Osteoartrit Nedir Nasıl Oluşur?

Boyun Ağrısının Tedavisi ve Fizik Tedavi

OTURURKEN

Çenenizi hafif bükük gözleriniz karşıya bakar durumda ve boynunuzu geriye çekik tutun. Uygun bir boyun sıhhati düzgün bir duruşla mümkündür. Boynunuzun olağan eğriliğini koruyun. Kol dayanakları olan beli ve sırtı destekleyen koltuklar kullanın. Gevşemeyin; bütün omurganız sandalye arkalığına dayanacak halde dik yahut dike yakın olsun. Sandalye kollarını kollarınıza dayanak olarak kullanırsanız, ileri eğilme sebebiyle boynunuzda olacak gereksiz zorlanmayı önlemeye yardımcı olur. Çenenizi ileri yanlışsız uzatarak çok dikkatlice bir yere bakmayın.

Boynu ve beli destekleyen koltuk çalışırken hayli değerlidir.

Göz Atın

Kürtaj Nedir?

Tasa Nedir? Hayatımızı Nasıl Tesirler ve Mindfulness ile Şefkat Nasıl Yardımcı Olur?

Mindfulness (Bilinçli Farkındalık) Nedir?

AYAKTA DURURKEN

Oturur konumdaki üzere çenenizi hafif bükük gözleriniz karşıya bakar konumda ve boynunuzu geriye çekik tutun. Keza belinizin ve sırtınızın düz durmasına çalışın. Dizlerinizi bükmeden öne hakikat eğilmeyin. Sabit durmak ve öne eğilmek disklerdeki basıncı arttıracağı içinuzun müddet birebir yerde sabit durmayın.

YATARKEN

Boyun ağrılarında yatış biçimi kıymetlidir. Kişi sabah kalktığında boynunda ağrı hissediyorsa yatış formu ve yastığı gözden geçirilmelidir. Yüzüstü yatmayın. Yan yatarak uyumanız daha uygundur. Baş ve boynunuza yastığın yardımıyla olağan bir duruş sağlayın, ve kollarınızı aşağıda tutun. Şayet kişi yatarken yastık ince ise boynu gereye ve yana düşer böylelikle kanalda hudut sıkışır. Yastık olağandan kalın ise boyun askıda kalarak boyun etraf dokusu gerilir ve ağrıya neden olur. Şayet sırt üstü yatmak istiyorsanız yastığınızı baş ve boynunuzun altına gelecek halde koyun. Yastık baş ve boynunuzu nötür bir durumda desteklemelidir. Boynunuzun gergin durmasından kaçının.

Oturduğunuz yerde uyumak boyun için epeyce ziyanlıdır.Yatarken televizyon seyretmek ve kitap okumak boyun kaslarınızı zorlar. Yatarken kollarınızı başınızın altına koymak yada kollarınızı baş hizasında tutmak ziyanlıdır.

ARABA KULLANIRKEN

Arabada yüksek oturun. Koltuğunuz ( tercihen sert) direksiyonun üzerinden bakmak için gerilme ve eğilmenizi gerektirmeyecek biçimde ne çok alçak ne de çok geride olmalıdır. Dayanak için poliüretan bir sırt yastığı yararlı olabilir; yastık 1-2cm kalınlığında, sırtınız genişliğinde ve omuzlarınızın hizasına kadar olmalıdır. Aynaları düzgün ayarlayın. Boyun ağrısı olanlar geri giderken boyunlarıyla değil belleriyle dönmelidir. Gereksiz yere camları açmayın, alacağınız rüzgar boyun tutulmasına yol açabilir.

Uzun seyahatlerde boyunluk kullanılması epey faydalıdır. Uzun seyahatlerde 3-4 saatte bir orta vererek boyun, sırt ve bel kaslarınızı esnetin.

BİR CİSMİ KALDIRIRKEN

Bir cismin uygun olarak kaldırılması boyun ve bel sıhhati için çok değerlidir. Dizlerinizi bükün ve kaldırma için bacak kaslarınızı kullanın. Ani hareketlerden kaçının. Yükü gövdenize yakın tutun ve hiçbir şeyi baş hizasından üst kaldırmaya çalışmayın. Nefes tutarak tartı kaldırmayın zira omurganıza ziyan verirsiniz.Başınız hizasından yüksekçe bir rafa uzanmanız gerekliyse bir iskemleye çıkın. Uzun müddet uzanma yahut üst bakmaktan kaçının.

