Bilim insanları, “süper babalar” ya da “taşıyıcı” babalar olabilecek, genetiğiyle oynanmış hayvanlar üretti.
Domuzlar, keçiler, sığırlar ve fareler, donör hayvanların genetik yapısını taşıyan spermler oluşturdu.
Araştırmacılar, yüksek teknolojili bir genetik kurgulama aracıyla, hayvanların embriyosundaki üreme genini geçersiz kıldı.
Böylece hayvanlar kısır doğdu, fakat donör hayvanlardan alınan sperm üreten hücrelerin zerkk edilmesinden sonra, spem üretmeye başladılar.
Amerikalı ve İngiliz ortak araştırma takımı, bu teknikle taşıyıcı babaların, ödüllü boğalar üzere kıymetli genetik malzemeye sahip hayvanların özelliklerini yavrulara taşıyabileceğini söyledi.
Ekip, böylelikle besi hayvanlarının genetik özelliklerinin güzelleştirilebileceğini ve besin üretiminin artılabileceğini kaydetti.
Washington State Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi’nden Prof. Jon Oatley “Bunun, dünyadaki besin güvensizliğinin tahlilinde kıymetli bir tesiri olabilir. Bu meseleye genetik açıdan yaklaşabilirsek, bu hayvanları daha az su, daha az yem, daha az antibiyotikle yetiştirebileceğimiz manasına geliyor” dedi.
DENEYLER NE GÖSTERDİ?
Önce taşıyıcı babaların, etkin donör spermi taşıdıkları teyit edildi. Fareler, donörün genlerini taşıyan sağlıklı yavrular doğurdu.
Henüz daha büyük hayvanlarda deney yapılmadı. Fakat Edinburgh Üniversitesi Roslin Enstitüsü’nden Prof. Bruce Whitelaw, çalışmanın bu yolun işe yarayacağına dair güçlü ispatlar sunduğunu belirtti.
Whitelaw “Deney, teknolojinin gerçek olduğunu gösteriyor . Artık bunu, büyüyen nüfusumuzu doğurmak ismine en yeterli nasıl kullanılabileceğimizi bulmamlıyız” dedi.
Araştırmacılara nazaran bu teknoloji birebir vakitte, soyu tükenme tehlikesi taşıyan çeşitler için de kullanılabilir.
Örneğin, soyu tükenme tehlikesi taşıyan bir gergedanın dondurulmuş sperminin, tipi canlandırmak için kullanılması mümkün. Fakat, bilimin ne kadar süratle uygulamaya geçirileceğinde, karar vericilerin tesirli olacağını söylüyorlar.
Güvenlik, etik ve hayvanın hakları dertleriyle genetiğiyle oynanmış besi hayvanlarının beşerler tarafından tüketilmesine şimdi onay verilmedi.
GENETİK KURGULAMA NEDİR?
Genetik kurgulamada, embriyolardaki genetik kodlar siliniyor ya da değiştiriliyor. Mevcut teknolojinin bir örneği CRISPR. DNA değiştirmek için biyolojik bir sistem olan CRISPR 2012’de bulundu.
CRISPR taramaları, muhakkak bir genin yerini arıyor ve daha sonra DNA’dan kopartmak için “moleküler makasları” kullanıyor.
Laboratuar ortamında tesirli olan prosedür, şimdi eksiksiz değil ve DNA’nın istenilenden büyük bir kısımını kesebiliyor.
Bu istenmeyen kurgulamalar da, öbür kıymetli genleri değiştirebiliyor.
ETİK MESELELER NELER?
Nuffield Biyoetik Kurulu, besi hayvanlarında genetik kurgulama tekniklerindeki etik problemleri inceliyor.
Genetik kurgulama teknolojisinin potansiyel uygulamaları ortasında, boynuzsuz sığırlar ve hastalıklara karşı dirençli domuzlar ve tavuklar da var.
Konseyin yöneticisi Hugh Whittall, genetikk kurgulamanın, dünyanın farklı bölgelerindeki toplulukların yaşadığı, sağlıklı ve besleyici besine erişim problemine tahlilin bir kesimi olabileceğini söylüyor.
Whittall “Genetik kurgulamanın, araştırma ortamının dışında ne ölçüde uygulanıp uygulanamaycağı, araştırmaların toplumsal bedellerle ne kadar örtüşeceğine bağlı ve bu birçok durumda şimdi net olarak tanımlanmış değil.” dedi.
