Stres… gerilim…stres… Ne çok kullanır olduk bu kelimeyi.’Gelmeyin üstüme çok stresliyim.’,’Şimdi gerilimden çatlayacağım ayol.’, ‘Sınavım var kanka çok stresliyim.’ vs..
Stres hayatımızın her alanında ve epeyce denetimsiz bir biçimde ortamızda dolanıyor. Onu bir yakalarsam ne yapacağımı çok âlâ biliyorum. Lakin evvel onu bulmam lazım.
İlk evvel şu gerilim neymiş bir tanıyalım. İngilizce kökenli olan bu söz ‘baskı, gerilme’ manasını taşıyor. Hayatımızın her alanında konutta, okulda, işte,sokakta, trafikte hatta kendi içimizde bile karşımıza çıkabilecek bir durum.
Peki psikoloji nasıl tanımlamış bu durumu sanki ???
Psikoloji der ki ; Gerilim organizmanın kendisini rahatsız eden bir ortamda verdiği bir yanıttır.
Hımm yani insan tabiatında olan doğal bir durum. Eee pekala sonra.
Sonrası şöyle bir uyarıcıyla karşılaşırız ve bu uyarıcıya bir reaksiyon veririz. Gerilim düzgün ve makûs tecrübeler ile iki türlü ortaya çıkabilir.
Nasıl yani ????
Şöyle ki evlilik,yeni bir işin birinci günü, okulun birinci günü üzere güzelimize giden lakin tıpkı vakitte bizi streslendiren durumlar formunda yahut belirsizlik,zor bir durumda kalma üzere olumsuz nedenler dolayısı ile oluşabilecek gerilim formunda ortaya çıkabilir.
Tabi gerilim ortaya çıkarken birtakım fizyolojik değişimlere de neden olur. Beşerler gerilimli bir durumla karşılaştıklarında vücutları kanlarına karışan kimyasallar nedeni ile kimi reaksiyonlar verir. Bu kimyasallar vücut tarafından üretilir, şahsa güç ve güç verir. Şayet bu gerilimin nedeni fizikî bir tehlike ise bu uygun bir şey zira kimyasalların vermiş olduğu güç ve güç ile savaş yahut kaç tepkisini vererek kendimizi bu tehlikeden koruyabiliriz. Fakat gerilimimiz duygusal bir duruma reaksiyon olarak ortaya çıkmış ise ve bu ekstra güç ve gücü dışa vurabileceğimiz bir çıkış yok ise işte o vakit gerilim bizim için problemli bir durum olmaya başlayabilir.
Stresli durumlarda vücudumuzda kan basıncı artışı, daha süratli nefes alıp verme, sindirim sisteminde yavaşlama, kalp atışlarımızda artış, bağışıklık sistemimizde güçsüzleşme,kaslarımızda gerilme, yüksek alarm durumunda olduğumuzdan dolayıda uykusuzluk üzere durumlar ortaya çıkabilir.
Çok fazla gerilime maruz kaldığımızda ise migren,üst teneffüs yolu hastalıkları, kalp hastalıkları, bel ağrısı, kilo alma, egzama üzere bir çok rahatsızlıkla karşı kaşıya kalabiliriz. Bunun yanında ruhsal olarak da kızgınlık,kaygı, tükenmişlik,depresyon,güvensizlik hissi, unutkanlık, asabiyet, konsantrasyon eksikliği, yorgunluk, hüzün üzere durumlarla karşı karşıya kalabiliriz.
Durum biraz can sıkıcı olamaya başladı güya. Pekala bu gerilime neden olan şeyler nedir?
Herkesin kendi yaşantısına nazaran farklı gerilim tetikleyicileri vardır. Lakin genel olarak bir kategorileme yapacak olursak;
İş hayatında, uzun çalışma saatlerine maruz kalmak,ağır sorumluluklar yüklenmek,sevmediğin bir mesleği yapıyor olmak,zor ve tehlikeli şartlarda çalışıyor olmak ve iş yerinde ayırımcılığa maruz kalmak üzere bir çok neden olabilir.
Bunun yanında hayat tecrübeleri de bir öteki gerilim kaynağıdır. Örneğin boşanma, sevilen birinin vefatı, evlilik,duygusal sorunlar, aile üyelerinin sorumluluğunu taşıyor olamak, iş kaybı,beklenmeyen olaylarla karşılaşmak, hastalık, sarsıntı,saldırı üzere travmatik olaylar yaşamak yaşantısal gerilim kaynakları ortasındadır.
