Aşı takvimi; T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen, çocuğunuzun içinde bulunduğu aya yahut yıla nazaran yaptırılması gereken aşıların dönemini belirleyen bir takvimdir. Artık, bebeklere hangi aşı ne vakit yapılır gelin daima birlikte öğrenelim…
AŞI NEDİR?
İnsan ve hayvanlarda hastalık yapma yeteneğinde olan virüs, bakteri v.b. mikropların hastalık yapma karakterlerinden arındırılarak ya da kimi mikropların salgıladığı zehirlerin (toksinler) tesirlerinin ortadan kaldırılarak, geliştirilen biyolojik unsurlara aşı denir. Aşı takvimi ile çocuğunuzun sıhhati için gerekli aşıları takip edebilir, hiçbir aşı periyodunu kaçırmazsınız.
BEBEKLERİN AŞI TAKVİMİ
Bebekler aşı takvimine nazaran doğumdan çabucak sonra Hepatit B aşısının birinci dozunu olur. Hepatit B, sarılık olarak da bilinen karaciğer üzerinde oluşan bir hastalıktır. Yenidoğan periyodunda bu hastalığa süreksiz olarak maruz kalan bebek sayısı fazladır. Nizamlı bakım ve tedavinin akabinde sıhhatlerine süratli bir halde kavuşurlar. 2 kg’ın altında doğan bebeklerin aşıları bir müddet geciktirilebilir.
İŞTE AŞI TAKVİMİ
1. Ay: Aşı takvimine uygun olarak Hepatit B aşısının ikinci dozu uygulanır.
2. Ay: Bebek rutin denetimi sırasında bebeğinizin 3 farklı aşı olması gerekmektedir. Bunlar BCG (Verem aşısı), KPA ve 5’li karma aşı’dır. BCG, yani verem aşısı, tüberküloza sebep olan mikroorganizmaya bağışıklık sağlanması için uygulanır. Birtakım bebeklerde aşı yapılan yerde ufak bir iz oluşabilir. Karma aşının içeriğinde ise difteri, aselüler boğmaca, tetanoz, inaktif polio ve hemofilus influenza tip B aşısı içermektedir. Bebeğiniz difteriye, yeni doğan tetanozuna ve aselüler boğmacaya karşı antibadiler üretecektir. İnaktif polio aşısı, çocuk felci aşısıdır. Hib, yani hemofilus influenza tip B aşısı, bebekleri menenjite karşı korumak için uygulanan bir aşıdır. KPA, konjüge pnömokok aşısı ile bebeğiniz pnömokok bakterisinin sebebiyet verdiği menenjit, orta kulak iltihabı ve zatürreye karşı bağışıklık kazanır.
4. Ay: Bebek verem aşısı dışındaki bir evvelki aşılarının ikinci dozlarını alır. 5’li karma aşı ve KPA aşıları uygulanır.
6. Ay: Bebeğiniz Hepatit B aşısının üçüncü dozunu ile 4. ayda uygulanan 5’li karma aşı ve KPA aşılarının üçüncü dozlarını tekrar alır. Ayrıyeten kendisi için çok da yeni olmayan bir aşı ile tanışır. OPA, daha evvelden ve bu ayda da olduğu İPA, yani, inaktif polia aşısı ağızdan damla olarak tekrar verilir. Böylelikle aşı takvimi için birinci 6 ay tamamlanmış olur.
12. Ay: Bebeğe KPA’nın son ve rapel dozunu uygulanır. Bu ayda yeni bir aşı ile daha karşılaşacak olan bebeğe KKK, (kızamık-kızamıkçık-kabakulak) aşısı yapılır. Su çiçeği aşısı da bu ayda uygulanana aşılardandır.
18. Ay: 5’li karma aşı’nın son ve rapel dozu uygulanır. Bir sene evvel yapılmış olan OPA’nın ikinci dozu uygulanır ve birinci olarak Hepatit A aşınızın birinci dozu vurulur. Daha evvelden Hepatit B aşısı olan bebeğiniz hepatit hastalığının farklı bir formu olan hepatit A’ya karşı da bağışık kazanır.
24. Ay: Bu ay yalnızca bir sene evvel almış olduğu Hepatit A aşısının ikinci dozu uygulanır.
AŞI İLE ÖNLENEBİLECEK HASTALIKLAR
Hepatit B
Hepatit B hastalığı, hepatit B virüsünün neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Hastalık belirti ve bulguları, erişkinlerde bebekler yahut çocuklardan daha sık meydana gelir. Yetişkinlerin yaklaşık %50’sinde hastalık etkeni olan virüsle temas ettikten 45-160 gün (ortalama, 120 gün) sonra belirtiler görülebilir.4
Hepatit B aşısı, bebeklerde birinci dozu doğumdan sonraki birinci 72 saat içinde, tercihen 24 saat içinde uygulanmalıdır. 1. ayın sonunda 2. doz ve 6. ayın sonunda da 3. dozu uygulanır. 3 doz hepatit B aşısından sonra yetişkinlerin %90’dan fazlasında, bebek-çocukların ve 19 yaşa kadar olan şahısların %95’inde koruyuculuk sağlanır.
