Vücudumuzda, yaşa bağlı meydana gelen değişiklikler, kimi hastalıkların oluşmasına taban hazırlamaktadır. Sarı nokta hastalığı olarak bilinen makula dejenerasyonu da bunlardan biridir. Makula gözümüzün hudut katmanı olan retinanın merkezinde bulunan, sarı nokta olarak da isimlendirilen yerin ismidir. Otomobil kullanmak, okumak, yüzleri tanımak, televizyon seyretmek üzere günlük işlerimizin birçoklarını makulanın oluşturduğu detaylı görüş sayesinde yaparız. Makulamızda (sarı nokta) bir hastalık meydana geldiği vakit merkezi görüşümüz bozulur ve detaylı görme gerektiren işleri yapmakta zorlanırız. Sarı nokta hastalığında da makulamızdaki yaşa bağlı değişimler buradaki görme hücrelerine ziyan vermekte ve görüşümüzü bozmaktadır.
Sarı nokta hastalığı kimlerde görülür?
Sarı nokta hastalığı için en kıymetli risk faktörü ilerleyen yaştır. Bu yüzden en çok yaşlı şahıslar risk altındadır. Bunun dışında aile kıssası, hipertansiyon ve kalp hastalığı ve sigara kullanımı bilinen öbür risk faktörleridir. Sarı nokta hastalığı gelişmiş ülkelerde en sık körlük sebeblerinden biridir. 2020 yılı itabari ile dünyada 200 milyon civarı sarı nokta hastası olduğu düşünülmektedir.
Sarı nokta hastalığının farklı tipleri var mıdır?
Sarı nokta hastalığının iki tipi vardır. Bunlar yaş tip ve kuru tip sarı nokta hastalığıdır.
Kuru tip sarı nokta hastalığı: Hastaların %90’ı kuru tiptir. Makulada atık husus birikmesi sonucu görme hücrelerinde hasar meydana gelir. Görme kaybı çok yavaş bir süratte, uzun yıllar içinde meydana gelir. Kuru tip sarı nokta hastalığı bazen yaş tipe dönebilir.
Yaş tip sarı nokta hastalığı: Hastaların %10’u bu kümede olmasına karşın asıl önemli görme kaybı yaş tipte gözlenir. Retina altında anormal damar gelişimi sonucu retinada kanama ve sıvı birikimi olur. Bu kanama ve sıvı, retina hücrelerine ziyan verir ve görme kaybı yapar. Yaş tipte görme kaybı ani gelişir ve süratli ilerler.
Sarı nokta hastalığında belirtiler nelerdir? En sık belirti görme azalmasıdır. Cisimleri eğri görme, örneğin kapı kenarlarını düz değil, eğrilmiş üzere görmede kıymetli bir belirtidir. Bunlar dışında okurken daha fazla ışık muhtaçlığı duyma, renkleri soluk görme, cisimlerin üzerinde gölge yahut karanlık leke görme üzere şikayetler olabilir. Hastalar yüzleri tanımada zorlanabilir. Yukarıdaki belirtilere sahip olan herkes bilhassa 50 yaş üzerinde ise en kısa müddette bir göz hekimine başvurmalıdır. Bunun dışında ailede sarı nokta hastalığı bulunan, sigara kullanımı kıssası olan bulunan şahıslara daha erken yaşta da olsa göz muayenesi önerilmektedir. Rutin göz muayenesi sonrasında göz bebekleri damla ile genişletilerek göz ardı (makula) özel mercekler ile muayene edilir. Sarı nokta hastalığından kuşku edilirse göz tabibinin gerekli gördüğü durumlarda, göz anjiyografisi ve optik koherens tomografi (OKT-göz tomografisi) tetkiki ile teşhis mutlaklaştırılır. Hastalığın tedaviye karşılığı ve takibi de OKT tetkiki ile yapılır. Kareli kağıt testi merkezi makulayı pahalandıran kolay bir testtir. Hastalar konutta kendi kendilerini muayene etmek için de bu testi kullanabilirler. Yakın gözlük takıldıktan sonra 30 cm aradan kağıdın ortasındaki noktaya evvel bir göz daha sonra öbür göz ile bakılır. Şayet çizgilerde eğrilme, silinme, karanlık alan üzere bulgular izlenirse çabucak doktora başvurulması tavsiye edilir. Günümüzde kuru tip sarı nokta hastalığının tedavisi bulunmamaktadır. Şayet hastalık erken tespit edilirse antioksidanlar, vitamin ve omega-3 içeren, kuru tip sarı nokta hastalığı için özel üretilmiş besin destekleri ile hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir. Sağlıklı yeşil sebzeler ve balık içeren diyetin olumlu tesiri olduğu gösterilmiştir. Sigara kullanımı varsa kesinlikle bırakılmalıdır. Yaş tip sarı noktalığı tedavisinde gaye, hastalığın ilerlemesini durdurmak, mevcut görme seviyesini korumak ve erken teşhis konabilirse görmeyi arttırmaktır. Göz içine verilen ilaçlar olağandışı damar oluşumunu küçültmekte ve damar geçirgenliğini azaltmaktadır. Bu sayede kanama ve sıvı birikimi üzere istenmeyen olaylar engellenir ve retinanın daha fazla hasarlanması önlenmiş olur. Göz içine verilen ilaçlar bir müddet sonra göz içinden temizlenecek ve aktifliği bitecektir. Şayet hasta sistemli denetimlere gelmez ise hastalık tekrar aktive olacaktır. Bu nedenle göz içine ilaç enjeksiyonları muhakkak aralıklarla tekrarlanır.Kimler göz hekimine başvurmalı?
Sarı nokta hastalığı teşhisinde hangi tetkikler yapılır?
Kareli kağıt testi (Amsler testi) nedir?
Kuru tip sarı nokta hastalığının tedavisi nedir?
Yaş tip sarı nokta hastalığının tedavisi nedir?
