililerin, bu virüsün beşerden beşere geçtiğini açıklama tarihleri ise 20 Ocak.
ÇİN’İN İÇİNDEKİ DURUM DAHA DERT VERİCİ
Aradan geçen 20 günlük mühlet içerisinde kentte on binlerce kişi giriş-çıkış yaptı ve bu virüs, yalnızca Çin değil, Asya kıtasının genelinde hatta ABD’de de çok sayıda beşerde görüldü. Virüsün görüldüğü insanların tamamının yolunun kısa bir mühlet evvel Vuhan’dan geçtiği tespit edildi.
Prof Kamradt-Scott, her ne kadar virüs dünya geneline yayımlaya başlamış olsa da, Çin’deki durumun korku verici olduğuna dikkat çekti.
Kamradt-Scott, “Virüsün görüldüğü ülkelerin her birine baktığımızda bunların tek tük olaylar olduğunu görüyoruz. Bu da, bu ülkelerde yayılmasına fırsat vermeden müdahale edildiğini gösteriyor. Temel tasa kaynağı Çin’in içindeki durum” dedi.
Çin’de virüs nedeniyle 81 kişi hayatını kaybetti. Can kayıplarının 76’sı Vuhan’ın başşehri olduğu Hubei eyaletinde görüldü. Guangdong, Pekin ve Hong Kong’da virüsün görüldüğü başka yerler olarak sıralanıyor.
Prof Kamradt-Scott, “Virüs zati o bölgede bulunuyor ve yayılıyor. O nedenle Vuhan’da tedbir almak için biraz geç kalınmış üzere duruyor” dedi.
BİRÇOK KİŞİ VİRÜSÜ TAŞIDIĞININ FARKINDA DEĞİL
Prof. Prokopenko da, Vuhan’dan Sydney’ye uçan son uçağın havaalanında biyogüvenlik uzmanları tarafından karşılanması üzere memleketler arası çapta alınan tedbirlerin olumlu olduğunu belirtti.
Sorunun birçok kişinin virüsü taşıdığı halde bu durumun farkında olmaması olduğuna dikkat çeken Prokopenko, “Bulaşmış olan ile bulaşıcı ortasında fark var. Virüs, bulaşmış olduğu şahısların içinde yaşar fakat şimdi bulaşıcı değildir. Belirtiler ortaya çıkmaz. Büsbütün olağan ve sağlıklı görünürler ve bu süreçte de diğerleriyle temas halinde olurlar” dedi.
Prokopenko, olağan bir grip mikrobu için kuluçka müddetinin iki ya da üç gün olduğunu fakat bir koronavirüs çeşidinde bu mühletinin beş yahut altı gün, hatta kimi durumlarda da daha da uzun olabileceğini söyledi.
Ancak tüm bunlar Çin’in virüsün yayılmasını denetim altına alma konusunda kusurlu davrandığı manasına gelmiyor. WHO, Çin hükümetinin çalışmalarını överken, uzmanlar “sosyal teması azaltmaya yönelik” daha evvel alınmış tedbirler olduğuna dikkat çekiyor.
Nisan 2009’da Meksika’nın başşehri Mexico City, domuz gribi salgınını önlemek için bar, sinema, tiyatro, stadyum ve hatta kiliseleri kapatmıştı.
Prof. Kamradt-Scott, “Alınan bu tedbirler, virüsün Mexico City’deki yayılmasını yavaşlattı ve yetkililerin durumu denetim altına almasına yardımcı oldu. Pekala, salgını büsbütün sona erdirmekte başarılı olduğu mu? Hayır” dedi.
Genel olarak değerlendirildiğinde, Vuhan’ın tecrit edilmesi paha miydi?
Kamradt-Scott, “Çin yalnızca teyit edilen olayları açıklıyor. Bu sayı 1000’leri bulursa, alınan tedbirlerin de önemli biçimde gözden geçirilmesi gerekir” dedi.
