Skolyoz hastalarının % 90’ nında skolyoz eğriliği hafif olup tedavi gerektirmeyebilir. Ergenlik çağında skolyoz eğriliğinde artış olup olmadığının nizamlı aralıklarla ayakta skolyoz röntgenleri çekilerek süreç takip edilebilir. Fakat artış durumunda tedavi planlaması gerekir.
SKOLYOZ TEDAVİSİNDE HANGİ FAKTÖRLER DEĞER TAŞIR?
Hastanın kemik yaşı (kemik yaşı her vakit kronolojik yaş ile tıpkı değildir).
Skolyoz eğriliğinin büyüklüğü
Skolyoz eğriliğinin omurgadaki yeri
Ergenliğin hangi kademesinde olduğu (mens başlangıcı, göğüs gelişimi, kıllanma)
Hastanın cinsiyeti
Eğrilikteki artış
Sırt-bel ağrısı nefes darlığı üzere bulgular
Hastanın yaşı
TEDAVİ SEÇENEKLERİ NELER?
Gözlem, korse tedavisi ve cerrahi tedavi olmak üzere skolyozda üç farklı tedavi uygulanabilir.
Gözlem:
Büyümesi devam eden hastalarının (ergenlik çağı; adölosan skolyoz) küçük açılı eğrilikleri
Erişkin hastalardaki (büyümesi bitmiş) hastaların orta büyüklükteki eğrilikleri (45 derecenin altında) gözlenerek takip edilebilir.
Gözlem için takip aralıkları 20 yaşa kadar altı ayda bird aha sonra yılda bir kezdir
Korse Tedavisi:
25 ile 45 derece ortasındaki eğrilikler için uygulanır.
Amaç büyüyen çocukta omurga büyümesi devam ederken skolyoz ilerlemesinin durdurulmasıdır
Cerrahi Tedavi:
Genelde 50 derecenin üzerindeki eğriliklerde uygulanır
Daha küçük açılı skolyozlarda eğrilik hastayı rahatsız ediyorsa ya da skolyoza ilişkin klinik şikayetler varsa yapılabilir
Amaç skolyoz eğriliğinin düzeltilmesidir. İnançlı olarak elde edilebilecek azamî düzelme elde edildikten sonra düzeltilen omurlar birbirine kaynatılır.
Ameliyatta omurlara metal vidalar, kancalar ve çubuklar yerleştirilir. Bu metal implantlar yardımıyla skolyoz eğriliği düzeltilir ve omurlar birbirine kaynayana kadar (füzyon) düzelmiş konumda tutulur.
SKOLYOZDA TEDAVİ NASILDIR?
Çocuklarda skolyoz tedavisi planlanırken skolyoz eğriliğinin ciddiyeti ve omurganın neresinde olduğu kıymet taşır.
Çocuğun yaşı da bir başka değerli factor olup omurga büyümesi devam eden çocuklarda farklı tedavi seçeneği gerekebilir.
Takip eden tabibin skolyoz eğriliğinin nasıl bir seyir izleyeceğini öngörebilmesi ve hasataya özel tedavi alternatifini sunabilmesi gereklidir.
50 derece ve üzerindeki eğriliklerde ergenlerde cerrahi tedavi yapılması gerekir
KORSE TEDAVİSİNİN MUVAFFAKİYETİNİ NELER ARTIRIR?
Skolyozun erken tanınması (çocuğun daha büyüme çağında)
Skolyoz eğriliğinin çok büyük olmaması (hafif ve orta eğrilikler)
Düzenli olarak ortopedik takip
Korsenin çocuğun büyüme devri boyunca hastanın bedenine düzgün oturmasının sağlanması
Hastanın uyumlu olması
Ailenin destekleyici olması
Normal aktivitelerin sürdürülmesi. Bu aktiviteler germe, yüzme, dans, yoga ve skolyoz antrenmanları olup skolyozu takip eden doctor tarafından control edilmelidir.
HANGİ TİP SKOLYOZ KORSESİ KULLANILMALI?
Skolyozda korse tedavisinde hedef büyüme çağında skolyozun artmasını engellemektir. Bir çok çeşit skolyoz korsesi vardır. Skolyozu takip eden hekiminizin grubunda çalıştığı bir ortez protez teknisyeni vardır. Her hastanın korse muhtaçlığı farklı olup birebir korse uygulaması yapılmaz. Hangi tip skolyoz korsesi kullanılacağına bir çok faktöre bakılarak karar verilir:
Skolyoz eğriliğinin omurganızdaki yeri
Skolyoz eğriliğinin esnekiliği
Omurgadaki skolyozlu eğrilik sayısı
Omurgadaki birtakım omurların durumu ve rotasyon miktarı
Hastanın varsa başka sıhhat problemleri
Temelde iki tip korse mevcuttur. Plastik (sert) korseler ve yumuşak (elastik) korseler.
Sert korseler leğen kemiklerinden koltuk altlarına kadar uzanan sert bir tüp görüntüsündedir. Takıp çıkarmak için bir yarık mevcut olup bu bölgede genelde velkro (cırt-cırt) bantlarla kapama yapılır. Kimi sert korseler simetrik, birtakım sert korseler ise skolyoza düzeltici kuvvet yüklemek için asimetrik (eğimli) dizayn edilmişlerdir.
Yumuşak korseler elastik bantlar, velkro (cırt-cırt) bantlar, çeşitli küçük plastik ve metal kesimlerden oluşur. Bu kesimler sayesinde korse skolyoz eğriliğini en fazla düzeltecek halde yerleştirilir ve hastanın harketleri sırasında yerleştirildiği yerde kalması hedeflenir.