Verem (Tüberküloz)
Verem, Mycobacterium tuberculosis bakterisinin yol açtığı bulaşıcı bir hastalıktır. Verem mikrobu sıklıkla hava yoluyla bulaşır. Tedavisi mümkündür. Ülkemizde tedavisi, ilaçları, takibi fiyatsızdır. Tedavi olmayan, tedavisini nizamlı sürdürmeyen hastalarda öldürücü olabilir.5
BCG aşısı, aşı takvimine nazaran doğumdan 2 ay sonra yani 3. ayda uygulanır.
Difteri
Difteri, Corynebacterium diphtheriae isimli mikroorganizmanın boğaz, burun, göz ve deriye yerleşmesiyle ortaya çıkan önemli sonuçlara, ölümlere yol açabilen bir hastalıktır.7
Bebeklerde “Beşli Karma Aşı” ile 2. ayda, 4. ayda, 6. ayda ve 18. ayda uygulanır. Tıpkı vakitte ilköğretim 1. sınıf ve 8. sınıfta uygulanır. Yetişkinlerde uygun aralıklarla yapılmış 3 doz yahut bebeklerde karma aşı içinde yapılan 4 doz difteri aşısı ile %95’ten fazla koruyuculuk sağlanır.
Boğmaca
Boğmaca, her yaştaki hassas bireyi etkileyen, bilhassa çocukluk çağında ve 5 yaşından küçük çocuklarda ağır seyreden akut, bulaşıcı bir teneffüs yolu hastalığıdır. En tipik belirtisi boğulurcasına olan aralıksız öksürük nöbetleridir.8
Boğmaca, “Beşli Karma Aşı” ile 2. ayda, 4. ayda ve 6. ayda uygulanır. Ayrıyeten 18. ayda uygulanan bir tekrar dozu vardır. Toplamda 4 doz uygulanır. İlkokul 1.sınıf öğrencilerine uygulanan bir doz daha mevcuttur. İlkokulda yapılan uygulama “Dörtlü Karma Aşı (Difteri, Boğmaca, Tetanoz, Çocuk Felci) biçiminde yapılır.
Tetanoz
Tetanoz; Clostridium tetani denilen bakteri tarafından oluşturulan bir enfeksiyondur.
Tetanoz aşılaması Td (difteri-tetanoz) aşısı olarak primer dozu uygulama vaktine nazaran 0-1-6 olmak üzere 3 doz olup 10 yılda bir hayat uzunluğu hatırlatma dozlarıyla devam ettirilir.9
Çocuk felci
Çocuk felci, çoklukla 15 yaşından küçüklerde görülmekle birlikte, az olarak 15 yaşının üzerindeki bireylerde de görülen, bacaklarda ve daha az kollarda felce neden olan bulaşıcı bir hastalıktır.
İnaktif Çocuk Felci aşısı (İPA), 2. ayını, 4. ayını, 6. ayını ve 18. ayını tamamlayan bebeklere toplam 4 sefer olmak üzere “Beşli Karma Aşı” içerisinde uygulanmaktadır. İlköğretim 1. sınıfta olan çocuklara da “Dörtlü Karma Aşı” içerisinde yapılmaktadır.
Kızamık
Kızamık hastalığı çocukluk yaş kümesinde daha sık olmak üzere her yaşta görülebilen bulaşıcı bir hastalıktır. Kızamık hastalığına kızamık virüsü neden olur. 11
Kızamık aşısı, çocukluk devri aşı takviminde KKK (Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak) formunda, 12. ayda ve ilköğretim 1. sınıfta olmak üzere iki doz olarak uygulanmaktadır.
Kızamıkçık
Kızamıkçık, kızamıkçık virüsünün neden olduğu çocuklarda sıklıkla hafif geçirilen bir enfeksiyondur. Kızamıkçık hastalığında döküntü, hafif ateş, boğaz ağrısı, lenf bezlerinde şişme ve burun akıntısı görülebilir. 12
Kızamıkçık aşısı, çocukluk periyodu aşı takviminde KKK (Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak) formunda, 12. ayda ve ilköğretim 1. sınıfta olmak üzere iki doz olarak uygulanmaktadır.
Kabakulak
Kabakulak, kabakulak virüsünün neden olduğu, hafif ateş, tükürük bezlerinde ve lenf bezlerinde şişme, baş ağrısı, kas ağrısı, yorgunluk ve iştahsızlık belirtileri görülen bulaşıcı bir hastalıktır.
Kabakulak aşısı, çocukluk devri aşı takviminde KKK (Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak) halinde, 12. ayda ve ilköğretim 1. sınıfta olmak üzere iki doz olarak uygulanmaktadır. 13
Pnömokokal hastalıklar
Pnömokok hastalıkları, pnömokok isimli bakterinin neden olduğu önemli ve ölümcül olabilen hastalıklardır. Pnömokok bakterisi, hafif olarak değerlendirilebilecek hastalıklardan, önemli, ölümcül olabilen kan zehirlenmesi ve menenjite kadar çok çeşitli hastalıklara, ömür uzunluğu sakatlığa da neden olabilir.
Konjuge pnömokok aşısı, pnömokok bakterilerin 13 tipine karşı tesirlidir ve 2. ay, 4. ay ve 12. ayda olmak üzere 3 doz uygulanır.
