Adet kanaması yaklaşırken bayanların %75’inde değişen hormon seviyelerine bağlı olarak kimi şikayetler ortaya çıkar.
Bu bayanların yarısında yakınmalar hafiftir. Öteki yarısında ise depresyon da dahil olmak üzere çok daha önemli şikayetler ortaya çıkar.
Premenstrüel şikayetler fizyolojik ya da ruhsal olabilir ve kültürel farklılıklardan etkilenebilir.
PMS bulguları veren bayanların çabucak hemen hepsinde göğüslerde hassasiyet ve hafif süreksiz kilo artışı saptanır. Öbür belirtiler ise sindirim sitemi bozuklukları, başağrısı, döküntüler, kas ve eklem ağrıları, halsizlik, diş eti kanamaları, çarpıntı, istikrar bozuklukları, sıcak basmaları, ses ve kokulara çok hassasiyet, ajitasyon, uykusuzluk olarak sayılabilir.
Adet kanamasının ağrılı ya da fazla olması yani dismenore PMS olarak kıymetlendirilmez.
Duygusal hipersensitivite PMS de çok sık görülür. Depresyondan kaygıya ve çok sinirliliğe kadar pek çok değişik his durumu olabilir.
Bazı bayanlarda hafif hafıza kaybı görülebilir. Konsantrasyon bozukluğu PMS’de ender olmayan bir durumdur. Kimi bayanlarda görülen depresyon hali, huzursuzluk ve gerginlik tablosuna premenstrüel disforik bozukluk (PMDD) ismi verilir.
PMS nedenlerini bulmaya yönelik çalışmalar bu tablonun altında yatan faktörleri tam olarak ortaya koyamamıştır. Fakat kimi teoriler mevcuttur. Ovülasyonu (Yumurtlamayı) baskılayan kimi hormonların verilmesi halinde PMS belirtilerinde gerileme olmaktadır. Buna nazaran üreme hormonları PMS’ye neden olabilir lakin bu rolün ne olduğu açıklanamamıştır.
PMS’nin bu hormonlar ile sonlarda iletimi sağlayan birtakım hususların ortak hareket etmesi sonucu ortaya çıktığı istikametinde güçlü bulgular vardır. En çok suçlanan unsurlar GABA ve serotonin ismi verilenlen hormonlardır.
Bazı araştırmacılar ise kalsiyum ve magnezyum istikrarındaki bozukluğun PMS tablosuna yol açtığına inanmaktadırlar. Bu iki mineralin bedendeki dağılımı hudut hücreleri ortasındaki irtibatı etkileyerek tabloya neden olabilir.
PMS’yi yaratan bir başka neden de stress hormonlarıdır. Bu hormonların fazlalığı şikayetlerin daha ağır yaşanmasına neden olabilir.
Yaş arttıkça şikayetlerin şiddeti azalmakta lakin çocuk sayısı ile birlikte şiddet artmaktadır. Annesinde PMS olan bayanlarda da şikayetlere daha sık rastlanmaktadır.
PMS kimi hastalıkların da şiddetini arttırabilir. Örneğin migreni olan bayanlarda atakların büyük bir kısmı adet öncesi periyoda rastlamaktadır.
Yine şeker hastalarında kan şekeri seviyeleri ve insülin muhtaçlığı adet öncesi devirde değişiklikler gösterir.
Astım atakları daha sık görülür ve pek çok kronik hastalık alevlenmeler gösterir.
Bu devirde kişinin etrafı ile olan ahengi bozulur işte yahut meskende alakada bulunduğu şahıslar ve çocukları ile ortası bozulabilir. Ergenlik periyodundaki genç kızlarda intihara olan eğilim artabilir. Yeme bozukluklarına rastlanabilir.
PMS tanısı olumlu bulgulara dayanmaz. Teşhis için en muteber yol 2-3 ay müddet ile şikayetleri kaydetmek ve şiddetlerini skorlamaktır. Şikayetler fizikî ve ruhsal olarak ayrılmalı ve ne vakit başlayıp ne vakit bittiği tertipli hal de kaydedilmelidir.
PMS nedeni tam olarak bilinmediği için tedavisi de kesin değildir. Bu mevzuda çok değişik tedavi yaklaşımları mevcuttur.
Diyet:– Azar azar ve sık sık yemek yemenin şikayetleri azalttığı tarafında raporlar vardır. Adet öncesi devirde taze meyve ve zerzevat tüketilmesi, kırmızı et ve donmuş yağlardan uzak durulması, içinde katkı hususu içeren besinlerin tüketilmemesi bazen faydalı olabilmektedir. Tıpkı formda kafein ve alkol tüketiminin azaltılması da yararlı olabilmektedir.
Egzersiz:– Yapılan bir çalışmada antrenman yapmayan bayanlarda PMS’ye daha sık rastlandığı bulunmuştur. Her gün yapılan 30 dakikalık bir yürüyüş faydalı olabilir.
Kalsiyum ve Magnezyum:– Günlük 1200mg kalsiyum alımının 3 ay sonunda şikayetleri yarı yarıya azalttığını bildiren bir çalışma vardır. Birtakım bayanlarda ise magnezyum takviyesinden yarar sağlanmışıtr.
Vitaminler: A, E ve B6 vitaminlerinin PMS’ye neden olduğu ileri sürülmüş olsa da kesin olarak kanıtlanmış bir bulgu yoktur.
Diğer tedavi seçenekleri ortasında seretonin metabolizması ile ilgili ilaçlar, hormon ilaçları, antidepresan ve anksiyete üzere psikiyatrik ilaçlar, idrar söktürücüler, erkeklik hormonları sayılabilir lakin bunlardan hiçbirinin mutlaklaşmış yararı yoktur.
