Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın İspanya-İtalya ziyareti dönüşü uçakta basın mensuplarının sorularını yanıtladı.
İki ülkede yaptığı temasları anlatan Erdoğan, Türkiye siyasetiyle ilgili de konuştu. CHP Genel Merkezi’ne yaptığı ziyaret sonrası CHP lideri Özgür Özel’in açıklamalarını pahalandıran Erdoğan, “CHP’den yapılan birtakım açıklamalar oldu. Biz iade-i ziyareti yapmak suretiyle siyasete bir yumuşama, bir kibarlık getirelim dedik. Lakin bu kibarlıktan anlamayanlar İstanbul’da basın toplantısı yaptılar ve orada belirli ki birilerinin tesiri altında kaldılar. Demek ki kimi yerlerden onay aldılar. Bunlar alışılmış hakikat şeyler değil, hoş şeyler değil. Sürece katkı sağlayan şeyler değil. Yani bu, yumuşama değildir. Siyasete yeni bir başlangıç getirme değildir. Bizim iade-i ziyaretimizi demek ki hazmedemediler. Şayet bu iade-i ziyaretimizi CHP’nin başındaki arkadaş hazmedebilseydi, bu cins bir açıklamayı yapmaya gerek duymazdı” dedi.
BAHÇELİ, AK PARTİ İLE CHP İTTİFAK YAPSIN DEMİŞTİ
MHP lideri Devlet Bahçeli Erdoğan-Özel görüşmesi sonrası yaptığı açıklamada, “Ne yapıyorsak, ne söylüyorsak Türkiye ve Türk milletinin çıkarınadır. Bu kapsamda siparişi yapılan olağanlaşma ve yumuşama atmosferinin sürdürülebilir hale gelmesinin önünde şayet Milliyetçi Hareket Partisi bariyer olarak telakki ve tanım ediliyorsa, Bu bahiste da geniş bir ittifak husule gelmişse, bize düşen sorumluluk ülkemiz ve milletimiz uğruna her türlü fedakarlığı göze almak, gereğini ise gönül huzuruyla yapmaktır” sözlerini kullanmış ve “AK Parti içindeki gayri mutlu bölümün devamlı suyu bulandırmasını da dikkate alarak, AK Parti ile CHP ortasında geniş tabanlı bir ittifakın bedene gelmesi, buna da altılı masanın başka ögelerinin dayanağı Milliyetçi Hareket Partisi’nin samimi dileği ve temennisidir” demişti.
‘SUÇ ORTAĞINI BİZE DOĞRU İTMESİN’
CHP lideri Özel, Bahçeli’nin bu açıklamasının akabinde, “Sorunları çözmek için bir metinde hem bir kopuş hem bir sadakat, hem bir sitem, hem bir umut, hem bir tehdit barındırılmış. Bunların hiçbirisi ile meşgul değiliz. Ben sayın Bahçeli’ye de bir davette bulunayım. Şayet kendisi ittifakından mutlu değilse bizim ittifakımıza katılabilir. Bizim ittifakımızın ismi Türkiye İttifakıdır. O yüzden siyasi partileri birleştirmeye ya da CHP ile bir öteki siyasi partiyle ittifak teklif etmesine gerek yok. Gelsin Türkiye ittifakına katılsın… O denli bize kimse ittifak falan önermesin zira bugünün sorumluları, bu sorumluluğu taşıyacak. Sayın Bahçeli şöyle bir kolaycılık yapmasın. Memleketi bu hale kadar getirip kabahat ortağını bize yanlışsız itmesin. Bu meseleleri ya çözsünler ya bıraksınlar biz çözeriz” diye cevap vermişti.
Erdoğan’a sorulan sorular ve cevapları şöyle:
Türkiye ile İspanya ortasındaki ticari ve kültürel irtibatlar iki ülke için, bilhassa de Filistin konusunda ortaklaşa takındıkları haller, bütün dünya ve insanlık için ne vadediyor, ne beklemeliyiz?
