Diş eti hastalığı diş eti çizgisi boyunca diş etlerinin iltihaplanmasıdır. Bu iltihaplanmanın ilerlemesi durumunda dişleri çevreleyen ve destekleyen kemik de etkilenir.
Diş eti hastalıkları kendi kendine, antibiyotik, gargara, vitamin üzere tedavilerle iyileşmez; kesinlikle bir diş tabibi tarafından tedavi edilmesi gerekir. Erken devirde teşhis edilmesi, diş etleri kadar dişlerin de sıhhatini koruyacaktır. Bu hastalıklar tedavi edilmediğinde, diş kaybedilebilir. Diş eti hastalıkları ekseriyetle rastgele bir ağrı ile seyretmediğinden, çağımızda görülen en sık diş kaybetme nedenlerinden biridir.
DİŞETİ HASTALIKLARININ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Fırçalama ya da diş ipi ile paklık sırasında kolaylıkla kanayan diş etleri
Şişmiş, kırmızılaşmış ya da hassaslaşmış diş etleri
Çekilmiş ya da dişten uzaklaşmış diş etleri
İnatçı ağız kokusu ya da ağızda berbat tat
Sallanan dişler
Dişlerin dizilişinde bir farklılık
Kısmi protezin ağıza oturmasında farklılık
Diş ve diş etleri etrafında gözle görülür iltihap
Yemek çiğnerken keskin bir sızı
Soğuk ya da sıcağa çok hassas dişler
Dişlerin ve diş etlerinin ortak düşmanı olan bakteri plağı, dişler üzerinde birikerek diş çürüklerine ve diş eti hastalıklarına yol açan yapışkan ve renksiz bir mikrop katmanıdır. Dişlerde çapraşıklık, çürükler, berbat yapılmış dolgular ve protezler, ağızdan teneffüs ve ağız kuruluğu üzere faktörler; mikrobiyal dental plak birikimini artırır.
Bakteri plağı, yediğimiz yemeklerdeki şeker ile birleşerek bir cins asit oluşturur. Bu asit vakitle diş minesini zayıflatır ve dişlerde çürümelere yol açar. Bakteri plağı yumuşaktır ve hasta tarafından çarçabuk temizlenebilir. Şayet temizlenmez ve birikirse, tükürükten gelen kalsiyum ve fosfat iyonlarının tesiriyle sertleşerek diş taşları meydana gelir. Diş taşı, lakin doktor tarafından diş yüzeylerinden uzaklaştırılabilir. Diş taşları, diş eti hastalığına temel neden olan bakteri plağının dişler üzerinde daha rahat birikmesine neden olur. Münasebetiyle, diş taşlarını temizletmek ziyanlı değildir. Profesyonel olarak temizlenerek diş eti hastalığının ilerlemesi engellenmelidir.
DİŞETİ HASTALIĞI OLUŞMASINA NEDEN OLAN ETMENLER
Sigara: Sigara bilinen genel ziyanlarının yanında periodontal hastalık görülme riskini de arttırmaktadır. Sigara içenlerde içmeyenlere kıyasla daha fazla diş taşı oluştuğu, sigara içenlerin daha derin ceplere sahip oldukları ve kemik ve dişi destekleyen dokularda daha fazla kayıpları olduğu bildirilmiştir.
Ergenlik, Hamilelik ve Menapoz: Bu özel periyotlarda hormonlarda meydana gelen değişimlerden ötürü bedendeki pek çok dokuda olduğu üzere dişeti dokusunda da etkilenmeler meydana gelir ve bu durumda dokuların mikroorganizmalara karşı yanıtı daha fazla olur. Bu nedenle, bu periyotlarda bakteri plağını denetim altında tutabilmek için günlük diş fırçalama ve diş ipi kullanımına ekstra ihtimam göstermek çok büyük ehemmiyet taşır.
Diabet: Denetimsiz diabetiklerin ağızlarında kuruluk, yanma, tat duyu organı lisan papillalarında kayıplar oluşabilir. Ayrıyeten diabetiklerde kan şekeri yükseldiğinde dişeti oluklarındaki glukoz ölçüsü da iki misli artar. Böylelikle ağızdaki tükürük bezlerinde ve dişetinde glukozun artmasıyla ağızda yaşayan bakteri florası da olumsuz etkilenir. Ayrıyeten diabetli hastalarda enfeksiyon gelişme riski yüksektir. Bu nedenle diabetlilerde periodontal hastalıklar daha kolay gelişebilir ve daha şiddetli yıkıma yol açabilir. Diabetiklerde ağız bakımı olağan kurallarda olması gerekenden daha fazla olmalıdır. Diabetik hastaların ağız-diş bakımlarına itina göstermelerinin yanı sıra sistemli diş tabibi denetiminde olmaları gerekir.
İlaçlar: Kimi ilaçlar dişetinde özel değişiklikler meydana getirerek ve ağız içi öteki dokuları etkileyerek ağız sıhhati üzerinde olumsuz tesir gösterirler. Bunlar; doğum denetim hapları, antidepresanlar, birtakım tansiyon-kalp ilaçları, bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlar, sara tedavisinde kullanılan ilaçlar, astım tedavisinde kullanılan ve kortizon içeren sprey formundaki birtakım ilaçlardır.
Stres: Gerilimin periodontal hastalık açısından da bir risk faktörü olduğu yapılan çalışmalarda ortaya konmuştur. Bu çalışmalar gerilimin enfeksiyonlarla çabayı zorlaştırdığını ve periodontal hastalığa yatkınlığı arttırdığını göstermiştir.
