Kırklareli Büyükmandıra Belediyesi’nce düzenlenen Koleda aktifliğine katılanlar, belediye önünde yüzlerini boyadı, maske taktı ve omuzlarına beyaz çarşaflar aldı. Bin yıldan fazladır kutlanan bu Balkan geleneğinin ne olduğu araştırılmaya başlandı. Peki, Koleda nedir? Koleda geleneği nereden gelir? Koleda nasıl kutlanır?
KOLEDA NEDİR?
Koleda, klâsik Slav âdetlerinden biridir. Klasik olarak gece yarısından Noel arifesi gündoğumuna kadarki vakit dilimi koleda için belirlenmiştir. Güneşin doğumuyla o güç söner ve koleda bitmiş olur. Güçlü ve çeşitli folklor öğeleriyle kuvvetlendirilen koledalarda müzikler, fıkralar, atasözleri ve şakalaşmalar yer alır. Koleda boyunca koleda müzikleri kulakları çınlatır. Oğlan koleda tayfasını gerisine takan stanenik isimli deneyimli ağabey, tayfayı belirli bir sıra hâlinde müzikler söyleterek köydeki meskenlerin önlerinde yahut bahçelerne sokup hâneye uygun düşen müzikleri, çobansa çobanlıkla ilgili, avcıysa avcılıkla ilgili, papazsa papazlıkla ilgili, yeni gelinse yeni gelinle ilgili, bekâr kız yahut oğlan bekârlıkla ilgili olan müzikler ise söyletir. Koleda hazırlıkları 20 aralıkta başlar. Koledacılar bu güne has olarak giyinirler, şapkalarında özel motifler olur. Gece yarısından sabaha kadar etrafında dolaşmadık mesken bırakmazlar. Hem yolda, hem kapılarda ve de konutlarda koledaya özel ritüel müziklerini, bulunulan yere ve atfedilen hânenin motifine nazaran söylerler. Genelde, sıhhat, aile huzuru ve çiftliğin rahmeti için dileklerde bulunurlar ve sarfiyatlar. Koledaya küçükler katılabildiği üzere büyükler de katılabilir. Onlar da konut ev dolaşıp hânelere sıhhat, huzur ve refah dilerler.
En son hânede müzikler bittikten sonra, çiftçilerin ikram ettiği koleda açmalarını elinde tutan tayfa başı;
Tanrıdan sana bol sıhhat, bize de biraz eğlence! diye seslenir.
Açmanın yanında para, et, pastırma, fasulye, un, şarap ve kaç şey de bağışlanır. Koleda evli erkeklerin de katıldığı berâberce kutlanan bir cümbüş ile sonlanır. Kalan erzaklar satılarak, parası fukaraya, kiliseye, okula yahut halkevine verilir.