İsrail’in milletlerarası hukuku hiçe sayan katliamları karşısında İspanya ile hislerimizin çekincelerimizin ve itirazlarımızın ortak olduğunu görmek sevindirici. Özelikle Filistin’in devlet olarak tanınması konusunda İspanya, zifiri karanlıkta insanlık gemisine yol gösteren bir deniz feneri olduğunu kanıtladı. Gerek insanlığın vicdanını harekete geçirici davetleri gerekse cesaretli ve kararlı uygulamaları bunu perçinledi. Lakin insanlık gemisinin yoluna kazasız belasız devam edebilmesi için yeni deniz fenerlerine muhtaçlık var. Filistin sorununda İspanya’yla birebir istikamete bakışımız şu bakımdan değer arz ediyor. İspanya malum bir Avrupa Birliği üyesi, Avrupa Birliği üyesi olmanın yanında birebir vakitte da NATO’da birlikte olduğumuz bir ülke. İsrail’in milletlerarası hukuku hiçe sayan tutumu karşısında Filistin’in haklı direnişine yüreğini koyması ve çabucak akabinde da Avrupa ülkelerinden kimi çözülmelerin başlaması açısından da çok büyük değer arz ediyor. Bilhassa Filistin’in devlet olarak tanınması konusunda İspanya’nın halinin İsrail’e o denli ya da bu türlü takviye olan devletler ortasından çözülmeleri beraberinde getireceği inancındayım. Gerçekten Sanchez’le yaptığımız ayaküstü görüşmelerde de “bunun devamı gelecek” yaklaşımları oldu. İnsanlığın karşı karşıya olduğu Filistin imtihanından geçmek için daha çok ülkenin bence İsrail’e cesurca “dur” demesi ve barışın yanında yer alması gerekir. Lakin İspanya üzere ülkeler bu adımı atınca, inşallah barışın yanında yer alacak ülkelerin sayısı da artacaktır. Biz de İspanya da öbür dostlarımız da insanlığa barışı vadetmeye ve bunun için uğraşlarımızı artırmaya devam etmeliyiz.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nun Gazze ile ilgili aldığı ateşkes kararının hayata geçirilebilmesi, uygulanabilmesi konusunda ne düşünüyorsunuz? Kısa vakit içerisinde bir ateşkes sağlanabilecek mi? Bir de Filistin devletinin tanıması konusunda yeni bir ivme başladı mı? Bu ivme bir sonuç verir mi sizce? İhtimali nasıl görüyorsunuz?
Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nun bugüne kadar attığı adımlara dikkat ederseniz Amerika Birleşik Devletleri her vakit kesişim noktası olmuştur. Burada da büyük ihtimalle yeniden o denli olacak. Aslında bizim “dünya beşten büyüktür” tezimizin işaret ettiği nokta da burası. Zira İsrail aleyhinde alınması gereken kararlar kelam konusu olduğunda Amerika, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ni bloke ediyor. Şu anda alınan ateşkes kararında da benim kaygım tekrar bir biçimde Konsey’i bloke edeceği biçiminde. Lakin o denli de olsa, bu türlü de olsa, bizim için en değerli adım Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’ndan öte, Birleşmiş Milletler Genel Heyeti’nden çıkan kararlardır. Birleşmiş Milletler Genel Heyeti’nden çıkan olumlu kararlarda 150’ye yakın ülke ne yaptı? Bizim düşündüğümüz üzere düşündüler ve Filistin’in yanında yer aldılar. Bunları daha ileri taşımamız lazım. Bunu başardığımız takdirde bu yaklaşım vakit içerisinde inşallah Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nu de belirli bir noktaya çekecektir. Aslında mevcut durum Birleşmiş Milletler için de bir fırsattır. BM yapılanması başta İsrail olmak üzere kimi hukuk tanımaz ülkelerin yerle yeksan ettiği prestijini yine kazanmak istiyorsa, bu fırsatı çok yeterli değerlendirmesi gerekir. İsrail’in durdurulması yalnızca Gazze’de huzuru sağlamakla kalmayacak, birebir vakitte BM sistemine, memleketler arası hukuka, insan haklarına karşı gerçekleştirilen İsrail taarruzlarını da bastıracak. Bu sorumluluk öncelikle Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu üyelerinin omuzlarındadır. Birleşmiş Milletler’in sonunun Milletler Cemiyeti üzere olmasını istemiyorsak, bunu sağlamak mecburiyetindeyiz. Her vakit söylediğimiz üzere, bölgede sonuncu barışın yolu iki devletli tahlilden geçer. Bu formül beraberinde kalıcı tahlili getirir. Güvenlik Kurulu üyelerinin Filistin’i devlet olarak tanıması bölgede iklimi değiştirebilir.