ÇALIŞIRKEN

Günümüz beşerinin en fazla vakit geçirdiği an çalışma anıdır. Artık günde 4 saatten fazla oturarak çalışan insanların ergonomi kurallarına uyması mecburî olarak kabul edilmiştir. Boynun uzun mühlet birebir konumda uygun olmayan biçimde kalması dokuları zedelemek-tedir. Nötral durum dediğimiz gövde üzerinde başın orta hatta olması, doğal eğriliğinin korunması riskleri azaltır. Yapılan işe sık sık orta verilip boynun olağan formuna getirilmesi kıymetlidir.

Çalışma sırasında gövdenin durumu değerlidir. Monitör gövdenin tam karşısında olmalıdır.Gövde rotasyonundan kaçınılmalıdır.

Koltuk beli ve sırtı desteklemeli ve koltuk dik ve yaklaşık 10-15º eğiklikte olmalıdır.Sandalye yüksekliği ve artlık yüksekliği ayarlanabilir olmalıdır.
Monitörün üst hududu dik duran bir kişinin göz hizasında olmalı, uzaklığı ise bir kol uzunluğu uzaklıkta

Osteoartrit Nedir Nasıl Oluşur?

Osteoartrit halk ortasında bilinen ismi ile kireçlenme eklemlerdeki kıkırdak dokunun yapısında bozulma, kıkırdak dokunun incelmesi ve yıpranmasıyla ortaya çıkan en sık görülen eklem hastalığıdır.

Osteoartrite incelen ve kollayıcı özelliğini kaybeden kıkırdağın altındaki kemik kalınlaşır, eklem kenarlarında osteofit denilen kemik çıkıntılar oluşur. Eklemi saran sinovial zar kalınlaşır, sinovial sıvı ölçüsü artar. Bu eklemin şişmesidir. Eklem kapsülü ve eklemi destekleyen bağlar zedelenen eklemi desteklemek ve ziyanlı hareketlerden korumak için kasılır. Bu sürteç bir müddet sonra denetimden çıkar ve bir kısır döngü başlar. Sonuçta eklemde hareket kısıtlılığı ve yapışıklıklar daha ileri periyotta ise hal değişiklikleri gelişir.

Normal Eklem Yapısı Nasıldır?

Vücudumuzda iki kemiğin birleştiği bölgeye eklem denir. Eklemler iskelet sisteminin hareketine müsaade veren temel yapılardır.

Eklemdeki kemik uçları saran ve kemiklerin birbiri üzerinde kaymasını sağlayan doku kıkırdaktır. Kıkırdak ekleme yük bindiğinde kemiği darbeden korur ve hasar görmesini mahzurlar. Pürüzsüz ve kaygan olan kartılaj yüzeyi kemik uçların serbestçe hareket etmesini sağlar.

Eklem kayganlaştırıcı sıvı salgılayan sinovial zar ile kaplıdır. Eklem içindeki bu kayganlaştırıcı, eklemi koruyan ve kıkırdak dokuyu besleyen sıvıya sinovial sıvı denir.Böylece hareket eden eklemde kıkırdak yüzeylerin birbirine sürtünmesi engellenmiş olur. Eklem etrafındaki bağlar ve ligamentler eklem dışında çalışan ve eklemi destekleyin kemikleri eklem içinde tutan güçlü yapılardır.

Sebepleri ve Risk Faktörleri Nelerdir?

Yaş, yaş OA gelişiminde en değerli risk faktörünü oluşturmaktadır. Bilhassa 45 yaşından sonra ilerleyen yaş ile birlikte eklemi destekleyen kas gücünün azalması,eklem biomekaniğinin bozuklaması, kıkırdak yapıda meydana gelen yıpranmalar sonucunda OA gelişim suratı artmaktadır.

Cinsiyet, bilhassa ağır seyreden daha yaşlı hasta kümesinde, diz ve el eklemlerinde gelişen OA’da bayan cinsiyet daha fazla etkilenmektedir.

Ailesel Yatkınlık, OA kalıtsal bir hastalık değildir. Birtakım tipleri örneğin; perimenapozal periyotta ve pek çok eklemi tutan formu ailesel eğilim gösterir.Ayrıca erken yaşta başlayan ve eklemi yıpratan cinsinde de ailesel yatkınlık gözlenebilir.

