Her insanın sevdiği favori yemek tercihleri vardır. Bir de kaçındığı yemek istemediği hatta tiksindiği besinler olabilir. Bunlara damak tadı yahut yeme zevki diyenler de var. Pekala her bir insanın tercih ettiği vazgeçemediği yahut uzak durduğu bu beslenme alışkanlıklarının zihindeki manası nedir?
Garcia’nın araştırmaları ile tat şartlanmaları anlaşılmış olmakla birlikte bilimsel araştırmalar anne karnında damak zevkinin oluşmaya başladığını ortaya koymaktadır. Anadoluda yaygın kanaat 4. Aydan sonra bebeklerin lisanlarına bir besinin tattırılması gerektiği ile ilgilidir. Yaygın inanç, şayet yalnızca anne sütü ile beslenilirse ileriki yıllarda beslenme de çok fazla seçici ve tatlara karşı negatif tavır gelişebileceği telaşıdır. Dikkat çekmek istediğim nokta besinlerin beynimizdeki manaları ve bunların nereden kaynaklandığı. Mesela birisi bamyadan hiç hoşlanmaz başkası bayılır tadına, bir başkası de tiksinebilir. Kimisi fobi seviyesinde bir meyveden kaçarken bir oburunun canı çeker çabucak. Bir danışanımda tavuk etine karşı çok hassasiyet vardı. Bırakın onu yemeyi, ismini duyduğunda bile midesi bulanıyordu. Anılarını incelediğimizde tavuk zehirlenmesi yaşadıktan sonra bu türlü bir his oluştuğunu fark etti. Demek ki sorun tercih yahut damak zevki değil şartlanmalar. Şayet fizikî yahut zihinsel olarak acı hissettiğimiz tiksindiğimiz korktuğumuz vs. bir his / duyum yaşamışsak bu bizim için hayatımızın geri kalanında tutumuzu belirleyebiliyor. Bu cins durumlarda bir kadro terapötik metotlar kullanılarak olumsuz tat şartlanması olumlu şartlanmalara dönüşebilir. Bizim çok sevdiğimiz yemekler meyveler tatlılar vs. yeniden bir koşullamaya bağlı diyebiliriz. Çoğunlukla bilinen yahut bilinmeyen olumlu anılara dayanır. Kimisi çok sevdiği öğretmeni sevdiği için karpuzu sevmiştir. Kimisi çok memnun olduğu bir piknikten ötürü ızgaraları sever. Hiç hatırlanmayabilir zira tekraren tekrarlanan olumlu yaşantıların birinci başlangıcı nispeten unutulabilir.
Diyeceğim odur ki yeme tercihlerimizde katı bir olumsuz hissimiz varsa aslında bu esneyebilir hatta tam karşıtı istikamette değişebilir. Hocam yapma sen de. Pırasa, brokoli, karnabahar pirzola üzere zevkle yenir mi diyenleriniz varsa; ben o denli yiyenleri gördüm diyebilirim. Bunlardan birisi de benim. Güzel haftalar diliyorum.
