Otizmin görülme sıklığı günümüzde çok büyük bir süratle artıyor. 1985 yılında her 2500 çocuktan birine konan otizm tanısı, 2001 yılında 250, 2013 yılında ise 88 çocuğa konurken günümüzde her 68 çocuktan biri otizmli olarak dünyaya geliyor. Otizmin erkek çocuklarında görülme riski ise kızlardan 4 kat daha fazla. Ülkemizde ise her 150 çocuktan biri otizm belirtileri göstermektedir. Otizmin nedeninin hala ne olduğu bilinmemekle bir arada yıllarca genetik faktörler üzerine durulmuştur. Buna rağmen çevresel faktörler ve günümüzün kara kutuları (tv bilgisayar ı pad telefon) tetikleyiciler ortasında gösterilmektedir. Çevresel faktörlerin tesiri üzerinde yapılan bir araştırmaya nazaran 1988 yılında Edelson ve Cantor 56 çocuğu incelemişler ve 56sında da ağır metal yükü saptamışlardır. Araştırıcıların sonuçlarına nazaran 56 çocuğun 55’inde karaciğer detoksifikasyon sisteminin âlâ çalışmadığı, 53’ünde de bir ya da daha fazla ağır metal dışı toksik kimyasal husus (ağır metal dışında) yükü olduğu tespit edilmiş. Bu toksinlerin başlıcaları böcek ilaçları, tarım ilaçları, dezenfektan gazlar, antibiyotikler, deodorantlar ve çok sayıda aromatik ve alifatik solventlerdir. Otizmin tetikleyicilerinden biri de teknoloji öğeleridir. Televizyon, bilhassa 0-3 yaş ortasında çocuklara izlettirilmemesi önerilen bir ögedir. Lakin; koşturmacanın ağır olduğu ve gerilime hapsolmuş ebeveynler çocuklarını susturabilmek ve sakinleştirmek için gün içerisinde 2 saat ve daha fazla televizyon karşısına oturtmakta yahut bakımverenle çocuk tüm günlerini televizyon izleyerek geçirmektedirler. Televizyondaki renkli uyaranlara çocuklar bebeklik periyodundan itibaren maruz kaldıklarında ekrandaki aksiyona odaklanıyorlar ve beyinleri olağandan çok daha fazla yoruluyor. Bu durumda çocuklarda bebeklik periyodunda toplumsal uyaran eksikliğinden ötürü zayıf göz kontağı, dikkat dağınıklığı ve toplumsal alakalarda yetersizlik üzere otizminde belirtileri olan faktörler kendini göstermektedir. Pekala nedir bu otizm belirtileri?
. ERKEN ÇOCUKLUK DEVRİNDE OTIZM BELIRTILERI
*Çocuğunuz ya da öğrencinizle irtibat kurmak istediğinizde sizinle göz kontağı kuruyor mu?
Otizmli bir çocuğun göz kontağı yoktur ya da sonludur.
*Çocuğun dikkatini kendinize çekin, akabinde odanın öbür köşesindeki farklı bir objeyi gösterin ve “Aaa bak bir ….. (oyuncağın adı) var ”dediğinizde oyuncağın olduğu istikamete bakıyor mu? (çocuğun elinize değil işaret ettiğiniz objeye baktığından emin olun)
Otizmli bir çocuk ismi ile seslenildiğinde duymuyormuş ya da umursamıyormuş üzere davranır.( aile ya da öğretmen işitme de sıkıntı yaşıyor olabileceğini bile düşünür) ilgi alanı kısıtlıdır. Sese karşı çok ve ya çok az reaksiyon verir.
*Çocuğun dikkatini kendinize çekin ve ona bir oyuncak otomobil ya da bebek vererek “arabayı sürer misin/bebeği uyutur musun? deyin. Sembolik davranışlarda bulunuyor mu? (başka bir oyunla da sembolik davranış gözleyebilirsiniz. Burada kıymetli olan sembolik davranışla tekrarlayıcı davranışı ayırt etmektir. Arabaları- hayvanları yan yana dizmek yineleyici davranıştır, sembolik değildir ve bir maksadı yoktur.
Otizmli bir çocuk oyuncakları ile gayesine uygun oynayamaz.Yaşıtları ile bağlantı kurmakta yetersizdir. Özgür vakitte arkadaşları birbirleri ile irtibat halinde iken o kümeden başka tekrarlayıcı davranışlarını yapıyor olarak gözlenir.
*Çocuğa ışık nerede bana ışığı gösterir misin diye sorduğunuzda işaret parmağı ile ışığı gösteriyor mu? Işık sözcüğü yerine öteki bir obje söylenebilir lakin çocuğun objeye işaret ettiği anda yüzünüze bakmış olması gerekmektedir.
Otizmli bir çocuk konuşmada yetersizdir. Sözler sayılıdır. Yönerge almakta zorlanır.
Özet otizmin belirtileri üç alanda gözlenir.
1)sosyal münasebetlerde zahmet; göz kontağından kaçınma, karşısındakinin mimiklerine ve gereksinimlerine kayıtsızlık, duygusal ilgide eksiklik
2)iletişimde zorluk;konuşma da gecikme, sözel ve ya sözel olmayan irtibatta zorluk, soyut kavramlarda zahmet, tehlikeyi anlayamama
3)sınırlı ilgi yineleyici ve rutin davranışlar;bir alana çok ilgi öteki alanlarda ise kayıtsızlık. Ellerini çırpma, sallanma, ses çıkarma. Tıpkı kıyafeti giymek birebir yoldan gelmek üzere yeniliğe karşı tepkililerdir.
