Çocuklarda safra kesesi hastalığı nedir?

Safra kesesi karaciğerin altında bulunan kese üzere bir organdır. Karaciğerde üretilen safranın depolanması ve ağırlaştırılmasını sağlar, safra sindirime yardımcı olur ve bilhassa yağların bağırsak sisteminden emilimini sağlar. Safra kesesinde depolanan safra yemek yendikten sonra safra kesesinden bağırsağın birinci kısmına hakikat salgılanır.

Çocukta safra kesesi hastalıklarıiltihap ve enfeksiyon (kolesistit), safra taşları (kolelityazis) yahut safra yollarının tıkanmasıdır (obstrüksiyon), safra kesesinde safra atımın sağlayan gerekli hareketlerin olmaması (bilier diskinezi), safra kesesi içine hakikat büyüyen dokular (safra kesesi polipleri) vardır.

Göz Atın

Kürtaj Nedir?

Tasa Nedir? Hayatımızı Nasıl Tesirler ve Mindfulness ile Şefkat Nasıl Yardımcı Olur?

Mindfulness (Bilinçli Farkındalık) Nedir?

Safra kesesi hastalıklarının nedenleri nelerdir?

Safra taşları erişkinlerdeki kadar sık olmasa da çocuklarda da görülür. Çoklukla çocuklarda safra taşlarının çok bariz bir nedeni yoktur. Birtakım kalıtsal kan hastalıklarında (sferositoz ve orak hücre hastalığı gibi) görülebilir. Öbür risk faktörleri ortasında obesite, aile hikayesi, alınan kimi ilaçlar sayılabilir.

1. Kolesistit: Taşa bağlı yahut taşsız olarak safra kesesinin enfekte olmasıdır. Taşsız kolesistit (akalkülöz kolesistit); ekseriyetle sistemik bir hastalık sonrası ortaya çıkar (Pnömoni, Salmonella, Shigella, Giardia, Ascaris, Sepsis, Travma, Yanık, TPN, Safra yolları anomalileri) ve daha çok küçük yaştaki çocuklarda görülür. Safra kesesi içerisinde yeşil renkte safra vardır. Öncelikli tedavi şikayetlerin damardan sıvı ve antibiyotikler verilmesi ile giderilmesi, tedaviye cevap alınamazsa ameliyatla safra kesesi alınır (kolesistektomi). Taşlı kolesistitte ise semptomlar giderildikten sonra en kısa müddette operasyon yapılır.
2. Kolelithiasis (Safra kesesinde taş): Üç nedeni vardır.
   1. İdiyopatik (nedeni bilinmeyen): %30-40
   2. Hemolitik Nedenler: %20-30
      1. Herediter sferositoz
      2. Orak hücreli anemi
      3. β-Talasemi
   3. Non-hemolitik Nedenler: %40-50
      1. Yaşla birlikte artış gösterirler
      2. Kızlarda 4 sefer daha sıktır

Risk Faktörleri:

• Şişmanlık
• Hamilelik
• Sepsis
• Dehidratasyon
• Kronik safra asiti malabsorbsiyonu
  • İleal rezeksiyon
  • TPN (safra kompozisyonunun değişmesi, safra tuzlarının enterohepatik deveranının bozulması, kolesistokinin ihtar yetersizliğine bağlı safra stazı)
  • Seftriakson
  • CH
  • Kr diare
  • Oral kontraseptifler
• Koledok kistleri
• Furasemid kullanımı (Konjenital kalp ve akciğer hastalıkları tedavisinde)
• Vagotomi+Gastrektomi
• Kalp kapağı replasmanı

Safra Kesesi Taşlarının Tipleri:

1.Kolesterol Taşları: Yumuşaktırlar ve çok büyük değildirler

1. Saf kolesterol
   • Yuvarlak, pürüzsüz yüzeylidirler
   • Sarı-beyaz renktedirler
   • Genellikle tek haldedirler

b.Miks kolesterol (Kolesterol+Bilirubin+Protein+Ca Tuzları+Yağ asitleri)

• Kahverenklidirler
• Çok sayıdadırlar

2.Pigment taşları (Unkonjuge bilirubin+Ca)

• Bebeklerde ve küçük yaşlarda daha sıktır
• Sivri çizgili, pürüzlü yüzeyli ve serttir
• Kahverenkli ve yumuşaktırlar
• Bakteriyel kolonizasyonla ilgileri vardır