Korse seçimi takip eden tabibin kararıdır. Sert ya da yumuşak korseyi seçebilir. Korse hastaya özel yapılmalıdır. Vakit içinde skolyozda ve hastada oluşan değişikliklere nazaran bedene tam oturacak biçimde modifiye edilmeli-gerekirse değiştirilmelidir.
KORSE TEDAVİSİ İŞE FAYDA MI?
Birçok araştırma sonucunda korse tedavisinin skolyoz eğriliğinin ameliyat gerektirecek büyüklüğe ulaşmasını engellediği gösterilmiştir. Skolyoz eğriliği korse içinde genelde azalır. Omurga büyümesi tamamlanıp korse kullanımı bırakıldığında skolyoz eğriliği korse öncesine nazaran daha az ya da tıpkı büyüklükte olabilir. Birtakım hastalarda ise korse tedavisine karşın skolyoz ilerlemeye devam eder. Sonuçta korse tedavisinin başarılı bir tedavi olduğu açıktır.
KORSE TEDAVİSİNE NE KADAR DEVAM EDİLMELİDİR?
Omurga büyümesi bitene kadar korse tedavisine devam edilir. Bu müddet hastadan hastaya değişebilir. Takip edan hekiminiz korsenizi ve omurga büyümesini her 4-6 ayda bir denetim eder.
SADECE GECE KULLANILAN SKOLYOZ KORSELERİ VAR MIDIR?
Günde kaç saat korse kullanacağınıza bir çok faktör kıymetlendirilerek karar verilir. Çoğunlukla korseler 16-23 saat ortasında kullanılır. Birtakım korseler ise yalnızca gece uykuda iken kullanılabilir.
KORSE KULLANIMI ELBİSE SEÇİMİNİ YA DA SPOR YAPMAYI TESİRLER Mİ?
Başlangıçta korse takıp çıkarılırken hastalar zorlanabilirler. Vakit içinde takıp çıkarma alışkanlığı kazanarak çok rahat bir formda kullanmaya başlarlar. Genelde korseyi örten bol kıyafetler tercih edilir. Tabibin müsaade verdiği sporlar sırasında korse çıkarılabilir.
KORSE KULLANILMAZSA NE OLUR?
Doktorunuz önerdiği halde korse kullanmazsanız skolyozun ilerleme ihtimali artar. Bu durumda da skolyoz için ameliyat olma mümkünlüğü da artar.
SKOLYOZDA CERRAHİ KARAR NEYE NAZARAN VERİLİR?
Skolyozun omurganın hangi bölgesinde olduğu,
Skolyozun büyüklüğü
Skolyozda kifoz (sırttaki olağan eğriliğin) azalması ya da artması
Ağrı (çocuk ve ergenlerde az erişkinlerde sık) varlığı
Kalan büyüme (omurga büyümesi – uzunluk uzaması) potansiyeli
Hastaya ilişkin başka faktörler
EĞER HASTAYA HİÇBİR TEDAVİ YAPILMAZSA NE OLUR?
Skolyoz eğriliğinin ilerleyeceğini gösteren en kıymetli iki gösterge yaşın küçüklüğü ve teşhis konulduğunda eğriliğin büyük olmasıdır. 10 yaş altında teşhis konulmuş ve 35 dereceden fazla bir açıya sahip olan hastaların skolyozları tedavi edilmezse ilerlemeye devam eder. Büyüme tamamlanmış hastalarda skolyozun süratle ilerlemesi beklenmez. Büyümesi tamamlanmış hastalarda şayet skolyoz eğriliği 30 derecenin altında ise genelde ilerleme olmaz 50 derecenin üzerinde ise yılde 1 ile 1.5 derece bir ilerleme gözlenebilir.
SKOLYOZ İLE ÇABA ETMEK İÇİN ÖBÜR YOLLAR NELERDİR?
Fizik tedavi
Skolyozu istikrarlı hale getirmek ya da daha uygun bir gövde imajı elde etmek için birçok farklı fizik tedavi tekniği tanımlanmıştır. Lakin fizik tedavinin skolyoza yararlı olduğu şimdi kanıtlanmamıştır. Bilimsel olarak fizik tedavinin skolyoz hastalarının daha dik durmasını sağladığına ve teneffüs işlevlerinde düzelme sağladığına dair ispatlar mevcuttur. Bununla birlikte büyüme çağında hiç bir tedavi almayan çocuklarla fizik tedavi alan çocukların skolyozlarındaki artış ölçüsü farklı değildir. Şayet skolyoza ek olarak bel ağrısı üzere omurga sorunları varsa fizik tedavinin yararı olabilir.
Karyopraksi
Skolyoz tedavisinde bilimsel olarak yeri yoktur.
Akapunktur
Skolyoz tedavisinde bilimsel olarak yeri yoktur.
Yoga
Birçok yoga sistemi germe, omurga durumunu müdafaa ve nefes antrenmanları ile kasları güçlendirmeye çalışır. Kimi yoga sistemleri meditasyon da içerir. Sırt sorunlarında ne seviyede işe yarayacağı bilinmemekle birlikte sırt ağrısı olanlarda işe yarayabilir.
Masaj
Masaj sırt ağrısının tedavisinde yararlı olabilir. Birçok teknikle yapılabilir. Hekiminizin kontrolünde masaj eğitimi almış bir fizyoterapist tarafından yaptırılması en doğrusudur.
Pilates
Pilates bilhassa karın ve sırt kaslarının güçlendirilmesi üzerine odaklanmış egzersizlerdir. Skolyozda bilimsel olarak ispat edilmiş bir yararı yoktur. Pilates idmanları bir doktor kontrolünde yapılmalı ve kademeli olarak zorlaştırılmalı ve sırt ağrısını artırmamalıdır.