‘BİDEN DA ARTIK BİR SAMİMİYET TESTİNDEN GEÇMEKTE’
ABD Başkanı Joe Biden’in bizzat açıkladığı üç evreli bir ateşkes planı var. Ancak daha öncesinde de İsrail’in bu ateşkes gayretlerini tekraren sabote ettiğini biliyoruz. Mesela Joe Biden tekrar Ramazan ayı öncesi bir ateşkes olacağını açıklamıştı lakin olmamıştı. İsrail buna uymamıştı. Bu sefer ümit var olmak için bu yeri müsait görüyor musunuz? Yani bu kere Joe Biden’in şahsen açıkladığı bu üç kademeli ateşkes planına İsrail uyar mı sizce? Ümitli misiniz?
Kabataslak baktığımız vakit bu açıklamadan memnuniyet duyuyoruz. Lakin bu BMGK’nın beş daimi üyesini Filistin’in yanına çekmeye yetmiyor. Buraya bilhassa bakmamız lazım. Ben, inanıyorum ki, Amerika Birleşik Devletleri de İsrail’in artan şımarıklığından rahatsız. Bu rahatsızlığı Amerikan idaresi açık açık lisana getirmese de Amerikan üniversitelerinden, sokaklarından, öğrencilerinden, rektörlerden yükselen sesler, burada artık aşikâr bir dönüşümün başladığını gösteriyor. Bu da İsrail’i önemli manada rahatsız ediyor. Artık şundan herkes emin ki bu kervan bu türlü yürümez. İnşallah Amerika’da yaklaşan son seçimlerle birlikte hava çok daha farklı gelişebilir. Biden’in bu açıklamasından sonra bizim yaptığımız açıklamalar var. Dünyada birçok ülkenin bu mevzuda yaptığı açıklamalar var. İnşallah isabetli adımları daima bir arada atarız ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’ndan bu bahisle ilgili çıkacak kararlar bundan bu türlü çok daha farklı istikamette gelişir. Sayın Biden’dan bu planın bir seçim yatırımı değil, nitekim ve samimi olarak Filistin’deki katliamları sonlandırmak için atılmış bir adım olduğunu ispat etmesi doğal olarak beklenir. Güvenlik Kurulu kararı bir adımdır, fakat kâfi değildir. Kağıt üstündeki bir çok kararın İsrail tarafından nasıl yok sayıldığını hepimiz biliyoruz. Sayın Biden da artık bir samimiyet testinden geçmektedir.
Suriye’de terör örgütünün yapmaya çalıştığı kelamda seçim Türkiye’nin kararı ve tavrı sonrasında ertelendi ancak iptal edilmedi ve tekrar deneme ihtimalleri bulunuyor. Eğer yeniden bu seçimi yapmaya çalışırlarsa Türkiye’nin hali ne olur?
Ortada seçim falan yok, öncelikle bunu belirtelim. Ortada terör örgütünü yasallaştırma ve bölgede bir teröristan kurmak için tertiplenmiş bir oyun var. Biz oyun bozma konusunda ne kadar becerikli olduğumuzu bundan evvelki süreçlerde net bir formda gösterdik. Alışılmış burada Suriye idaresi de katiyetle onlara bu noktada rahat adım atma yahut hareket etme müsaadesini vermeyecektir, vermez. Dışişleri Bakanımız Hakan Fidan Moskova’daydı. Moskova’da Sayın Putin’le bu konuları etraflıca görüştüler. Rusya Dışişleri Bakanı Sayın Lavrov’la görüşmeleri oldu. Suriye’de PKK terör örgütünün ve oburlarının rahat hareket etme imkanı inşallah olmayacaktır. Bu türlü bir durum olduğu anda aslında biz de ilgili ünitelerimizi gerekli formda seferber ederiz. Burnumuzun tabanında bir teröristan kurdurmayız. Bunun için gereken ne ise yapmaktan da asla ve asla imtina etmeyiz.
