DDY, embriyolojik devirde çeşitli nedenlerden ötürü bebeğin yüz bölgesindeki yapıların birleşme kusuru nedeniyle ortaya çıkar. Halk ortasında tavşan dudaklılık olarak bilinir. Toplumda her 1000 doğumdan birinde görülür.Bebekte dudak yarığı, damak yarığı ya da her ikisi birden olabilir.
Dudak Damak Yarıklarında Ortodontistlerin Rolü
Dudak, damak ve çeşitli yüz yarıkları hamileliğin birinci 2 ayı içinde yüzü oluşturan yapılarda çeşitli sebeplerle birleşmenin tamamlanamaması ile ortaya çıkar. Halk ortasında “tavşan dudak” olarak bilinir. Toplumda her doğan 1000 bebekten 1’inde dudak damak yarıkları görülmektedir. Bebekte yalnızca dudak yarığı, yalnızca damak yarığı ya da hem dudak, hem de damakta yarık olabilir. Bu yarıklar tek taraflı olabileceği üzere, çift taraflı da olabilir.
Ortodontistler dudak damak yarıklı bireylerin hayatlarında büyük ve hayati rol oynarlar. Ortodontistler, doğumu takip eden 1. gün ile 20’li yaşlara kadar geçen uzun bir ömür aralığında, çeşitli devirlerde hastanın tedavisinde faal rol oynarlar.
Bebek damağında bir yarık ile doğmuşsa, birinci müdahale edilmesi gereken bahis beslenmedir. Doğumu takiben 1-2 gün içinde bebekler ortodonti kliniklerine sevk edilirler. Damağında yarık olan bebek anne göğsünü yahut biberonu olması gerektiği üzere ememez. Emme işlevini, hasebiyle beslenmeyi sisteme sokabilmek için öncelikle “beslenme plakları” yapılması gerekebilir. Böylelikle bebeğin aldığı besini yutabilmesi ve hasebiyle sağlıklı beslenebilmesi sağlanır. Ayrıyeten beslenme zorluğu çeken bebeklerde özel biberon ve biberon başlıklarının da kullanılması yararlı olacaktır.
Bu erken periyotta, beslenme plakları dışında farklı uygulamalar da mevcuttur. Bu uygulamalar ile bebeğin 4-6 aylık olduğunda geçireceği dudak kapatma ameliyatına kadar ağız içi ve burun dokularına form verilmesi ve böylece ameliyatın muvaffakiyetinin arttırılması da mümkündür. Bu alternatiflerin de ortodontistler ile görüşülmesi ve ayrıntılı bilgi alınması yerinde olacaktır.
Hekimler ve ekoller ortasında ufak değişiklikler olmasına karşın, ortalama olarak 4-6 aylık bebeğin dudağı, 1-1,5 yaşındaki bebeğin damağı ameliyatla kapatılır. Bu ameliyatlara bağlı olarak üst çenenin bir ölçü geride konumlanması, dar kalması ve üst çenedeki dişlerin düzgün sürememesi çok olağandır. Bu problemlerin tedavisinde de yeniden ortodontistler devreye girecektir. Dudak-damak yarığına sahip olan çocuğunuzun 7-8 yaş civarında tekrar bir ortodontist muayenesine götürülmesi gerekmektedir. Ortodontist gerekli görürse çabucak, gerek görmezse biraz daha ileri yaşlarda sizi tekrar tedaviye alacaktır. Üst çeneyi genişletecek, öne alacak, dişleri düzeltecek tedaviler uygulayacaktır.
Üst köpek dişleri ekseriyetle yarık olan bölgede konumlanırlar. Bu sebeple köpek dişlerinin sürmesinde sıkıntılar yaşanabilir. Ortodontist ve cerrahlar bu dişlerin sürme devirleri yaklaştığında yarık bölgesine kemik eği yaparlar. Bu hususta da hekimlerinize danışmanız gerekmektedir.
Mevcut tüm dişleri yerine yerleşen ve düzgünce sıralanan dudak damak yarıklı bireylerde yapılan tüm tedavilere karşın üst çeneleri geride konumlanabilmektedir. Bu çok sık rastlanan bir durumdur. Üst çenenin geride konumlanmasının sebebi; bebeklikte yapılan kapatma ameliyatlarına bağlı ameliyat izleridir. Bilhassa dudaktaki ve damaktaki izler üst çenenin düzgün büyümesini mahzurlar. Fakat bu durumu da ortodontistiniz ve birlikte çalıştığı cerrahi takımı muvaffakiyetle tedavi edecektir. Çocuğun gelişimi tamamlandığında, yani erişkin olduğunda üst çeneyi öne alacak bir ameliyat daha geçirmesi gerekebilecektir. Bu ameliyat ile dudak damak yarıklı bireyin ortodontisti ile yaşadığı macera finale yaklaşsa da aslında rutin denetimler ile daha uzun yıllar devam edecektir.
Üst çenesi ameliyatla öne alınan ve ortodontik tedavisinde sona yaklaşılan birey protetik diş tedavisi uzmanlarına yönlendirilecektir. Eksik diş mevcut ise, bu dişler sabit köprü protezler ile tedavi edilecektir.
