Son yıllarda daha fazla duyduğumuz ve bir çok öğrencinin (özellikle üniversiteye giriş imtihanına hazırlanan öğrencilerin) yaşadığı korku çeşidi; İmtihan Tasası. Çabucak çabucak her öğrencinin yaşadığı bu dert nedir, oluşmasına ne sebep olur, yararı nedir, nelere pürüz olur, yararı var mıdır, belirtileri nelerdir ve tahlil yolları nelerdir birlikte inceleyelim.
Sınav Korkusu nedir?
Kişinin bilgi ve hünerlerinin aşikâr ölçütlerle incelenip değerlendirildiği durumlarda yaşanan ve muvaffakiyetin düşmesine yol açacak kadar ağır olan tasa cinsidir.
Sınav Tasası nasıl oluşur?
“Başarılı olamayacağım”, “Konuları anlamıyorum,aptal olmalıyım”, “Hazırlanacak vaktim yok”, “Sınavahazır değilim”, “Çok fazla bahis var yetişmeyecek”, “Bu bilgiler çok gereksiz ve saçma. Nerede ve ne vakit kullanacağım ki?” sıklıkla gözlenen olumsuz otomatik niyetlerdir. Gerçekçi olmayan niyet biçimlerine sahip olmak korku oluşmasında en değerli süreçlerdir. Mükemmeliyetçi ve rekabetçi kişilik yapısı olan şahıslarda daha sık görülür. Toplumsal etrafın beklentileri ve baskısı da değerli bir etkendir. Yanlış ders çalışma alışkanlıkları ve vakti aktif kullanamama da imtihan derdi oluşumunda değere sahiptir.
Sınav Korkusunun belirtileri nelerdir?
Zihinsel,dugusal ve davranışsal belirtiler olarak üçe ayrılır.
Unutkanlık, olumsuz yorum içerikli niyetler, dikkat toplamada zahmet üzere belirtiler zihinsel belirtileri oluşturur.
Heyecan, sonluluk, kaygı hali, panik ve karamsarlık üzere durumlar ise duygusal belirtileri oluşturur.
Sınavı tamamlamama, ders başından kalkma, kaçma, ders çalışmayı erteleme, imtihana girmeme üzere durumlar ise davranışsal belirtileri oluşturur.
Olumlu yanı nedir?
Sınav derdi çok ve yüksek seviyede değil ise yararlıdır. Öğrenmeye ve amaç belirlemeye motive eder. Yüksek korkunun başarısızlığa sebep olduğu üzere çok düşük olanı da istenilen korku seviyesi değildir. Yararı olacak olan tasa orta seviye tasadır.
Olumsuz yanı nedir?
Öğrenilmiş olan bilginin faydalı kullanılmasını maniler, karar verme müddetini istikrarsızlaştırır, bilgiye olan inancı düşürür, kelam konusu olan imtihana hazırlanmayı maniler ve rahatsız hissettirir.
Sınav korkusu ile başetme yolları nelerdir?
Söz konusu imtihana planlı ve programlı çalışmak vakti verimli kullanma açısından ve bahislerin sıkıştırılmaması açısından değere sahiptir.
Sınavdan bir gün evvel çalışmayı bırakmak daha verimli olacaktır. Son gün ders çalışıldığı vakit öğrenilenler karışabilir.
Olumsuz kanılar (ya başarısız olursam? Ailem beni sevmez, dünyanın sonu olur, başarısız olma talihim yok vb.) yerine olumlu niyetler (ailemin sevgisi ile sonucun bir teması yok, imtihan için kendimi kâfi ve hazır hissediyorum, başarılı olacağım vb.) oluşturmaya çalışmanın yararı olacaktır.
Sınav gecesi gereğince uyumak ve dinlenmek imtihanına olumlu yansıyacaktır. Rahatsız edecek yiyeceklerden de uzak durmak değerlidir.
Sınav öncesinde gergin hissedildiğinde geriye yaslanılarak derin nefes alınmalıdır.Alınan nefes 3-5 saniye içerde tutulmalı ve sonrasında tümünün dışarıya verilmelidir. Derin nefes alış-verişinin 3-4 defa tekrarlanması gerginliğin azalmasına katkı sağlayacaktır.
Söz konusu imtihanda yapılamayan soruda çok vakit harcanmaması ve sona bırakılması imtihan içinde korku düzeyinin artmamasına ve vakti uygun kullanmaya yarayacaktır.
Sınav sonrası için;
Keyif veren aktivitelerde bulunmak, kendini ödüllendirmek ve eksikler üzerine düşülerek geleceğe yönelik yeni planların yapılmasının yararlı olabileceği düşünülmektedir.
Ailelere teklifler;
Aileler hudutlarını bilmelidirler. Çocuklarına itimatla bir arada sorumluluk vermeli, önemsediklerini hissettirmeli ve olumlu geri bildirimde bulunmalıdır. İmtihanla ilgili konuşmalarda gerçekçi olunmalı, itina gösterilmeli ve en değerlisi akranlarıyla karşılaştırmaktan uzak durulmalıdır. Hislerin ve düşüncelerin paylaşımı önemlidir. Sınavı mevt kalım sıkıntısı yapmama ve cesaretlendirici davranma önerilmektedir. Aile bireyleri uygun rol modeli olmalıdır. Uygun aile ortamının sağlaması çocukların başarısına katkı sağlayacaktır. Son olarak ise çocukların şartsız sevilmesi gerektiği bilinmelidir.
