Editör: Murat Öztürk
OTHELLO SENDROMU NASIL BİR BOZUKLUKTUR?
Günümüzde çoğunlukla eş ya da partneri patolojik boyutta kıskanma olarak bilinen psikotik bozukluğun ismi, Shakespeare’nin ünlü “The Tragedy of Othello, the Moor of Venice” isimli yapıtından gelir. Eşinin onu aldattığını düşünen Othello’nun kıskançlığını husus alan bu eser, İngiliz psikiyatrist John Tood ve Kenneth Dewhurst tarafından yayınlanan “The Othello Syndrome: A study in the psychopathology of sexual jealousy” isimli makalede psikotik bozukluğun isminin çıkış noktası olmuştur. Öncelikle “Othello Sendromu nedir?” sorusunu biraz ayrıntılandıralım.
OTHELLO SENDROMUNUN BİLİNMEYENLERİ
Othello Sendromu özellikleri kıskançlık ile temaslıdır. Bu nedenle Othello Sendromu; sanrılı kıskançlık, erotik kıskançlık sendromu, patolojik kıskançlık, morbid kıskançlık, Othello psikozu ve cinsel kıskançlık üzere isimlerle de bilinir. Sanrılı kıskançlık, kişinin eşinin ya da partnerinin sadakatsiz olduğunu düşünüp sanrısal olarak bir inanca kapılmalarıyla karakterize bir psikiyatrik bir durumdur. Bu sanrılar bazen öylesine güçlüdür ki bireyleri şiddete başvurmaya kadar götürür.
Othello Sendromu, birçok vakit şizofreni ve başka psikotik bozukluklar, alkol-madde kullanım bozuklukları ve kişilik bozukluklarıyla ilişkilidir. Şahısların fikirleri kısmen yanlışsız olabilir ya da büsbütün hayal eseri olabilir. Bu fikirlerin kısmen hakikat olup olmamasından bağımsız olarak bireylerin kıskançlık inançlarıyla ilgili olağanın çok üstünde bir uğraşı olması dikkat çekmektedir.
BELİRTİLERİ NELER Othello Sendromu belirtileri ortasında en sık obsesif kıskançlık görülür. Şahıslar, partnerlerinin kendilerini aldattığı fikrine kapılıp önemli derece korku duyarlar. Bu şahıslara nazaran, partnerlerinin fikir ve davranışlarının yakın geçmişte zati güvenilmezdir. Sanrı biçiminde ortaya çıkan bu durum tedavi edilmediğinde denetim edici, inançsız, tartışmalı ve artan bir çaresizlik hissi yaşatır. Othello sendromu belirtileri şöyle sıralanabilir:Telefon görüşmeleri ve e-posta yazışmalarında partnerin kiminle görüştüğüne dair paranoyalara kapılma
Partnerin eşyalarını karıştırarak aldatma kuşkusuna destek bulma çabası
İşte, meskende yahut dışarıda partneri olağandışı saatlerde şaşırtmaya çalışmak
Partnerin konut dışındaki faaliyetlerini kısıtlama uğraşı (evde hapsetmeye kadar sınırlama baskısı)
Partneri makûs niyet taşıdığı niyetiyle izleme
Suçlayıcı bir halla partnerin davranışlarının daima sorgulanması
Partnerin toplumsal medya hesaplarına erişim gayreti ve kiminle bağlantı kurduklarını gizlice denetim etme
Partnerin davranışlarını denetim etme emeliyle duygusal şantaj yapma
Partneri aileden ve arkadaşlarından izole etme çabası
Kıskançlığın neden olduğu ana meseleye karşın bağlantıdaki tüm çatışmalar için diğerini suçlama
Kıskançlık sanrılarının yanlış olduğu kanıtlanmasına karşın, kişinin bunu kabul etmemesi ve kanılarının mantıksız olduğunu kavrayamaması
Kötü muamele gören partnerin ilgiyi bitirmek istemesi durumunda kişinin takip ve diğer takıntılı davranışlar sergilemesi
Partnere yönelik şiddet tehdidi yahut fizikî şiddete başvurma
İntihar teşebbüsü ve kendine ziyan verme davranışı sergileme
SENDROMUN NEDENLERİ Othello Sendromu nedenleri kimi psikiyatrik durumlarla ilgili olabilir lakin bu sendromu öncelikle başlı başına bir psikotik bozukluk olarak algılamak gerçek olacaktır. Bu noktada psikiyatrik bir muayene teşhis için belirleyicidir. Birtakım nörolojik ve psikiyatrik bozukluklar Othello Sendromu sebepleri ortasında gösterilir. Bu durumlar şunlardır:Beyin Yaralanmaları ve Hastalıkları:
Huntington ve Parkinson üzere hastalıklar, baş yaralanmaları üzere durumlar sanrılı sonuçlar doğurabilir.
