B12 vitamini suda eriyen bir vitamin olup suda eriyen besinlerden farklı olarak karaciğer, böbrek ve öteki dokularda depolanabilmektedir. Bu nedenle eksikliğine ilişkin belirtiler yavaş ortaya çıkar. Isıya sağlam bir vitamindir. Isıtmak yahut pişirmekle kaybolmaz.
Kobalt minerali içerir ve bu nedenle kobalamin olarak bilinir. Besinlerle alınır ve kalın barsakta bakteriler tarafından üretilir. Besinlerle alınan B12 vitamini mideden salınan intirinsik faktör denilen protein ile birleşir ve ince barsaktan emilir. Portal dolanımda transkobalamin ile taşınır.
B12 vitamini ne işe fayda?
B12 vitamini hücre çekirdeğinin olgunlaşmasını sağlar. Bilhassa kan hücrelerinin olgunlaşmasını direkt tesirler. Ayrıyeten hudut hücrelerinin işlevi için gereklidir. Anemiyi önler. Protein sentezini, karbonhidrat ve yağ metabolizması için gereklidir. Hudut tahribatını önler. Doğurganlığı sağlar.
Hücre oluşumu ve uzun yaşamasını sağlar. Hafızanın güçlenmesine ve öğrenmeye yardım eder. Çocuklarda zekâ gelişimi için gereklidir.
B12 eksikliği nedenleri?
1)Diyetle yetersiz alım
vejetaryen diyet, berbat sosyoekonomik şartlar, gebelik periyodunda annenin yetersiz beslenmesi yahut annedeki pernisiyöz anemi nedeniyle anne sütündeki seviyenin düşmesi sonucunda gelişir.
2)Kobalamin emiliminde bozukluk
a) IF eksikliği
Konjenital IF mutasyonu, pernisiyöz anemi, mide mukoza hastalığı (kronik gastrit,
H.pylori gastriti, korozif husus, gastrektomi, Zolinger Ellison send)
b) IB dan emilimin bozulması
İleal rezeksiyon, kör barsak sendromu, parazitler, malabsorbsiyon, kobalamin emilim
bozukluğu
c)Transportum bozulması
E milimi mide asidi ile olur. 60 yaş sonrası mide asidi azaldığı için B 12 vitamini eksikliği daha sık görülür.
B12 vitamini kaynakları nelerdir?
B12 vitamininin ana kaynağı hayvansal besinlerdir ve pek çok hayvansal besin bu vitaminden zengindir.
Sığır eti, karaciğer, böbrek, süt, yumurta, peynir ve balık B 12 vitamini içeren ana besinlerdir.
Balık yumurtası en çok B 12 vitamini içeren besinler ortasındadır. Uskumru, somon, sardalya ve ton balıklarında da bol bulunur.
Kuzu ciğeri, sığır, dana, hindi, ördek ve kaz ciğeri B 12 bakımından en güçlü et eserleridir.
B12 vitamini eksikliği belirtileri nelerdir?
B12 vitamini eksikliğinde solukluk, hafif sarılık, nefes darlığı, çarpıntı üzere anemi belirtileri bulunabilir.
Kollar ve bacaklarda duyu ve durum hissi kaybı görülür.
Açıklanamayan uyuşma, kol ve bacaklarda hissizlik, şuur değişiklikleri, istikrarsız yürüme, yaşlılarda açıklanamayan psikiyatrik bozukluklar, demans bulguları üzere nörolojik belirti ve bulgular varsa B12 vitamini eksikliğinden şüphelenilmelidir.
Çocuklarda büyüme geriliği, iştahsızlık, etrafa ilgisizlik ve titreme görülebilir.
Beslenmesi makus olan ve nöropsikiyatrik bulguları olan yaşlılar, uzun müddettir vejetaryen beslenen bireyler, mide yahut ince barsak cerrahisi geçirmiş olan bireyler, uzun mühlet PPI yahut H2 reseptör blokeri kullanan bireyler, iltihabi barsak hastalığı olanlar, B 12 vitamini eksikliği açısından risk altındadırlar.
B12 vitamini eksikliği tedavisi
B12 vitamini eksikliği tedavisi, B 12 vitamini ampulü formunda yahut tableti biçiminde uygulanır. Değerli olan tedaviye karşılığın takibi ile uygun dozda B 12 vitamini verildiğinden emin olunmasıdır.
Tedavi mühleti nedene nazaran belirlenir. Diyetle yetersiz alıma yahut düzeltilebilir bir nedene bağlıysa eksiklik bulguları düzeldikten sonra yaşa uygun günlük B 12 vitamini alımı sağlanır.
Altta yatan hastalığın tedavisi mümkün değilse yahut hastada kobalamin metabolizması bozukluğu varsa ömür uzunluğu B 12 vitamini kullanımı önerilir.