Obesite; OA için değerli bir risk faktörüdür. Ülkü beden tartısından fazla kilosu olan bireylerde ekleme olan çok yüklenme ile eklem daha kısa müddette yıpranmakta, kısa müddette deformite ve hareket kısıtlılığı gelişmekte sonuçta günlük hareketin azalması ile obesite daha da artmaktadır. Osteoartrit gelişmiş şişman şahıslarda, çok az kilo verilmesi bile şikayetleri büyük oranda geriletmektedir. Örneğin 5 kg verilmesi diz üzerindeki yükü 15-20 kg azaltmaktadır. Zira olağan yürüyüş sırasında diziniz üzerine beden yükünüzün 3.5 katı yük binmektedir.

Hipermobilite; eklem olağan hareketinden daha fazla hareket edebilmektedir.Bu extra hareket yeteneği eklem ve etraf dokuyu zedelemektedir.
Eklem etrafı kas dokusunu zayıflığı; ekleme bilen yükü artırmakta ve yıpranma ile erken hal değişikliği ortaya çıkmaktadır.

Travma; Bir eklemde önemli bir incilme meydana gelmesi yahut eklem üzerinde ameliyat yapılması eklemin kıkırdak yapısını ve yüzeyini bozduğu için ilerleyen yıllarda bu bölgede osteoartrit oluşmasına neden olabilir. Romatizmal hastalıklarda eklemler olağan sürecin üstünde bir yıpranmaya maruz kalırlar. Bundan ötürü romatizmal hastalığın etkilediği eklem Kalçalarda görülen Perthes hastalığı üzere doğuştan gelen yahut çocuklukta gelişen bir ekip eklem anormallikleri de daha sonra osteoartrit oluşumuna neden olabilir.
Olağan aktivite ve antrenman eklemler için makûs değil, son derece yeterlidir ve osteoartrite neden olmaz. Fakat, sıkıntı ve tekrarlanan aktiviteler eklemlerin incinmesine neden olabilir. Bu durum, çiftçiler (kalça osteoartriti) ve profesyonel futbolcular (diz osteoartriti) üzere fizikî olarak zorlayıcı işleri olan insanlarda osteoartritin neden daha sık görüldüğünü açıklamaktadır.

Ne Sıklıkla Gözlenir?

OA en sık gözlenen eklem hastalığıdır.Bütün olarak ele alındığında 45 yaş üstünde çoğunlukla başlayan OA 65 yaş üstünde olan insanların %10 -20’sini tesirler.İleri yaştaki ağrı ve sakatlıkların temel kaynağıdır.En sık etkilenen eklemler diz, kalça ve el eklemleridir.

Teşhis ve Klinik Seyir

Fizik muayenede eklemin değerlendirilmesinde eklemde şişlik,eklemden ses gelmesi, hareket ile ağrının saptanması, hareketlerde kısıtlık ve hastadan alınan anemnez ile teşhis konur. Eklemin grafisi ya da gerekiyorsa MR,BT ile daha ileri görüntülenmesi yapılır. Grafide eklem kıkırdağında incelme ve eklem aralığında daralma, eklem kenarlarında osteofit denilen yeni kemik oluşumlarının görülmesi tipiktir.

Klinik seyir;

Tüm beden eklemlerini tutabilen bir hastalıktır. En çok yük taşıyan eklemler olan diz, kalça, ayak eklemleri günlük hayatta çok kullanılan el eklemleri ve omurgada bel – boyun bölgesi eklemleri etkilenir.

Diz Eklemi Osteoartriti;

Diz ekleminde görülen osteoartrit bayanlarda daha sıktır ve bilhassa 50 yaşından sonra görülür. Fazla kilo,geçmişteki diz travmaları, geçirilmiş operasyonlar eklemde osteoartrit riskini en çok artıran etkenlerdir. Ekseriyetle her iki diz eklemi tutulur, birinci belirti ağrıdır bazen hareket kısıtlılığıda buna eklenir. İleri olaylarda deformiteler nedeniyle merdiven inip çıkma,oturma, çömelme üzere günlük hayat aktiviteleri belirgi kısıtlanır.

Kalça eklemi osteoartriti;

Kalça eklemi ostoeartriti bayan ve erkeklerde eşit oranda görülür, çoğunlukla 40 yaşından sonra ortaya çıkar. Tek taraflı tutulumu daha fazladır.. Doğuştan kalça çıkığı olanlarda ya da daha evvelki periyotta romatizmal eklemi tutan bir hastalık geçirmiş olanlarda ileri yaşlarda osteoartrit gelişebilir.

