PRP NEDİR?

PRP (Platelet Rich Plasma), ya da başka ismiyle Trombositten Varlıklı Plazma, kişinin kendi kanından hazırlanan ve tıbbın birçok alanında güzelleşmeyi uyarmak ve düzenlemek için kullanılan bir usuldür. Kullanımda olan onlarca PRP hazırlama kiti yardımıyla, hastadan 10-60ml ortasında kan alınır, bu kan tek kullanımlık özel filtreler ve santrifüj aygıtları ile ayrıştırılarak istenmeyen kısımları uzaklaştırılır. Ayrıştırılan 2-6 ml kısım, trombositten güçlü plazmayı içerir ve bir çok kas iskelet sistemi yaralanmasında uygulama alanı bulmuştur. Trombositlerin asıl misyonu, bir yaralanma olduğu anda meydana gelen kanamayı durduran pıhtıyı oluşturmaktır. Bunun yanında dokunun tamiratı ve güzelleşmesine katkıda bulunan onlarca büyüme faktörü içerirler. Bu büyüme faktörleri ortama verildiğinde, bedenin kendi güzelleşme düzeneklerine dayanak olarak hasarlı dokulardaki tamire yardımcı olurlar.

PRP Hazırlanması

PRP BİR İLAÇ MIDIR?

PRP bir ilaç değildir. kişinin kendi kanı dışında diğer bir unsur içermez. Tesiri ilaçların bilakis uygulandığı bölge ile sonludur. Böbrek, karaciğer ve midede yan tesirlere yol açmaz. Kortizon içermez. PRP’nin içinde, bedenin düzgünleşme karşılığındaki hücrelerin bölgeye ulaşmasını ve çoğalmasını sağlayan büyüme faktörleri yer alır. Bu faktörler tıpkı vakitte yeni damarların oluşumu, enfeksiyonların önlenmesi ve doku proteinlerinin üretimi hususlarında olumlu tesirlere sahiptirler. Son yıllarda kimi eklem içi PRP uygulamaları için beraberinde hyalüronik asit içeren formları da geliştirilmiştir. Bu tip enjeksiyonlarda evvel hastadan alınan kandan PRP hazırlanır, sonra hyalüronik asit ile karıştırılarak eklem içine zerk edilir.

PRP İÇİNDE KÖK HÜCRELER VAR MIDIR?

Yaygın kanının tersine, PRP içinde çok az sayıda kök hücre bulunur. Kök hücreler, kas iskelet sisteminde kas, kemik iliği, yağ dokusu, sinovya (eklemi döşeyen ince zar tabakası) üzere birçok doku içinde az sayıda bulunurlar. Kök hücrelerin tedavi gayeli kullanımları için ya kemik iliğinden alınan dokunun özel tekniklerle konsantre edilmesi ya da üstte sayılan dokulardan elde edilen hücrelerin laboratuvar ortamında üretilerek birkaç hafta sonra ikinci bir seansta uygulanmaları gerekir. PRP uygulama kitleri ile kemik iliği konsantresi uygulama kitleri farklıdır.

PRP hazırlama aygıtlarından birisi

Solda PRP hazırlanmadan evvel hastanın kanı, sağda PRP filtre edilerek ayrıldıktan sonraki görünüm

PRP DİĞER ŞAHISLARA UYGULANABİLİR Mİ?

İhtiyaç anında kan eserleri diğer insanlara da uygulanmakla birlikte, PRP yalnızca kişinin kendisine uygulanabilir. Böylelikle hepatit, AIDS üzere hastalıkların taşınması riski ortadan kaldırılmış olur. PRP, hazırlandıktan sonra birkaç dakika içinde kullanılmalıdır, tesiri 10’uncu dakikadan sonra besbelli olarak azalacaktır.

PRP KAÇ KERE VE NASIL UYGULANIR?

PRP uygulamasının kaç sefer yapılması gerektiği konusunda kesin ispatlar yoktur. Birtakım durumlarda tek bir uygulama kâfi olurken, hastalığın karşılığına nazaran 2 ya da 3 hafta ortayla tekrarlanabilir. PRP uygulaması steril koşullarda yapılmalıdır. Günümüzde PRP birkaç formda uygulanabilir. En sık uygulama formu, bir iğne yardımıyla gaye dokuya enjekte edilmesidir. Öbür bir uygulama tekniği jöle biçiminde hazırlanan PRP’nin ameliyat sırasında tesir göstermesi istenilen bölgeye yerleştirilmesidir. Son olarak PRP, kıkırdak tamiratı için yerleştirilen implantların aktifliğini artırmak için bu implantlara ameliyat sırasında emdirilerek kullanılabilir.

PRP HANGİ HASTALIKLARDA TESİRLİDİR?

PRP genel cerrahi, plastik cerrahi ve ortopedinin değişik alanlarında uygulanmıştır. Bunlar içinde ortopedik kullanımları birkaç başlık altında özetlenebilir.

