PANDAS sendromu, A kümesi Beta hemolitik streptokokların (halk lisanıyla beta mikrobu olarak bilinen ve çoğunlukla iltihaplı bademcik olarak bilinen hastalığa yol açan mikrop) neden olduğu nöropsikiyatrik bozukluktur. Bedene evvel A kümesi Beta hemolitik streptokokların girmesi ile boğaz enfeksiyonu ortaya çıkar. Sonrasında ise bu enfeksiyonu takip eden çeşitli tikler ve takıntılar ve öteki OKB belirtileri ortaya çıkar. PANDAS İngilizcede çocuklarda streptokok enfeksiyonu ile birlikte gelişen otoimmun nöropsikiyatrik hastalık sözlerinin baş harfleri alınarak oluşturulmuştur. PANDAS sendromu çocukluk-ergenlik çağında başlayan OKB nin bir nedeni olarak bilinmektedir. Uzun yıllardan beri bilinen bu hastalık mikroorganizmaların beyin yapısını etkileyebileceğini ortaya koymuştur. Günümüzde de kimi mikroorganizmaların insan davranışını etkilediği ve bilhassa bağırsak florası ile beyin bağlantısının ne kadar güçlü olduğunu gösteren delillerden biri olabilir.
PANDAS genel olarak belirtileri 3 yaş ile ergenlik devri ortasında ortaya çıkmaktadır. Bu belirtiler tik bozuklukları ve OKB den oluşmaktadır. Belirtilerin süratli başlangıç göstermesi, ani başlaması ve bulguların vakit zaman alevlenme göstererek oluşması bu hastalığın tipik bulgusudur.
PANDAS sendromunda en sık görülen tikler
Motor tikler
Vokal Tikler
Öksürme
Göz kırpma
Omuz silkme
Boğaz temizleme
Baş hareketleri
Burun çekme
Kelime/cümle tekrarları
PANDAS sendromunda en sık görülen obsesyon ve kompulsiyon
Bulaşma obsesyonu, yıkama
Kendine-başkalarına ziyan verme
Şüphe obsesyonu, işleri tekrar tekrar denetim etme
Simetri obsesyonu, sistem kompulsiyonu
Dinsel obsesyon
Tekrarlama
Enfeksiyon tarafından başlatılan süreç otoimmun bir sistem ile beyinde bazal ganglion denen bir bölgeyi etkileyerek tikler ve takıntı belirtilerinin ortaya çıkmasıdır.
PANDAS tanısı olan çocuklarda obsessif kompülsif bozukluk ve /veya tiklerin yanı sıra kişilik değişimleri, dikkat meseleleri, öğrenme meseleleri, uyku bozuklukları, okul muvaffakiyetinde düşme, irritabilite, gece işemeleri ve anksiyete bozukluklarıda görülebilir. Tedavi edilmemiş olaylarda ise nöropsikiyatrik bulgular bir ömür uzunluğu devam edebilmektedir.
Bu hastalarda boğaz enfeksiyonu hikayesi dikkatle izlenmelidir. Birebir vakitte boğaz kültürü analizi ve beyin incelemesi olan Kraniyel Manyetik Rezonans incelenmesi yapılması değerlidir. Tedavide antibiyotik tedavisi, sterioid yada plazmaferez üzere immünolojik tedaviler daha ön plandadır.
