Chicago Üniversitesi Güç Siyaseti Enstitüsü’nün (EPIC) raporu, hava kalitesinin makûs olduğu bir bölgede yaşamanın insan ömrünü ortalama iki yıldan fazla azalttığını gösteriyor.
Raporda, çok küçük partiküler unsurların (PM) yol açtığı hava kirliliğinin “kamu sıhhati açısından en büyük dışsal tehdit olmaya devam ettiği” vurgulanıyor.
Araştırma motorlu taşıtlar, sınai üretim ve orman yangınlarının yol açtığı hava kirliliğinin sıhhat üzerindeki tesirinin sigara içmeye muadil olduğunu gösteriyor.
Bu kirliliğin tesirinin alkol kullanımından 3 kat daha tehlikeli olduğu belirtiliyor.
Rapordaki bilgiler ülkelerin 2021 yılındaki ortalama PM2.5 pahasını temel alıyor.
PM havadaki çok küçük parçacıklar için kullanılan partiküler unsurları tabir ediyor. Bu hususlar 2,5 mikrometre ve daha küçük çaplı ise PM2.5 olarak isimlendiriliyor.
İndeks, metreküp başına düşen PM2.5 yoğunluğu ölçümlerine dayanıyor.
Bu partiküller, akciğerlerin derinliklerine ve kan dolanımına girip başka organları da etkileyebiliyor.
GÜNEY ASYA BAŞI ÇEKİYOR
Güney Asya hava kirliliğinden en fazla etkilenen bölge. Buradaki kirlilik, beklenen hayat mühletinin ortalama 5 yıldan fazla azalmasına neden oluyor.
Kirliliğin en ağır olduğu Bangladeş, Hindistan, Nepal ve Pakistan’daki hayat mühleti kaybı global kaybın yarısından fazlasına tekabül ediyor.
Hızlı endüstrileşme ve nüfus artışı bölgede hava kalitesinin düşmesine yol açan etkenler ortasında. Güney Asya’da bugünkü parçacık kirliliği düzeyi, 21. yüzyıl başındaki düzeyin yüzde 50 üzerinde seyrediyor.
Hava kirliliğinde liste başı olan Bangladeş’te nüfus başına kaybedilen hayat mühleti 6,8 yıla ulaşıyor. Buna karşılık ABD’de kaybedilen hayat müddeti 3,6 ay.
EPIC, uydu imgelerini inceleyerek havada kirlenmeye neden olan partikülerin ölçüsünü ve bunların hayat müddeti beklentisi üzerindeki tesirlerini hesaplıyor.
Raporda, Hindistan’ın 2013’ten bu yana dünya hava kirliliği artışında yüzde 59 hisse sahibi olduğu belirtiliyor.
Nüfus yoğunluğu çok yüksek olan ve dünyanın en kirli kenti olarak bilinen Yeni Delhi’de ömür mühleti beklentisi bu yüzden kişi başına 10 yıldan fazla azalıyor.
WHO STANDARDI NEDİR?
Dünya Sıhhat Örgütü (WHO) standartlarına nazaran bir bölgede pak hava solunabilmesi için PM2.5 pahasının metreküp başına en fazla 5 mikrogram olması gerekiyor.
WHO, hava kirliliğinin bu düzeye indirilmesi halinde ortalama hayat mühletinin 2,3 yıl artacağını hesaplıyor.
Bu durumda artan ömür müddeti Pakistan’da 3,9 yıla, Nepal’de 4,6 yıla kadar çıkıyor.
Raporda Çin’in 2013- 2021 yılları ortasında hava kirliliğini yüzde 42,3 oranında azalttığı belirtiliyor.
TÜRKİYE’DE DURUM
Türkiye’de metreküp başına PM2.5 ölçüsü 21,8 mikrogram görünüyor.
Bu, WHO standartlarının neredeyse 4,5 katına tekabül ediyor.
Bu ölçünün WHO standartlarına çekilmesi halinde Türkiye’de bir insanın ortalama ömür beklentisinin 1,6 yıl artacağı öngörülüyor.
2021 Dünya Hava Kirliliği Raporu’na nazaran Avrupa bölgesinde havası en kirli kent Iğdır