El eklemlerinin osteoartriti;

El eklemleri günlük hayatta en fazla kullanılan eklemlerdir. Eklemler küçüktür ama osteoartrit nedeniyle kısıtlanmış eklem günlük hayatı olumsuz tesirler.

Ayak eklemlerinin osteoartriti;
En sık ayak başparmağının kökündeki eklemde gözlenir.Bu eklemde ağrılı şişlik oluşur ve eklem sertleşir ve sonraki periyotlarda yürüme zahmeti ortaya çıkabilir. Buna halluks rijidus ismi verilir.

Omurgayı etkileyen osteoartrit;
Bilhassa bel ve boyun bölgesinin osteoartriti sık gözlenir.Klinik olarak bu bölgelerde ağrı, hareket kısıtlılığı bazende kol ve bacaklara yayılan ağrılar görülür.45 yaşından sonraki devirde sıktır.

Omurga artrozunda kemik ve diskal yapıda yıpranma görülür.

Osteoartrit hastalığım var ise neler beklemeliyim?

• Her vakit berbata giden bir hastalık değildir.
• Kimi vakit daha ölçülü kimi vakit daha gürültülü seyreder.
• İleri hadiseler hariç şahıslar olağan ömürlerini sürdürürler.
• Zamanında gerekli tedaviler ile hayat kalitesi kısıtlanmaz.

Osteoartritin Belirtleri Nelerdir?

Yıllar içinde yavaş gelişen bir süreç olan osteoartrit olağan yaşlanmanın da bir kesimidir. Neredeyse tüm eklemleri tutabilir. Birtakım bireylerde süreç yavaş ve sakindir ama birtakım bireylerde daha gürültülü seyreder, kısa müddette deformiteler gelişir. Tıpkı yaşta ve tıpkı eklemi tutulmuş olan şahıslarda bile hastalığın şiddeti farklı seyreder.Hastalık yıllarca değişmeden birebir kalabilir yahut aktifleşip tekrar sakinleşebilir.

Temel semptomlar ağrı ve hareket kısıtlılığıdır.Ağrı eklemin ağır olarak kullanıldığı mühlet ve sonrasında artar, istirahat ile azalır. Dinlenme sonrasında görülen tutukluk eklemin hareketi ile kısa müddette açılır. Sıklıkla iklim değişikliği ağrıları arttırır.Özellikle diz eklemi üzere yüzeyel eklemlerde bozulan kıkırdak yüzeyinden ötürü eklemden ses gelebilir.

Bazı ilerlemiş hadiselerde yalnızca hareket sırasında değil istirahatte de ağrı gözlenir.Bu durumlarda günlük ömür aktiviteleri çoğunlukla kısıtlanmıştır.

Tedavi Yöntemleri

• Hasta eğitimi,
• Eklemi müdafaa ve güç tasarruf teknikleri,
• Gerektiğinde yardımcı aygıt kullanımı,
• İlaç tedavisi,
• Fizik tedavi ve rehabilitasyon programları,
• Gerektiğinde cerrahi tedavi.

Hasta eğitimi;

Osteoartritin kesin tedavisi yoktur.Hastalığın bir kısmı olağan yaşlanma ile gelişen eklem yıpranmasıdır. Hedef hastalığın süratli ve makus gidişini, bireylerin yaşamsal aktivitelerinin kısıtlanmasını engellemektir.

Yapılan araştırmalarda düşük eğitim düzeyli bireylerde osteoartrit görülme sıklığı yüksekbulunmuştur.Hastaların eğitimi ile eklemde besbelli yıpranma olmadan hastalık erken saptanabilir ve gerekli tedbirler alınabilir.

• Eklemi korumak için;
• Eklem üzerindeki baskıyı azaltmak;

İdeal kilonun korunması,

• Gün içerisindeki aktiviteler düzenlenmeli, işler devamlı değil dinlenerek yapılmalıdır.
• Eklemler korunmalıdır.Eklemleri zorlayan hareketlerden kaçınılmalıdır.
• Şoku emebilen ortopedik, stabil ayakkabılar tercih edilmelidir.

Aktivite ve idman;

• Eklemleri zedeleyen hareketlerden kaçınılmalı.
• Eklem etrafındaki kas ve tendonların güçlendirilmesi ekleme bilen yükü azaltacaktır.
• Eklem için uygun olan idmanlar ile kaslar güçlendirilmelidir.
• Günlük hayat aktivitelerinin yoğunluğu azaltılarak gün içine yayılması kıymetlidir.

