Yumurta dondurma prosedürü son yıllarda pek çok bayan tarafından tercih ediliyor. Meslek önceliği olan, kısa vadede anne olmayı düşünmeyen ya da erken menopoz riski taşıyan bayanlar, bu yolla erken yaşlarda yumurtalarını donduruyor. Yumurta dondurma süreci gelecekte anne olma bahtını muhafazaya yardımcı oluyor.
Kadın Hastalıkları ve Tüp Bebek Uzmanı Prof. Dr. Ebru Öztürk yumurta dondurma sürecine ait merak edilenleri anlattı.
YAŞLA BİRLİKTE AZALIR
– Yumurta dondurma nedir?
Yumurtalıktan toplanan yumurtalar ileride kullanılmak üzere dondurularak saklanır ve istendiği vakit çözülerek kullanılabilir. Bu formda bireye daha sonra tüp bebek formülü ile gebelik bahtı verilir. Sıklıkla yumurtalık rezervi azalmış ya da üreme çağında kanser tedavisi gereken bayanlara uygulanır. Yeniden yumurtalık alınması üzere cerrahi süreç gerektiren durumlarda cerrahi öncesi yapılabilir.
– Bayanlarda yumurtalık rezervi ne vakit azalmaya başlar?
Kadınlar yumurtalıklarındaki azamî yumurta sayısına daha anne karnında 20 haftalık fetüs halindeyken sahiptirler. Yenidoğan bir kız çocuğunun yumurtalıklarında yaklaşık iki milyon olgunlaşmamış yumurta bulunmaktadır. Ergenlik basamağına gelindiğinde yaklaşık 400 bin olgunlaşmamış yumurta yumurtalıklarda bulunur. Menopoza kadar olan süreçte bu yumurtalardan yaklaşık 400 tanesi olgunlaşarak yumurtlama ile atılır ve gebelik talihi verir. Sağlıklı bir bayanda bu azalma 35 yaşından sonra artar, bu yaştan sonra gebelik bahtında azalma; yumurtalık rezervi ve yumurta kalitesindeki azalmadan ötürü barizleşir. 35 yaşından sonra dondurulan yumurtalar ile oluşacak gebelik talihi azalmaya başlarken 37-38 yaşlardan sonra kırılma çok daha barizleşir. Yeniden her 100 bayandan birinde sebebi bilinmeyen nedenlerden ötürü çok daha erken yaşlarda yumurtalık rezervi azalabilir. Hatta erken menopoz görülebilir.
SINIRSIZ SAKLAMA
– Dondurulan yumurta kaç yıl saklanabiliyor?
Dondurulan yumurtaların saklanma mühleti başlangıçta yasal olarak beş yıl ile sonlandırılmıştır. Günümüzde ek onam evrakları alınması ile bu müddet sınırsızdır.
– Yumurta dondurma süreci sonrası kişi neler yaşayabilir?
İşlem sonrası kişi günlük hayatına dönebilir. Bir kanser hastasının gebelik bahtını kaybetmemesi hayata tutunması açısından önemli moral ve motivasyon katarken, yumurtalık rezervi azaldığı için meslek planlarından vazgeçmek istemeyenler için yumurta dondurma süreci meslek planlarını tamamlama talihini verir.
İŞLEM ÖNCESİ YAPILANLAR
– Yumurta dondurma süreci öncesi neler yapılır?
Yumurta dondurma süreci öncesi cilt altına uygulanan günlük iğne tedavisi ile büyümeye aday çok sayıda follikül (yani içerisinde yumurta bulunduran küçük kesecikler) büyütülmeye çalışılır. Başlangıçta 5-9 mm olan bu folliküllerin 17 – 18 mm olana kadar büyümesi 3-4 günde bir yapılan ultrasonografik muayene ve kan analizleri ile takip edilir. Yumurta takibi olarak bilinen bu süreç ortalama 10 – 12 gün sürer. Folliküller kâfi büyüklüğe geldiğinde yumurtaların olgunlaşması için gereken yeni cilt altı iğneleri yapılır. Bu iğnelerden yaklaşık 36 saat sonra genel anestezi altında yumurta toplama süreci uygulanır. Toplanan yumurtaların etrafındaki hücrelerin ayıklanmasını takiben izlenen olgun yumurtalar uygun yolla dondurularak saklanır. Toplanan yumurtaların yaklaşık yüzde 70-80’i olgun yumurta olarak izlenir ve dondurulur. Vitrifikasyon metodu ile deneyimli ellerde yapılan dondurma süreci sonrasında çözülen yumurtaların canlılık oranları yüzde 80-85’tir. Bu süreç özel klinikler dışında teknik donanımı kâfi tüp bebek ünitesi bulunan kamu hastanelerinde de yapılabilmektedir.