Bu ziyaretinizde Eurofighter sıkıntısı gündeme geldi mi? Almanya’nın bir blokajı var bunu aşmak mümkün olacak mı?
Bu mevzuyu Sayın Sanchez’le görüştük. İspanya’nın biliyorsunuz eğitim uçakları değerli. Bu eğitim uçaklarından bize verebilme talihleri yahut kabiliyetleri var. Lakin Almanya’yla temas noktasında bu bahiste bize yardımcı olma durumunu kendilerine söyledim. Eurofighter’la ilgili bu türlü bir görüşme yapabileceğini söz etti. Lakin hepsinden öte bizim için şu anda Eurofighter kıymetli. Bu hususta Almanya’da artık yumuşadı. İlgili bakanlarımız muhataplarıyla gerekli görüşmeleri yapıyorlar, yapacaklar. Bizim temel yaklaşımımız muhakkaktır: gereksinimlerimizi öncelikle NATO müttefiklerimizden karşılamak isteriz. Ama sürecin sonunda olumsuz bir sonuç elde edilirse alternatifsiz de değiliz. KAAN’ımız artık kanatlandı. İlerleyen devirlerde seri üretimin başlaması ve envantere giriş sürecinin tamamlanması sonrası bu mevzuda kahrımız da kalmayacak. Bir devir misal süreci insansız hava araçlarında da yaşamıştık. O vakit da müttefiklerimizden bunları alamamıştık. Sonra ne oldu, insansız hava araçlarımızı en yüksek kalitede ürettik. Artık birçok ülke bunları alabilmek için Türkiye’nin kapısını çalar hale geldi.
‘TESTİ KIRILMADAN AVRUPA’YA DAVETİMİZİ TEKRARLIYORUM’
Konuşmanızın başında Avrupa Parlamentosu seçimlerine değindiniz. Avrupa’da çok sağ ve ırkçı partilerin yükselişini birkaç yıldır gözlemliyoruz. Son olarak Avrupa Parlamentosu seçimlerinde birçok ülkede sandıkta önemli bir güç elde ettiler. Bu durum Türkiye- Avrupa Birliği ilgilerini nasıl etkileyecek, Türkiye oluşan bu yeni durumla ilgili yeni bir strateji belirleyecek mi?
Şu anda özellikle bizim Avrupa Birliği üyesi ülkelerle atacağımız adımlarda ibre bizden yana dersem abartmış olmam. Bu mevzuyla ilgili olarak da şu anda Avrupa Birliği’nden Avrupa Parlamentosu seçimlerine katılan partilerin birçok Türkiye’nin ne kadar haklı olduğunu kabul ediyor. Mesela onlardan biri İspanya Başbakanı Sanchez. Türkiye’nin duruşunu takdirle karşıladığını bizlere tabir etti. Almanya Başbakanı Olaf Scholz da bu noktada olumlu duruş sergiliyor. O da Türkiye’ye bakışı lehte olanlardan. Biz işimize bakacağız. Bu süreçte Türkiye’nin gerek Almanya’da gerek İngiltere’de gerek Fransa’da yakaladığı bahtlar var. Biz bu şanslarımızı da güçlü durarak denemeye devam edeceğiz. Bizler uzun vakitten beri, yaklaşan tehlikeyi işaret ediyorduk. Bilhassa Avrupa’da yükselen ırkçılığın bir tehlike olduğunu, buna imkan verilmemesi gerektiğini muhataplarımıza anlattık.