Yetersiz beslenme : Yetersiz ve makûs beslenme bedenin bağışıklık sistemini olumsuz tarafta etkileyerek enfeksiyonlarla çabasını zorlaştırır. Periodontal hastalıklar da önemli enfeksiyonlardır, yetersiz beslenme durumunda dişeti iltihabının şiddeti artabilmektedir.
Bu cins enfeksiyonlar yalnızca ağız içini etkilemekle kalmaz, bakterilerin kan dolanımına katılmasıyla bireyin genel sıhhatini da tesirler. Son yıllardaki çalışmalar, diş eti iltihabına sahip bireylerde kimi sistemik hastalıkların gelişme riskinin arttığını göstermiştir. Bu çalışmalar sonucunda; diş eti iltihabının diyabet, kalp-damar hastalıkları, ateroskleroz, kimi teneffüs sistemi hastalıkları, bebeklerde düşük doğum kilosu ve erken doğum riskiyle münasebeti saptanmıştır. Son yıllarda yapılan araştırmalar; dişlerinizdeki çürükler ve dişetlerinizin sıhhati ile kalp krizi geçirme, hatta ve hatta daha da ileri gidersek inme geçirme riskinizle direkt bir ilgi olduğunu ortaya koyuyor.
Ağız sıhhati doğumsal kalp hastalığı olan çocuklarda ve kalp kapak hastalığı olan erişkinlerde de çok kıymetlidir. Çürük dişlerde ve hastalıklı diş etlerinde oluşan bakterilerin yapılacak tedavilerde kana karışması ve daha sonra aslında enfeksiyona yatkın bir bölge olan kalbin problemli bölgesine yerleşerek burada çoğalmasına ‘İnfektif endokardit’ ismi verilir. Bu durum, kalbin iç yüzeyini kaplayan dokunun enfeksiyonuna yol açar. Bu nedenle bu riske sahip olan bireylerin, öbür insanlardan daha fazla diş ve diş eti bakımına ihtimam göstermesi gerekmektedir.
Diş eti hastalıkları çiğneme bozuklukları ve kilo alımına da neden olabilmektedir. Ağız ve diş sıhhatinin bozulması sonucunda bir çok dişini kaybeden hastalarımız artık kâfi çiğneme yapamamaktadır. Kâfi bir çiğneme işlevin olmadığı durumlarda ağızda başlaması gereken sindirim süreci eksik kalarak besinler sindirilmeden mideye gönderilmektedir. Sindirilmeden sisteme katılan besinler mide ve öbür sindirim organları tarafından çok daha fazla güç harcanarak sürece alınmaya çalışılır. Böylece kalp ve deveran sistemi çok daha fazla efor sarf etmek zorunda kalır. Birçok kez tekrarlanan bu alışkanlık sonucunda kalp ve damar sistemi besinleri depolamaya kendine ek güç depoları oluşturmaya gerek duyar. Sağlıklı diş ve dişeti sıhhati sonucunda ağızda başlayan sindirim sistemi genel beden sıhhatinizi ve kilonuzu istikrar tutmaktadır. Münasebetiyle dişler ve ağız dokuları, bedenin ayrılmaz bir kesimi olarak düşünülmeli, sıhhat ve hastalık durumlarının bedenin bütünü üzerinde tesirlerini gösterdikleri unutulmamalıdır.
Periodontal hastalıklar, büyük oranda önlenebilen ve denetim altına alınabilen hastalıklardır. Diş eti hastalığını önlemede en kıymetli aşama günde en az iki defa yanlışsız diş fırçalama, en az bir defa diş ipi kullanımı, altı ayda bir sistemli diş doktoru ziyaretidir. Diş eti hastalığının erken devrinde özel aletler kullanılarak plak ve diş taşları, diş eti cebinden uzaklaştırılır.
Periodontal tedavi sonrası hastaların sistemli olarak diş doktoru tarafından muayene edilmesi, plak denetimi ve yeni diş taşı birikimlerinin ortamdan uzaklaştırılması gereklidir. Ama unutmamak gerekir ki; periodontal tedavi ile elde edilenlerin sürdürülmesi için yapılan hiçbir süreç, kişinin günlük ağız bakımı süreçlerini aktif bir halde uygulamasından daha faydalı olamaz. Diş taşı paklığı çok sık yapılıyorsa ağız hijyeniniz yeterli değil manasına gelir. ”Nasılsa diş tabibim temizler” mantığı ile ağız hijyen uygulamalarından uzak durmak her süreçten sonra diş taşı birikimine çanak fiyat. Kıymetli olan diş taşlarını temizletmek değil, dişleri pak tutmaktır. Tertipli ve hakikat fırçalama diş taşı oluşumunu mahzurlar. Düzgün bir fırçalama yapılmadığı için diş taşı temizliğinin sık aralıklarla uygulanması mutlaka önerilmemektedir.
Bazen çok diş taşı olan ağızlarda paklık sonrası büyük boşluklar hissedilebilir yahut açığa çıkan kök yüzeyleri hassasiyet oluşturabilir; bu türlü durumlarda hastalar paklığın kendilerine ziyan verdiğini düşünerek yanlış bir inanışa yönelirler. Halbuki bu türlü hadiseler tedaviye geç kalınması nedeniyle oluşur. Unutmayın ki, diş taşı paklığı kozmetik bir iş değil, bir tedavi biçimidir. Diş taşlarının temizlenmemesi dişeti hastalığına, dolayısı ile diş eti çekilmelerine, berbat ağız kokusuna ve uzun vadede dişlerin kendiliklerinden sallanarak dökülmelerine neden olur.
