Romatoid artrit (RA), iltihaplı romatizmadır ve en sık görülen mikropsuz iltihabi eklem hastalığıdır. RA’da simetrik eklem tutulum paterni ile karakterize olan ve sebebi bilinmeyen kronik, sistemik, enflamatuar bir bozukluktur. Patolojisinin ana bölgesi eklemlerin sinovyumudur, yani eklemlerin zarıdır, ayrıyeten kıkırdak, kemik, tendon ve bağlar/liflerde hasar oluşabilir. Sinovyal dokular inflame ve prolifere olabilir, kemiği, kıkırdağı ve bağları invaze eden bir kalın zar (pannus) oluşturur ve buralarda hasarlanma ve deformiteler/eklemlerde biçim bozukluğuna yol açar. Genelde simetrik bir şablon oluşturur, yani bedenin her iki tarafında da eklem tutulumu görülmektedir.
Romatoid artrit nasıl başlar?
RA genelde eklemlerde ağrı, şişkinlik üzere semptomlarla, haftalar, aylar içinde tutulan eklem sayısı yahut sinsi başlangıç gösterir. Birkaç hafta yahut ay içinde simetrik dağılımı kelam mevzusudur.
RA’daki eklemlerin simetrik tutulumu ile ne kastedilmektedir?
Simetrik tutulum bedenin her iki taraının misal olarak tutulumudur, yani bedenin sağ ve sol tarafında tutulum.
RA hastalarında kan analizlerinde tipik laboratuar bulgular nelerdir?
Tanı açısından Romatoid Faktör (RF) ve Anti-siklik sitrülinli peptid (anti-ccp) antikoru olumluluğu kıymet taşımaktadır. Bilhassa anti-ccp Romatoid Artrit için %98 spesifiktir. Faal RA hastasının eritrosit sedimantasyon suratı (ESR) ve C-Reaktif protein (CRP) bedelleri yüksekliği kelam hususudur.
Eklem dışında belirtiler olabilir mi Romatoid Artrit’te ve bunlar nelerdir?
Evet olabilir, bunları extra-artiküler belirtileri olarak isimlendiririz. Yüksek yahut kronik ateş, lenf bezleri şişkinliği, kilo kaybı, halsizlik, cilt lezyonları, göz’de iltihaplanma, kalp, akciğer ve nörolojik tutulumu üzere septomlar kelam konusu olabilir.
Romatoid Artrit genelde nasıl tedavi edilir?
Hastalığı temelden yok etme talihimiz yoktur. Kullanılan yollar iltihaplı romatizmayı, ve eklem hasarını azaltmaya yönelik tedavilerdir. İltihabı denetim altına almak ve kurutmak için uzun tesirli ilaçlar kullanılır, örneğin Metotreksat, salazoprin, Plaquenil ve Arava üzere. İlaveten 1998’den beri kullanılan enjeksiyon ve enfüzyonlar (Enbrel, Humira yahut Infliksimab/Mabthera üzere ilaçlar) son 10 yılda tesirleri ile ehemmiyet taşımaktadır. Bu ilaçların tümünün muhakkak aralıklarla izlenmesi ve gereken kan analizlerin yapılması değerlidir. Tedavi hastaya özel planlanır; bunda da hastalığın şiddeti, eşlik eden sıhhat sorunları ve kişisel gereksinimler ön planda tutulur.Ayrıca, istirahat RA hastalarının tedavisinin en değerli modülüdür. Bilhassa akut alevli devirlerde ilgili eklemlerin istirahati önerilir. Akut periyot dışında, hastanın kendini güzel hissettiği vakitlerde istikrarlı olarak verilmiş antrenmanlar hastaya fayda sağlar.
Eklemlerin işlevlerinin korunmasında, deformitelerinin engellenmesinde “splint” ismi verilen birtakım kolay atel ve aygıtlardan yararlanılabilir. Bu atel ve splintler deformiteleri önlemekte epeyce etkilidirler. Ayrıyeten kimi kuralları uygulayarak da deformiteleri önlemeye yardımcı olabilirsiniz:
a. İş yaparken küçük eklemlerden çok büyük eklemlerinizi kullanmaya dikkat edin. Örn; Kapı açarken elinizle değil kolunuzla itin, ya da kavanoz açarken parmaklarınızla değil elinizle açın.
b. Yükü tek bir eklem yerine birden fazla ekleme dağıtmaya çalışın. Örn; bir kitabı kaldırırken bir değil iki elinizle tutup kaldırın.
c. Eklemlerinizi en “doğal” konumunda kullanmaya çalışın. Çok bükme ve zorlanmalardan kaçının.
Bazı hastalarda deformiteleri düzeltmek, ağrıyı azaltmak ya da eklemleri kullanabilir duruma getirmek için cerrahi gerekebilir.
Tedavi kararlarının tüm etaplarında doktor ve hasta ortasında sıkı bir işbirliğine muhtaçlık vardır.
