Günümüzde diş kaybının en değerli nedeni olarak kabul edilen periodontal hastalık (gingivitis, periodontitis), diş yüzeyine tutunan diş plağı (biyofilm) ile konak savunma sistemi (bağışıklık sistemi) ortasındaki istikrarın bozulması ile karakterize periodonsiyumun enflamatuvar bir hastalığıdır. Sağlıklı dişeti periodontal hastalığın gelişmesi ile klinik özelliklerini kaybeder ve cep oluşumu, kanama, dişeti çekilmesi ve kemik kaybı üzere bulgular görülmeye başlar. Bu durumun devam etmesi ile dişlerde migrasyon (yer değişikliği), mobilite (hareketlenmesi) ve diş kayıpları görülebilir.
Periodontal hastalıklar çocuklar dâhil tüm yaş kümelerini etkilemektedir. Lakin yetişkinlerde çok daha sıklıkla görülür. Hiç çürüğü olmayan dişler bile bu hastalık nedeniyle kaybedilebilir. Ekseriyetle ağrısız seyrettiği için belirtileri hasta tarafından güç fark edilir ve birçok hadisede tabibe geç müracaat edilir.
Basit olarak dişeti hastalıkları sınıflayacak olur isek;
Dişeti hastalığının başlangıcı olan ve dişetinin kızarmasına, şişmesine ve ayrıyeten diş fırçalarken ve diş ipi kullanımı sırasında kanamalara sebep olan “gingivitis”,
Gingivitis’in tedavi edilmez ise uzun bir süreç içinde gelişen, zaten yahut hafif temasta dişeti kanaması, dişeti çekilmesi ve kemik kaybının izlendiği, diş kayıplarının olabileceği “periodontitis”
Gingivitis âlâ bir ağız bakımı ve diş doktorun tedavisi ile tam olarak güzelleşir. Periodontitis hastalığında ise, dişin kökünü çene kemiğine bağlayan lifler erir, böylelikle dişeti ile diş ortasında “cep” ismi verilen boşluk oluşur. Cep içinde daha fazla bakteri, bakteri toksinleri ve yiyecek artıkları birikebilir böylelikle enfeksiyon derin dokulara yayılarak dişi destekleyen kemikte de erime meydana gelir ve dişler kaybedilir. Yapılan araştırmalar yetişkin nüfusta diş kaybının nedenleri ortasında %50-65 oranı ile periodontal hastalıkların birinci sıralarda geldiğini ortaya koymaktadır.
Bu Hastalık Bize Nasıl Ziyan Verir?
Periodontitisin temel nedeni aslında bakteri plağıdır ve mekanik olarak tedavi edilebilmektedir. Lakin genetik, çevresel ve sistematik faktörler de hastalığın oluşmasında etken olabilir. Sistemik faktörler içinde diabet, kalp damar hastalıkları, epilepsi, down sendromu, AIDS ve öbür kan hastalıkları sayılabilir.
Bakteri plağı, yediğimiz yiyeceklerdeki şeker ile birleşerek bir tür asit oluşturur ve bu asit vakitle diş minesini (dişlerimizi kaplayan hami dış sert tabakası) zayıflatır ve dişlerde çürümelere yol açar. Bakteri plağı yumuşak bir yapıdadır ve hasta tarafından çarçabuk temizlenebilir, şayet temizlenmez ve plak birikirse tükürükten gelen kalsiyum ve fosfat iyonlarının tesiriyle sertleşerek diş taşları meydana gelir. Diş taşı birikiminin artması ile dişin saran, koruyan ve bizim için estetik açıdan da kıymetli olan dişetlerine ziyan verebilir ve dişeti çekilmesine neden olabilir. Dişetinin etkilenmesi altındaki dişi çepeçevre saran kemik dokusunda da harabiyete neden olabilir. Bu yıkım sürecinin sürekli devam etmesi dişi destekleyen ve işlevini sağlayan dokuların kaybına ve hasebiyle dişin sallanmasına, hareketlenmesine ve en sonunda dişin kaybına neden olur. Diş taşı lakin doktor tarafından diş yüzeylerinden uzaklaştırılabilir. Diş taşları, diş eti hastalığına temel neden olan bakteri plağının dişler üzerinde daha rahat birikmesine neden olabilmektedir. Münasebetiyle, diş taşlarını temizletmek ziyanlı değildir. Bilakis fırçalama ile birlikte epey faydalıdır. Profesyonel olarak temizlenerek dişeti hastalığının ilerlemesinin engellenmesi gaye olmalıdır.
Periodontal hastalığın yavaş ve uzun süreli olması hastalarımızın farkında olmadan ağız sıhhatlerini kaybetmesine neden olabilmektedir. Bu hastalığı ve devamında oluşan dişin destekleyen takviye dokuların yıkımının tedavisini diş hekimliğinin bir kolu olan periodontoloji uzmanları çözmektedir. Hastalığın ilerleyen periyotlarında olan dişlerimizin kaybına, estetik olarak gülüşümüzün azalmasına ve geri dönüşü olmayan kayıplara neden bu hastalığı engelleyebilmek emeliyle hastalar bilgilendirilmeli, yönlendirilmeli ve tedavi edilmelidir.
Doğuştan yahut Kazanılmış Diş eti Sorunlarında Ne Yapılır?
Hastalarımız doğuştan yahut sonradan kazanılmış dişeti & estetik görünüş üzere yumuşak doku sorunlarına de sahip olabilirler. Bu durumlarda da ağız hijyeni sağlanması sonrası tedavi bilgisi ve mühleti hakkında bilgilendirme yapılır ve uygun görülürse operasyon uygulanır.
Nelere Dikkat Edilmelidir?
Uzman doktorunuz ile birlikte tedavinizi yaptırmanız ve düzenli kontrollere gelmeniz çok ehemmiyet arz etmektedir. Bu denetimlerde hastalarımızın bilmediği yahut farkında olmadığı diş eti ve diş sorunları görülebilir. Bu sorunlar daha fazla büyümeden hastamız yapılacak tedaviler hakkında bilgilendirilir. Fırçalamanın sayısı, müddeti ve tekniğinin hakkında detaylı bilgi verilir.
En kolay görülen fırçalama alışkanlığı diş ve dişeti dokuları için epey kıymet arz etmektedir. Doktorun yönlendirmesi ile yapılan fırçalama tekniği size diş ve diyetlerinize ziyan vermeden yapılan yaklaşımı kazandırır.
Periodontal hastalığın ilerlediği kayıpların olduğu durumlarda ise hastamız yapılacak tedaviler hakkında öncelikle bilgilendirilir, ağız hijyeni sağlanır ve fırçalama alışkanlığı kazandırılır. Dişeti hastalığı tedavi edilmesi akabinde dişeti çekilmeleri, kemik kayıpları vb. dişeti rahatsızlıklar kıymetlendirilir ve hastamıza yapılacak operasyon ile ilgili ayrıntılı bilgi verilir. Uygun görülürse operasyon yapılır.