Kronik tendinopatiler: Tenisçi dirseğinde PRP uygulamaları ile %79-93 oranında başarılı sonuçlar elde edilmiştir. Bu oran kortizon uygulaması ile elde edilen sonuçlardan biraz daha yeterlidir, ayrıyeten kortizon uygulamasının dezavantajlarından kaçınılmış olur. Emsal halde aşil tendon hastalıklarında, kronik patellar tendon yaralanmalarında ve plantar fascitis hastalığında PRP uygulamaları ile % 80 civarında başarılı sonuçlar bildirilmiştir. Bu hasta kümesinde istirahat, ilaçlar ve fizik tedavi prosedürleri ile kâfi sonuç alınamayan durumlarda PRP tercih edilmelidir.

Diz bağ yaralanmaları: Atletlerde sık görülen iç yan bağ yaralanmaları sonrası PRP enjeksiyonları ile daha süratli güzelleşme ve daha kısa müddette spora dönüş olduğunu gösteren çalışmalar vardır.

Kas yaralanmaları: Yeniden atletlerde görülen kas çekmeleri yahut kas içi kanamalarda PRP enjeksiyonları ile daha süratli spora dönüş bildirilmiştir.

Osteoartrit (Kireçlenme): Diz eklemindeki osteoartritin erken evrelerinde PRP enjeksiyonları ile 6 ay müddetle hastaların ağrılarında azalma ve işlevlerinde düzelme olduğu bildirilmiştir. Lakin PRP tedavisi hastalığın doğal seyrini değiştirmez ve var olan aşınma ve yıpranmayı geri döndüremez. Mukayeseli çalışmalarda PRP enjeksiyonlarının hyalüronik asit enjeksiyonlarına nazaran biraz daha üstün olduğu gösterilmiştir.

Kıkırdak tamirine dayanak olarak: Genç hastalardaki kıkırdak yaralanmalarının tedavisi hala değerli bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Günümüzde hasarlı eklem kıkırdağını yepyeni mimari yapısı ve biyolojik özellikleri ile tekrar oluşturmak mümkün değildir. Bir çok tedavi yolu ile oluşturulan tamir dokusunun kalitesini artırmak için PRP uygulamaları gündeme gelmiştir. Kıkırdak tamiratında kullanılan ve matriks ismi verilen biyolojik örtüler, içlerinde hücrelerin gelişmesi ve kıkırdağa dönüşmesi için uygun ortamı sağlayan sentetik ve eriyebilen yapılardır. Bu matrikslerle bir arada PRP yahut kemik iliği konsantresi uygulamaları ile, daha yüksek kalitede bir tamirat dokusu elde edilebileceği gösterilmiştir. Günümüzde PRP’nin en çok üzerinde çalışılan ve en heyecan verici alanı budur.

Cerrahi sırasında yardımcı olarak: Çeşitli çalışmalarda PRP’nin jöle formundaki formu, diz protezi, omuz kas kopmalarının tamiri ve ön çapraz bağ tamirlerinde kullanılmıştır. Ameliyat sonrası kanamayı azaltmasına karşın, sonuçlar üzerinde olumlu bir tesiri olduğu gösterilememiştir.

PRP UYGULANDIKTAN SONRA NE YAPMALIYIM?

PRP uygulandıktan sonra, ağrı için buz uygulaması ve parasetamol türevi ağrı kesicilerin kullanılması uygundur. Non-steriod anti-inflamatuar ilaçlar (voltaren, naproksen, majezik gibi) PRP uygulamasının aktifliğini azaltacağı için önerilmez. İstirahat, güzelleşmenin kıymetli bir kesimidir ve bu nedenle PRP uygulaması sonrası zorlayıcı idman ve spor önerilmez. Kolay germe idmanları yapılabilir, fakat dirence karşı yük çalışmalarından kaçınılmalıdır. Bandajlar ve kolay bileklikler uygulanabilir. Spor ve idmana dönüş mühleti 3-6 hafta ortasında değişebilir. Bu müddet içinde de nonsteriod anti-inflamatuar ilaçların kullanımından kaçınmak gerekir.PRP uygulamasından sonra kullanabileceğiniz ilaçlar ve spora dönüş sürenizi hekiminize sormanız uygun olacaktır.

PRP UYGULAMASININ KOMPLİKASYONLARI VE YAN TESİRLERİ VAR MIDIR?

PRP uygulaması sonrası düşük oranda enjeksiyon bölgesinde artmış şişlik ve ağrı olabilir. Bu ağrı birkaç gün devam edebilir, lakin kolay ağrı kesiciler ve buz uygulaması ile bu sorun giderilebilir. Bunun dışında PRP’nin böbrek, karaciğer mide üzere iç organlarda yan tesiri yoktur. Kişinin kendi kanı kullanıldığı için allerjik tepki yapma riski yoktur. Hamilelikte kullanımı ile ilgili bir bilgi bulunmamaktadır.

PRP DOPİNG TESTLERİNİ TESİRLER Mİ?

PRP’nin kas iskelet sisteminde enjeksiyon olarak kullanımı, Milletlerarası Olimpiyat Komitesi’nin Dünya Anti-Doping Ajansı (WADA, World Anti-Doping Agency) yasaklı husus ve uygulamalar kapsamından çıkartılmıştır ve doping olarak kabul edilmemektedir. İdrarla atılan bir ilaç olmadığı için doping testlerinde tanımlanması mümkün değildir. Damar içine enjekte edilen PRP hala yasaktır.