FODMAP diyeti, son yılların tanınan beslenme hallerinden biri olarak karşımıza çıkıyor. FODMAP diyeti tahıl ve baklagil üzere kimi besinlerde bulunan karbonhidrat çeşitlerinin beslenmede en aza indirgenmesine dayanıyor. FODMAP diyeti bu halde gaz, şişkinlik, mide ağrısı, ishal, kabızlık üzere sindirim sistemi sorunlarını çözüyor. Pekala FODMAP diyeti nasıl yapılır, nasıl yapılır? Yararları nelerdir? İşte ayrıntılar…
FODMAP NE DEMEK?
FODMAP’lar olarak bilinen karbonhidrat sınıfı, bağırsaklarımızda büsbütün sindirilemeyen ve emilemeyen bileşenlerdir. FODMAP açılımı “Fermente olabilen oligosakkarit, disakkarit, monosakkarit ve polioller” olan bir kısaltmadır.
FODMAP sözünü oluşturan her bir karbonhidrat bileşenini ise şöyle sıralanabilir:
Fermantable (Fermente Edilebilir): Sindirilmemiş karbonhidratlar, gaz oluşturmak için bağırsak bakterileri tarafından fermente edilir.
Oligosakkaritler: Buğday, çavdar, soğan, sarımsak ve baklagiller/bakliyat üzere yiyecekler fruktanlar ve GOS (galaktooligosakkaritler) içerir.
Disakkaritler: Laktozun yapısında disakkaritler bulunur. Süt, yumuşak peynirler ve yoğurt üzere süt eserleri laktoz içerir.
Monosakkaritler: Bal, elma, yüksek fruktozlu mısır şurubu ve başka yiyecekler monosakkaritlerden olan fruktoz içerir.
Polioller: Çeşitli meyve ve sebzeler ile kimi yapay tatlandırıcılar poliollerden sorbitol ve mannitol içerir.
FODMAP DİYETİ NEDİR?
Fodmap diyeti genel olarak hassas bağırsak sendromu külfeti olan bireylerin tedavisinde önerilen bir diyet tipidir. Fodmap bir çeşit karbonhidrattır. Düşük fodmap diyeti olarak da isimlendirilen ve fermante edilebilen karbonhidratlar açısından yoksul olan fodmap diyeti ile bilhassa huzursuz bağırsak sendromuna sahip bireylerin semptomlarının hafifletilmesi, mide ağrısı, kramp, şişkinlik, gaz sancısı yahut reflü üzere belirtileri azaltmaktır. Fodmap diyeti ishal ve kabızlığı da azaltmayı amaçlamaktadır.
FODMAP DİYETİ NASIL YAPILIR?
FODMAP diyetinin bir beslenme uzmanıyla birlikte hazırlanması gerektiğini bilmelisiniz. Bireyden bireye 6 ila 8 hafta boyunca sürdürülen bu diyette kimi besin kümeleri yasaklanıyor. Diyeti uygulayan şahıslar FODMAP içeriği yüksek olan besinlerden kaynaklanan meseleler yaşıyorsa, diyetin birinci birkaç gününde rahatlama hissedebiliyor. FODMAP diyetinde meyve, zerzevat, protein kaynakları, ekmek ve tam tahıllı eserlere ek olarak süt ve süt eserlerinin bir kısmı büsbütün yasaklanıyor.
FODMAP diyeti çoklukla IBS(Huzursuz Bağırsak Sendromu) ve ince bağırsakta çok bakteri üremesiyle meydana gelen emilim bozuklukları ve bağırsak geçirgenliği problemleri yaşayan şahıslara öneriliyor. Sonlu bir müddetle uygulanması gereken bu diyet, sindirim meselelerine neden olan yiyecekleri saptamak için de uygulanabiliyor. Aşikâr bir müddet boyunca büsbütün yasaklanan yiyecekler diyete birer birer eklenerek sindirim sisteminin nasıl reaksiyonlar verdiği ölçülüyor.
FODMAP DİYETİNDE NELER YENİR?
Bağırsak rahatsızlıklarına dair semptomları tetikleyen besinler bireyden bireye değişir. IBS ve SIBO semptomlarını hafifletmek için aşağıdakiler dahil olmak üzere bağırsağı kötüleştiren yüksek Fodmap besinlerinden kaçınmak kıymetlidir:
Süt, yoğurt ve dondurma
Tahıl, ekmek ve kraker üzere buğday bazlı ürünler
Fasulye ve mercimek
Enginar, kuşkonmaz, soğan ve sarımsak üzere kimi sebzeler
Elma, kiraz, armut ve şeftali üzere kimi meyveler
Bunun yerine, yemeklerini aşağıdakiler üzere düşük Fodmap besinlerine ve Fodmap diyeti özgür besinlerine dayandırmalısınız:
Yumurta ve et
Cheddar, Brie ve beyaz peynir üzere kimi peynirler
Badem sütü
Pirinç, kinoa ve yulaf üzere tahıllar
Patlıcan, patates, domates, salatalık ve kabak üzere sebzeler
Üzüm, portakal, çilek, yaban mersini ve ananas üzere meyveler
FODMAP DİYETİNİN YARARLARI NELERDİR?
Uzmanlar, FODMAP diyeti uygulayan ISB(Huzursuz Bağırsak Sendromu) olan hastaların dörtte üçünde belirtilerin kıymetli ölçüde gerilediğini gözlemlemiştir. Bu nedenle ISB(Huzursuz Bağırsak Sendromu) olan şahıslarda FODMAP diyeti önerilmektedir. Bu diyet 2- 6 hafta içinde aşağıdaki faydaları sağlar.
Faydaları:
Karın ağrısı ve huzursuzluğu azalır.
Şişkinlik ve gerginlik azalır.
İshal/kabızlık devirleri azalır ve barsak alışkanlığı düzelir
Yaşam kalitesi artar.
Ancak, bu diyet ISB(Huzursuz Bağırsak Sendromu) rahatızlığının tek tahlili değildir ve herkeste tıpkı ölçüde faydalı olması beklenmez. Bu nedenle, tedavide diyete ek olarak tabibin tekliflerinin de uygulanması sağlanmalıdır. Ayrıyeten, bu diyet hastalığı ortadan kaldırmaz, yalnızca belirtilerini hafifleterek ömür kalitesini arttırır.
