Hepatit, safra kesesi taşları, orak hücre hastalığı, alkolik karaciğer hastalığı ve tümörler dahil olmak üzere birçok nedene sahip olan sarılık hakkında merak edilen tüm ayrıntılar haberimizde… Yetişkinlerde sarılık nedir? Belirtileri ve tedavisi…
YETİŞKİNLERDE SARILIK NEDİR?
Sarılık, cilt, sklera (gözlerin beyazları) ve mukoza zarlarının sarardığı bir durumdur. Bu sarı renge, sarı-turuncu safra pigmenti olan yüksek bir bilirubin düzeyi neden olur. Safra, karaciğer tarafından salgılanan sıvıdır. Bilirubin, kırmızı kan hücrelerinin parçalanmasından oluşur.
Sarılık, çoğunlukla çok fazla bilirubin üretimine neden olan yahut karaciğerin ondan kurtulmasını önleyen altta yatan bir bozukluğun bir sonucu olarak ortaya çıkar. Bunların her ikisi de bilirubinin dokularda birikmesine neden olur.
Sarılığa neden olabilecek altta yatan durumlar şunlardır:
Karaciğerin akut iltihabı: Bu, karaciğerin bilirubini konjuge etme ve salgılama yeteneğini bozarak birikmeye neden olabilir.
Safra kanalının iltihabı: Bu, safranın salgılanmasını ve bilirubinin çıkarılmasını önleyerek sarılıklara neden olabilir.
Safra kanalının tıkanması: Bu, karaciğerin bilirubini atmasını önler.
Hemolitik anemi: Büyük ölçülerde kırmızı kan hücresi parçalandığında bilirubin üretimi artar.
Gilbert sendromu: Bu, enzimlerin safra atılımını sürece yeteneğini bozan kalıtsal bir durumdur.
Kolestaz: Bu, karaciğerden safra akışını keser. Konjuge bilirubin içeren safra, atılacağı yerde karaciğerde kalır.
Sarılığa neden olabilecek daha ender durumlar şunlardır:
Crigler-Najjar sendromu: Bu, bilirubinin işlenmesinden sorumlu spesifik enzimi bozan kalıtsal bir durumdur.
Dubin-Johnson sendromu: Bu, konjuge bilirubinin karaciğer hücrelerinden salgılanmasını önleyen kalıtsal bir kronik sarılık halidir.
Yalancı sarılık: Bu zararsız bir sarılık halidir. Cildin sararması fazla bilirubinden değil beta-karoten fazlalığından kaynaklanır. Yalancı sarılık çoklukla aşırı ölçülerde havuç, kabak yahut kavun yemekten kaynaklanır.
SARILIK BELİRTİLERİ
Bazen bireyde sarılık belirtileri olmayabilir ve durum tesadüfen fark edilebilir. Semptomların şiddeti, altta yatan nedenlere ve hastalığın ne kadar süratli yahut yavaş geliştiğine bağlıdır.
Enfeksiyondan kaynaklanan sarılığınız varsa, aşağıdaki belirtilere sahip olabilirsiniz:
– Ateş
– Titreme
– Karın ağrısı
– Grip gibisi belirtiler
– Deri renginde değişiklik
– Koyu renkli idrar ve / yahut kil renkli dışkı
Sarılık bir enfeksiyondan kaynaklanmıyorsa, kilo kaybı yahut cilt kaşıntısı üzere semptomlarınız olabilir. Sarılık pankreas yahut safra yolu kanserlerinden kaynaklanıyorsa, en yaygın semptom karın ağrısıdır. Bazen, varsa karaciğer hastalığı nedeniyle de sarılık olabilir.
Bunlar:
– Kronik hepatit yahut karaciğer iltihabı
– Piyoderma gangrenozum (bir tıp cilt hastalığı)
– Akut hepatit A, B yahut C
– Poliartralji (eklem iltihabı)
SARILIK TEDAVİSİ
Sarılık ekseriyetle yetişkinlerde tedavi gerektirmez (bebeklerde daha önemli bir sorundur). Sarılık tedavisi, sarılık semptomlarından çok nedeni gayeler.
Aşağıdaki tedaviler kullanılır:
Anemiye bağlı sarılık, demir destekleri alarak yahut daha fazla demir açısından güçlü besinler yiyerek kandaki demir ölçüsünü artırarak tedavi edilebilir. Demir destekleri reçetesiz olarak temin edilebilir.
Hepatite bağlı sarılık, antiviral yahut steroid ilaçların kullanılmasını gerektirir.
Doktorlar tıkanıklığın neden olduğu sarılığı tıkanıklığı cerrahi müdahale ile çıkararak tedavi edebilir.
Sarılık bir ilacın kullanımından kaynaklanıyorsa, tedavi alternatif bir ilaca geçmeyi içerir.
Sarılık tedavilerinin kimi komplikasyonları/yan tesirleri vardır.
Bunlar:
– Kabızlık
– Şişkinlik
– Karın ağrısı
– Gaz
– Mide bulantısı
– Kusma
– İshaldir