3.Kalsiyum karbonat taşları

Klinik:

Safra taşları her vakit bulgu vermez (asemptomatik). Bulgu verdiklerinde bulgular ani başlar. Karın ağrısı başlar, vakitle karın ağrısı karnın sağ üst kısmına lokalize olur. Sırta vurur ve sağ kürek kemiğinde ağrı hissedilebilir. Küçük çocuklar ağrının bulunduğu noktayı çok düzgün tanım edemezler. Büyük çocuklar ise kanın sağ üst kısmı yahut orta kısmını gösterirler. Sırtta yahut kürek kemiğinin düzeyinde ağrı tanımlarlar. Ağrı kramp şeklinde keskin yahut daha meçhul olabilir. Orta ara kaybolur tekrar başlar. Yağlı yemeklerde sonra daha şiddetli olabilir. Safra taşı bir kanalı tıkarsa kimi bulgular birlikte yahut tek başına görülebilir: bulantı, kusma, ateş ve sarılık (gözlerde ve ciltte sarı parlak görünüm).

Tanı:

Safra kesesi hastalığında yahut taşlarında en sık kullanılan görüntüleme formülü ultrasonografidir. Safra taşlarını ve safra yollarında taşların neden olduğu tıkanıklığı gösteren öbür tetkikler de yapılabilir. Karın röntgeni, magnetik resonans kolanjiopankreatografi yahut endoskopik retrograd pankreatografi üzere farklı tetkikler teşhis ve tedavide pahalıdır. Kan testleri çocuğunuzun enfeksiyonu olup olmadığını, tıkanıklığa bağlı sarılık gelişip gelişmediğini gösterir.

Ayırıcı Teşhis: Akılda tutulması gereken öbür hastalıklar;

• Akut apandisit
• Hepatit
• Pankreatit
• Piyelonefrit
• Orak hücreli anemi krizi’dir.

Çocuklarda safra kesesi hastalıklarında tedavi

Safra kesesindeki taş bulgu vermiyorsa izlenebilir. Bulgu veren taşlarda ameliyatla safra kesesinin alınmasıdır, bu ameliyata kolesistektomi denir. Kolesistektomi çok sık yapılan bir cerrahi süreçtir ve kolesistektomi yapılan hastaların yemekle ilgili rastgele bir sorunu olmaz. Çocuk olağan beslenebilir. Karaciğerde üretilen safra depolanmadan direkt doğruya bağırsaklara geçer. Bir müddet bilhassa yağlı yiyeceklerden sonra yumuşak dışkılama görülebilir.

Cerrahi Tedavi:

Çoğunlukla kapalı (laparoskopik) cerrahi yapılır. Büyük bir ameliyat kesisi yerine küçük kesilerden karın içine yerleştirilen kamera ve aletlerle ameliyat tamamlanır. Kimi durumlarda açık cerrahi yapmak yahut kapalı cerrahiden açığa geçmek gereklidir. Bilhassa daha evvel karın içi ameliyat geçirmişse cerrahi açık olarak yapılabilir.

Safra kesesinden safra yollarına taş düşme kuşkusu varsa ameliyat sırasında safra yollarının röntgeninin çekilmesi gerekebilir. Safra yollarında taş varsa çeşitli süreçlerle bu taşın çıkarılması gerekir. Çocuğun yaşı küçük değilse endoskopik retrograd-kolanjio-pankreatografi ile taş endoskopik yol ile çıkarılabilir yahut düşürülebilir.

Resim 1: Laparoskopik kolesistektomi için trokar giriş yerleri

Ameliyat sonrası:

Laparoskopik ameliyattan sonra çocuğunuz sonraki gün açık ameliyattan sonra 2 ila 5 gün içinde taburcu olabilir. Ağrı kesici ilaçlar ve aktivite kısıtlaması gereklidir. Ameliyat yarası pak ve kuru tutulmalıdır. Çocuğunuz 1 hafta sonra banyo yapabilir ve okula başlayabilir.

380C üzerinde ateş, yara yerinde kızarıklık, hassasiyet, akıntı olması, kusma, iştahsızlık, sarılık gelişmesi durumunda doktora başvurmanız gereklidir.

Resim 2: Laparoskopik kolesistektomi sonrası çıkartılmış safra kesesinin bütün olarak ve içi açıldıktan sonra taşlarla birlikte görünümü.