Egzersizin faydaları;

• Eklemdeki güçsüzlüğü azaltarak, eklemin kullanılabilirliğini arttırır.
• Eklemi daha fazla hasardan korur,yıpranmayı önler.
• Disabiliteyi yani sakatlığı önler ve ömür kalitesini arttırır.

Günlük ömürde güç tasarrufu;

• Fiziksel aktivite ve istirahat ortasında istikrarın kurulmasıdır.
• Tembellik değildir.
• Gün içerisinde gereksiz hareketlerin yapılması faydadan çok ziyan getirir.
• Eklemin istirahatı gerekli ise günlük ömür temposu da ona uygun olarak azaltılmalıdır.
• Uzun müddetli bir aktivite yapılacaksa, ayakta durma yerine uygun konumda oturma tercih edilmelidir.
• Sık gereksinim duyduğunuz gereçleri rahat erişebileceğiniz yerlere yerleştirin.
• Merdiven yerine mümkünse asansör yahut rampaları tercih edin.
• Yere oturmayın ve yere diz çökmeyin.
• Elinizdeki yükleri azaltın ve istikrarlı taşıyın.

Yardımcı aygıt kullanımı;

Kişiler gerektiğinde eklemi destekleyen dizlik, korse, baston üzere yardımcı aygıtlar kullanmalıdır.

olmalıdır .Böylece ekrana bakılırken boynun gereksiz hareketi azaltılmış olur.

Klavye dirsek 90° iken kullanılabilir yükseklikte ve gövdeye yakın olmalıdır.
Mouse klavye yanında olmalı, kişi hem klavye hem de mouse kullanırken el bileğinde gereksiz bükülme olmamalı.Böylece bilekte tendon ve hudut zedelenmesi oluşmaz.
Telefon hiçbir vakit boyun ve kulak ortasına sıkıştırılmamalıdır.

DİKKAT EDİLECEK ÖBÜR NOKTALAR

• Dişleri sıkarak yatmak ( diş gıcırdatması) boyun kaslarında spazma yol açar, sonuçta boyun ağrıları ve çiğneme kaslarında ağrı olur.
• Telefonla konuşurken telefonun boyunla omuz ortasına sıkıştırılması boyun kaslarına ziyan verebilir.
• Bel ağrıları ve boyun ağrıları birbirlerini hayli etkileyen hastalıklardır. Bu nedenle boynu ağrıyanlar birebir vakitte bellerine, beli ağrıyanlarda boyunlarına dikkat etmelidirler.
• Işıklandırması güzel ayarlanmamış ortamlarda çalışmak boyun ve sırt kaslarınızı zorlayabilir.
• Çok uzak yada yakın aradan televizyon seyretmeyin.
• Özellikle saçları uzun olanlar güzelce kurutmadan dışarı çıkarlarsa boyun kaslarında spazm olur. Bu nedenle saçlar yıkandıktan sonra kesinlikle kurutulmalıdır.
• Görme bozuklukları, nesnelerin görülmesi için çok daha fazla dikkat göstermenizi gerektirir. Bu durum boyun kaslarını yorarak boyun ve omuz ağrılarına yer hazırlar. Bu nedenle görme bozuklukları vaktinde tedavi edilmelidir.
• Ellerinizi omuz hizasından yüksek yada çok alçak düzeylerde kullanmanız boyun bölgesini zorlar. Bu nedenle öğretmenlerde, duvar ve tavan emekçilerinde boyun ağrısı sık görülür.
• Eğer öğretmenseniz tahtaya hafriyat yazarken omuz hizasından üst düzeye ve çok aşağı düzeylere yazı yazmayın.
• Perde takmak üzere çok ender yapılan uygun olmayan aktivitelerde bile boyun fıtığına ve öteki boyun ağrılarına yakalanabilirsiniz. Üzerine çıktığınız platformu yükselterek bu riski en aza indirin yada boyun sorununuz varsa en uygunu hiç yapmayın, daha uygun birilerinden yardım isteyin.
• Uykusuzluk, çok çalışma, sinirsel gerginlik, işinden şad olmama, takdir edilmeme üzere durumlar boyun kaslarında gerginlik yaparak disklerin beslenmesini bozabilir.