Madde Kullanım Bozuklukları:
Bağımlılık üzere durumları olan bireylerde sanrı görülmeleri daha yaygındır. Bir araştırmaya nazaran, alkol bağımlılığı olan bireylerin yüzde 34’ünde morbid kıskançlık teşhis edilmiştir. Başta Othello Sendromu tek başına bir durum olarak algılanabilir fakat daha derinde zihinsel ve davranışsal sıhhat problemlerini ortaya çıkarabilir.
Anksiyete: Derinlerde güvensizlik hissi ve özgüven eksikliği olan bireylerde kıskançlık sanrıları belirti olabilir. Othello Sendromu’na anksiyete bozuklukları eşlik edebilir.
Şizofreni:
Othello Sendromu ile şizofreni hastalığının ilişkili olduğuna dair çalışmalar mevcuttur.
Kişilik Bozuklukları:
Sanrılı kıskançlıkla bilhassa paranoid, borderline (sınırda) ve anti-sosyal kişilik ortasında bir örtüşme olduğu düşünülür.
SENDROMUN TEDAVİSİ VAR MI Aşırı kıskançlık önemli bir sahiplenme getirir. Bu cins ilgi kurmaya çalışan şahıslar çoklukla saldırgan, taciz, takip hatta şiddete yatkın olabilirler. Bayan cinayetleri çok kıskançlık çerçevesinde işlenebiliyor. Bu nedenle şahısta kıskançlık sanrıları olması halinde ruhsal dayanak geciktirilmemelidir. Othello Sendromu’nda yaşanan bu kıskançlığın belirlenmesinde beynin frontal lob bozukluğu araştırılabilir. Othello Sendromu tedavisi hastalığın şiddetine nazaran ayakta yahut yatarak uygulanabilir. Şizofreni üzere rahatsızlıkların tedavisinde de kullanılan anti-psikotik ilaçlara burada da başvurulur. Ferdi ve aile terapisi de tedavi planına eklenir. Othello Sendromu tedavisinde psikodinamik terapiler, bireyler ortası bağlantılar terapisi ve bilişsel davranışçı terapi sıklıkla başvurulan yollardandır. Sanrılarla yaşayan bu şahısların dünyayı ve hayatı daha gerçekçi görmeleri sağlanmaya çalışılır. Othello Sendromu ile alakalı olabilecek öbür problemlerin da tedavi edilmesi kıymetlidir. Othello Sendromu yaşayan kişi depresyon, unsur bağımlılığı, intihar niyeti üzere sıkıntılar yaşayabilir. Bu nedenle sendromu yaşayan şahsa yanlışsız yaklaşmak değerlidir. Aile ve yakın etrafın de çabucak bir uzmana başvurması, ayrıyeten dayanak alması da değerlidir. Kelam konusu bağlantıda çocukların şahit oldukları ruhsal yahut fizikî şiddet de olabilir. Çocukları uzak tutmak için de Othello Sendromu’nda tedavi geciktirilmemelidir.KİŞİYE NASIL DAVRANMALI?