Sokaklarını, meydanlarını insanların kutsallarına hakarete, yabancı tersliğine açan, onların sırtlarını işlerine geldiği için sıvazlayan ülkeler, artık görmezden geldikleri gerçekle yüzleşti. Sık sık söylediğimiz bumerang tesiri işte tam olarak budur. Avrupa’nın “zararın neresinden dönersek kardır” anlayışıyla hareket etmesi ve gerçekçi önlemleri hayata geçirmesi elzemdir. Yoksa bu ateş herkesi yakacak boyuta ulaşır. Terör konusunda da misal bir tehlike kelam bahsidir. Testi kırılmadan Avrupa’ya davetimizi tekrarlıyorum. Gelin terörün her türlüsü ile ayrım gözetmeksizin uğraş edelim. Gelin terör belasını birlikte gündemimizden son biçimde çıkartalım.
‘CUMHUR İTTİFAKI BİR ALTILI MASA DEĞİLDİR’
Biz yola çıktığımızda MHP Genel Lideri Sayın Devlet Bahçeli’nin önemli birtakım açıklamaları oldu Sayın Cumhurbaşkanım. Biz de bunu uçaktan takip ettik. Kimi sözlerini sizinle paylaşmak istiyorum ve bu hususla ilgili değerlendirmelerinizi rica edeceğim efendim. Siyasette olağanlaşma arayışlarını temel aldığı açıklamasında Sayın Bahçeli şu ifadeleri kullandı; “Siyasi partiler ortasında olağanlaşma ve yumuşama arayışlarının temel alınarak çok bilinmeyen ve yeni bir denklemin kurulmak istendiği gözlemlenmektedir. Bu kapsamda siparişi yapılan olağanlaşma ve yumuşama atmosferinin sürdürülebilir hale gelmesinin önünde şayet MHP bariyer olarak telakki ve tanım ediliyorsa, bu mevzuda da geniş bir ittifak husule gelmişse, bize düşen sorumluluk ülkemiz ve milletimiz uğruna her türlü fedakarlığı göze almak, gereğini ise gönül huzuruyla yapmaktır” dedi daha sonra AK Parti içindeki gayri mutlu kesitten bahsetti. “Eğer devamlı suyu bulandıranlar dikkate alınırsa AK Parti ile CHP ortasında geniş tabanlı bir ittifakın bedene gelmesi, buna da altılı masanın başka ögelerinin dayanağı MHP’nin samimi dileği ve temennisidir” diye devam etti sonra da dedi ki, “Sayın Cumhurbaşkanımızın yaptığı görüşmeler, kurduğu alakalar, icra ettiği ikili temaslarını hürmet karşılıyor, zatı devletlerine daha da rahatlatmak için bir kere daha feragatle hareket edip karşılıksız inisiyatif alıyor ve bu tercihi aziz milletimizle paylaşıyoruz.” Sayın Cumhurbaşkanım bu açıklamaları cümleleri nasıl değerlendirdiniz efendim?
Sayın Devlet Bey’in yapmış olduğu açıklama bir devlet adamı yaklaşımıyla, sakin, rastgele bir tartışmaya fırsat vermeden yapılmıştır. Mevzuyu bu biçimde kapatmış olması, bence çok isabetlidir. Bizler Cumhur İttifakı olarak asla duruşumuzdan taviz vermeyeceğiz. Parti sözcümüz Ömer Çelik Bey aslında gereken açıklamaları ayrıntılıca yaptı. Bu açıklamalarda da dikkat ederseniz tahrik ve dalaşma yoktur. Yalnızca net bir duruş vardır. Cumhur İttifakı’nın bir tarafı olarak partimizin duruşunu belirtmesi bakımından Ömer Bey’in açıklaması isabetli olmuştur. Başka taraftan CHP’den yapılan birtakım açıklamalar oldu. Biz iade-i ziyareti yapmak suretiyle siyasete bir yumuşama, bir kibarlık getirelim dedik. Lakin bu kibarlıktan anlamayanlar İstanbul’da basın toplantısı yaptılar ve orada muhakkak ki birilerinin tesiri altında kaldılar. Demek ki kimi yerlerden onay aldılar. Bunlar doğal gerçek şeyler değil, hoş şeyler değil. Sürece katkı sağlayan şeyler değil. Yani bu, yumuşama değildir. Siyasete yeni bir başlangıç getirme değildir. Bizim iade-i ziyaretimizi demek ki hazmedemediler. Şayet bu iade-i ziyaretimizi CHP’nin başındaki arkadaş hazmedebilseydi, bu tıp bir açıklamayı yapmaya gerek duymazdı. Bu türlü bir açıklama karşısında ben Cumhurbaşkanı olarak, Adalet ve Kalkınma Partisi’nin başkanı olarak, buna cevap vermeyi dahi yanlış bulurum. Lakin onlar ne yaparsa yapsın. Biz Cumhur İttifakı olarak tıpkı duruşumuzu, birebir dayanışmamızı devam ettireceğiz. Şunu da söyleyeyim, Cumhur İttifakı bir altılı masa değildir. Altılı masanın içinde yer alanlar, bildiklerini okusunlar.