Aynı vakitte kendi içimizde de gerilim oluşturabiliriz. Bu gerilimde kişinin hayatında meydana gelen ani değişikliklerle, kişinin hayata ve dünyaya olan bakış açısı, gerilimli olaylar karşısındaki tavrı,kişinin gerçekçi olmayan beklentileri, dehşet ve belirsizlikler (ki son darbe ve terör olaylarında hepimiz bu gerilimi yaşadık) nedeni ile ortaya çıkabilir.
Gerçekten de hayatımızın her alanında hatta içimizdeymiş bu gerilim. Artık sıra nasıl baş edeceğimize geldi bu küçük şeytanla…
İlk ve en değerli adım üzerimizde gerilim oluşturan durumu belirlemek ve onu tanımak. Hangi durumlarda üzerimizde gerilim oluşuyor?, Ne sıklıkla oluyor ?, Bu gerilimli durumla karşılaştığımızda nasıl yansılar veriyoruz?, Verdiğimiz reaksiyon gerilimimizi azaltarak bize yeterli geliyor mu ? üzere sorularla durumumuzu kıymetlendirebiliriz.
Bu kademeden sonra aşağıda bahsedeceğim yollarla gerilimimizi azaltmayı deneyebiliriz.
1) Hareket etmek
Yürüyüş yapmak,müzik dinlemek, dans etmek, merdiven kullanmak, çocuklarımızla yahut arkadaşlarımızla oyunlar oynamak üzere aktiviteler gerilimin vücudumuzda oluşturmuş olduğu enerjiyi atmamıza yardımcı olacak birebir vakitte bizi kızgınlık,gerilim,öfke üzere ruh hallerinden de koruyacaktır.
Oldukça eğlenceli görünüyor
2) Nizamlı Antrenmanlar Yapmak
Düzenli olarak yapacağınız yürüyüş, koşu, yüzme, bisiklet sürme üzere aktivitelerle dikkatinizi zihninizde gerilim oluşturan fikirlerden uzaklaştırarak vücudunuza odaklayıp, nefes alış verişinizi takip ederek üzerinizde gerilim oluşturan durumdan zihninizi uzaklaştırabilirsiniz.
3) Sosyalleşmek
Sosyalleşmek gerilimi azaltmak açısından epey tesirli ve süratli bir yoldur. Beşerlerle yüz yüze konuşmak, göz kontağı kurmak, dayanak almak size epeyce güzel gelebilir.
4) Üzerinizde Gerilim Oluşturabilecek Durumlardan Uzak Durmak
Hoşunuza gitmeyen, sizi gerilime sokan durumlarda ‘ Hayır’ diyebilmek esasen içerisinde bulunduğumuz gerilimin artmasını engelleyecektir.
Üzerimizde gerilim oluşturan insanlardan uzak durmanız size uygun gelebilir. Bu şahıslarla görüşme sürenizi azaltabilir yahut bağlantınıza bir hudut koyabilirsiniz.
Çevrenizde gerilim oluşturan durumlardan uzak durabilirsiniz.
5) Üzerinizde Gerilim Oluşturan Durumu Değiştirmeyi Denemek
Üzerinizde gerilim oluşturan şahısla sakince konuşup hislerinizi söz ederek irtibat kurmayı deneyebilirsiniz.
Veya karşınızda gerilim oluşturacak davranış sergileyen şahıslarla bu davranışı gerçekleştirmemesi üzerine muahedeye varabilirsiniz.
Zamanınızı nizamlı olarak planlayın. Planınızda aksamalar olduğunda yine düzenleme yapabilme esnekliğini kendinize tanıyın.
6) Sağlıklı Bir Hayat Biçimi Benimseyin
Yediklerinize dikkat edin, sağlıklı ve tertipli beslenin. Uyku saatlerinize dikkat edin. Uykusuzluk değerli bir gerilim kaynağıdır. Alkol, sigara gibi ziyanlı hususları tüketmekten uzak durun.
İşte hepsi bu…
Yaşamımızın her anında bulunan ve bize epey badire yaşatan gerilimi tahminen denetim edemeyiz lakin kendimizi denetim edebiliriz. Üzerimizde gerilim oluşturan durumları belirleyip onları tanıdıktan sonra neler yapabileceğimizi artık biliyoruz.
Unutmayın ömür her an sıkıntılarla karşılaşılabilecek bir yerdir lakin ömrü güzelleştirecek olan bizim ona karşı yaklaşımımız olacaktır.
