Tozlu bir işyerinde mi çalışıyorsunuz, teneffüsle kimyasal unsura mi maruz kalıyorsunuz? Uzun süren nefes darlığınız var, lakin tetkiklerde rastgele bir şey saptanamıyor mu? Meslek hastalığı yahut pulmoner fibrozis gelişiyor olabilir. Göğüs hastalıkları uzmanına gitseniz âlâ olur.
Akciğerdeki hava keselerinin (alveol) etrafındaki alana interstisyum denir. Akciğer hasarı oluşturabilen toz, gaz, mineral, mikroplar yahut alerjenler ile bu bölgede fibrozis dediğimiz sertleşme (nasırlaşma) oluşabilir. En sık nedenleri mesleksel yahut çevresel olarak karşılaşılan tozlar ve minerallerdir. En sık karşılaşılan meslek kümeleri da seramik, porselen fabrikası çalışanları, cam emekçileri, dokuma iş kolunda çalışanlar, kömür madeni emekçileri ve taş kırma işinde uğraşanlardır. Nadiren boyacılar, fırıncılar ve kuaförlerde de görülebilir. Ayrıyeten Sarkoidoz ve IPF dediğimiz hastalıklarda da fibrozis olur.
Eforla artan teneffüs badiresi ve kuru öksürük en bariz şikayetlerdir. Akciğer grafisi ve bilhassa de ince kesitli akciğer tomografisi teşhis konusunda çok kıymetli ipuçları verir. Teneffüs işlev testlerinde de restriktif kayıp dediğimiz ve akciğerin genişlemesini engelleyen hastalıklarda görülen işlev bozukluğu görülür. Hastaların ayrıntılı meslek hikayesi, hobileri, kullandığı ilaçları, şikayetlerin vakti, mühleti, tedavilerden yarar görüp görmediği, ek hastalıkları ayrıntılı sorgulanmalıdır. Zira birtakım romatizma hastalıkları sırasında da akciğer tutulumu görülebilir, ilaçların yan tesiri olarak da fibrozis gelişebilir. Fizik muayenede akciğerde raller duyulur, parmaklarda çomaklaşma (clubbing) olabilir, ek hastalığa nazaran muayene bulguları da eklenebilir.
Laboratuvar bulguları olarak anemi, sedimentasyon artışı ve kimi romatizma testlerinin müspet çıkması görülebilir. Teneffüs işlev testleri (SFT) ve difüzyon testi de teşhiste değerlidir. Düzgün bir hikaye, SFT ve standart görüntüleme testleri ile teşhis büyük kısmında konulabilir. Küçük bir alt kümesinde ise biyopsi, bronş lavajı üzere ek kimi ileri testlerin yapılması gerekebilir.
Tedavinin ana hedefi sebebi ortaya çıkarıp, ondan uzaklaşmak ve hastalığın ilerlemesini engellemektir. Hastanın şikayetlerine nazaran kortikosteroidler, sitostatik ilaçlar ve destekleyici tedaviler uygulanabilir. Bazen de transplantasyon dediğimiz akciğer nakli gerekebilir.