Sayın Cumhurbaşkanım gündemdeki önemli hususlardan bir tanesi de yeni anayasa. Özgür Özel’le görüşmenizde de bu gündeme geldi. Türkiye artık çağdaş ve sivil bir yeni anayasa yapabilecek mi? Neler düşünüyorsunuz?
Türkiye bu yeni periyotta yeni anayasayı gündemine almak suretiyle bir adım atabilir. Bizim bu ziyaretleri yapmamızın altında yatan gerçek de “her ne kadar aksi görünse de CHP ile de bu türlü bir anayasa yapma başlığı altında buluşabilir miyiz?” arayışıydı. Teklifimizi yaptık. Onlardan “niye olmasın” noktasına gelen bir yaklaşım gördüm. Lakin iki gün sonra ortaya maalesef dilek etmediğimiz bir yaklaşım çıkınca bu durum da bizi üzmedi değil. Türkiye’nin artık darbe anayasası ayıbından kurtulması gerekiyor. Bu, siyaset kurumunun ve Meclisin millete karşı asli görevidir. Hiçbir siyasi parti bu yükümlülükten kaçamaz. Gerek Meclis Liderimiz Numan Kurtulmuş’un teşebbüsleri, gerek bizim temaslarımız, artık yeni anayasa için adım atmanın vaktinin geldiğini ortaya koymuştur. Mevcut anayasada birtakım değişiklikler yapılmış olması, darbe ruhunun anayasamızdan silindiği manasına gelmiyor. Kaldı ki 1982 yılından bu yana dünya değişti, Türkiye gelişti ve yeni muhtaçlıklar ortaya çıktı. Milletin gereksinimlerine tam hizmet eden ülkü anayasa bu millete siyasetin borcudur.
Enflasyonla ilgili uygulanan siyasetlerde amaca gerçek yaklaşıldığı görülüyor. Tam olarak rahatlama için gaye nedir Sayın Cumhurbaşkanım?
Yılın son çeyreğini bekleyeceğiz. Yılın son çeyreğinde inşallah bunlar tam manasıyla görünecek. Şu anda işi sıkı tutuyoruz. Ancak bütün sorun yeniden geliyor, faiz olayına dayanıyor. İnşallah faizde atacağımız adımlarla enflasyonu son çeyrekte çok daha olumlu bir pozisyona taşımış olacağız. Hakikaten iktisatta dengelenmeye yönelik siyasetler meyvelerini veriyor. Cari süreçler açığı kıymetli ölçüde azaldı. Mayıs prestijiyle yıllık ihracatımız 260 milyar doları aştı. İthalatımızdaki düşüş birebir formda sürüyor. Merkez Bankası rezervlerimiz 146,2 milyar dolarla tarihimizin en yüksek düzeyine çıktı. Rezervlerdeki artış devam edecek. Hayat pahalılığını tetikleyen sebeplerden olan fahiş fiyat artışları ve fırsatçılıkla gayretimizden de taviz vermiyoruz. Milletin aşına ve ekmeğine kan doğrayanlara göz açtırmayacağız. Bu kritik süreci bir taraftan mali disiplini koruyup, kamuda tasarrufu teşvik ederek, öteki taraftan kontrolleri artırarak hassasiyetle yürüteceğiz.
(HABER MERKEZİ)
