1Yemeklere lezzet katarken sıhhat açısından birçok faydayı beraberinde getiren baharatlar, sofralarımızın vazgeçilmezleri… Eski çağlardan itibaren şifa niyetine kullanılan baharatlar; günümüzde de birçok hastalığa karşı gözetici tesir gösterebiliyor yahut hastalık semptomlarının azaltılmasında destekleyici rol oynayabiliyor. Lakin baharatları tüketirken kimi noktalara dikkat edilmesi gerekiyor.
2Beslenme ve Diyet Uzmanı Deniz Nadide Can “Baharat; çeşitli bitkilerin tohum, çekirdek, meyve, çiçek, kabuk, kök ve yaprak üzere kısımlarının bütün halde yahut parçalanarak kurutulması, öğütülmesi ile elde edilen; besinlere renk, tat, koku ve lezzet verici olarak katılan doğal bileşikler yahut bunların karışımıdır.
3Yemeklerimizi lezzetlendirirken sıhhat veren baharatları tüketirken birtakım noktalara ise dikkat etmek gerekiyor. Zira en yararlı diye bilinen bitkiler bile ilaç üzere görülüp çok tüketildiğinde ziyanlı hale gelebiliyor” diyor. Beslenme ve Diyet Uzmanı Deniz Nadide Can, baharatların hem yararlarını hem de tüketirken dikkat edilmesi gerekenleri anlattı, kıymetli ihtarlar ve tekliflerde bulundu.
4Zerdeçal: Zerdeçal, içerdiği antioksidan bileşikler sayesinde sıhhatin korunmasında değerli bir baharat. Bitkinin ana bileşeni olan “kurkumin” polifenolik özellikleri sayesinde inflamasyonun temel rol oynadığı birçok hastalıkta tedavi edici özellik gösteriyor. Zerdeçalın faal bileşenlerinin ortaya çıkması için zeytinyağlı yemeklere 1 çay kaşığı kadar ekleyebilirsiniz. Ayrıyeten çeşitli kanser tiplerinde önleyici ve tedaviye yardımcı tesirler de gösterebiliyor. Safra kesesi hastalıkları olan bireylerin zerdeçal tüketmemeleri gerekiyor.
5Tarçın: Tarçın hoş kokusu ve lezzetinin yanı sıra kabızlığı önleyici, gaz söktürücü ve antiseptik özelliklere sahip olan sağlıklı bir baharat. Tip 2 diyabetik hastalarının günde 1 çay kaşığı tarçın tüketmelerikan şekerinin, trigliseritin (TG) ve total kolesterolün düşmesine yardımcı olabiliyor. Fazla ölçüde tarçın tüketimi yüksek kumarin içeriği sebebiyle toksik tesirlere sebep olabileceği için günlük alımı 1 çay kaşığı olarak sonlandırmak gerekiyor.
6Zencefil: Bilhassa, içeriğindeki güçlü bir antienflamatuar ve antioksidan tesire sahip ‘gingerol’sayesinde tıbbi bir bitki olarak da kullanılan zencefilin sıhhate birçok yararı bulunuyor. Bulantıya güzel gelen, kas ağrılarını gidermeye yardımcı olan, kan şekerinin dengelenmesini ve çok gaz birikimini önleyerek sindirimi destekleyen, soğuk algınlığı ve gripte olumlu tesirlere sahip zencefili günde yaklaşık 1 çay kaşığı kadar tüketebilirsiniz. Buna rağmen hamilelikte zencefil tüketimi önerilmiyor.
7Kimyon: Türk, Latin, Hint ve Arap mutfağının yanı sıra eski çağlardan beri şifalı bir bitki olarak da kullanılan kimyon gaz giderici tesire sahip. Bağışıklık sistemini güçlendirebilirken, kalp-damar sıhhati ve diyabet üzerinde olumlu tesirlerde de bulunuyor. Siyah kimyon tohumları, protein, karbonhidrat, mineraller ve yağ asitleri de dahil yaklaşık 100 farklı kimyasal bileşen içeriyor. Kimyonun ilaç üzere görülmesi ve çok tüketilmesi öteki bütün baharatlarda olduğu üzere birtakım olumsuz yan tesirlere yol açabildiğinden dikkatli olmak gerekiyor. Kimyonu tek başına tüketmek yerine yemeklerinize ekleyebilirsiniz.
8Safran: Beslenme ve Diyet Uzmanı Deniz Nadide Can “Ana vatanı Güneybatı Asya olan ve acımsı bir tadı bulunan safran; parfümeri, cilt maskeleri, ilaç ve tekstildeki endüstriyel kullanımları dışında şifa verici bitki olarak tüketilir. Yemeklere altın sarısı renk katan safran güçlü bir antioksidandır. Depresif belirtileri azaltabilir. Anti-kanser tesirler gösterebilir. İştahı baskılayarak kilo kaybına yardımcı olabilir. Kalp hastalığı risklerini azaltabilir. Kan şekeri düzeyini düşürebilir. Alzheimer hastalarında hafızayı kuvvetlendirebilir. Lakin hamilelikte bebek üzerindeki olumsuz tesirlerinden ötürü tüketilmesi önerilmez. Sağlıklı insanlarda safran tüketimi 1 çay kaşığını geçmemelidir” diyor.
9Nane: Taze yahut kurutulmuş olarak tüketilebilen nane bilhassa sindirimi kolaylaştırıcı ve mideyi rahatlatıcı tesire sahip. Nane; pankreas, göğüs ve karaciğer tümör gelişimini yavaşlatabilirken; kolon, deri ve akciğer kanserlerini önlemeye yardımcı olabiliyor. Bulantıya karşı naneyi limonla kaynatıp içebilirsiniz. Ayrıyeten nane tüketmek anti-mikrobiyal tesirler de gösterebiliyor. Naneyi yoğurda, tatlıya, salataya yahut yemeğe katarak sağlıklı tesirlerinden faydalanabilirsiniz. Fakat reflü hastalığı olanlara nane tüketmeleri önerilmiyor.
10Pul biber: Eski çağlardan beri kullanılan baharatlardan biri olan pul biber; sindirim sistemi üzerinde olumlu tesire sahip. A ve C vitamini açısından varlıklı olan pul biber, bağışıklığı koruyor, tükürük üretimine yardımcı oluyor, bu özelliği ile sindirim sıhhatini destekliyor ve ağız kokusunu önlemede de katkı sağlıyor. Pul biber ayrıyeten migren ağrılarını azaltmada yardımcı olabiliyor.
11Kişniş: Beslenme ve Diyet Uzmanı Deniz Nadide Can “Antioksidan bakımından güçlü olan kişniş; bağışıklık sistemini güçlendirir, içerdiği anti-bakteriyel bileşikler sayesinde bedeni enfeksiyonlara karşı korur. Ağız kokusunun önlenmesini ve ağızda oluşan yaraların düzgünleşmesini takviyeler. Kalsiyum açısından güçlü olan kişniş; kemik sıhhatinin korunması ve geliştirilmesine de yardımcıdır” diyor.
12Muskat: Klâsik Hint Mutfağı’nda en çok kullanılan baharatlardan olan muskat (hint cevizi), son yıllarda Türk mutfağında da kullanılmaya başlandı. Yemeklere başka bir lezzet veren, içerdiği antienflamatuar ve antioksidan bileşikler sayesinde kronik hastalıklara karşı müdafaa sağlayabilen muskat, sindirim sistemine yardımcı oluyor. Yorgunluk ve gerilime karşı da olumlu tesirlere sahip olan muskatı başka baharatlarda olduğu üzere çoka kaçmadan tüketebilirsiniz.
