Özellikle hayvanlarda çok fazla gözüken Hidatid kisti, hayvansever yurttaşların en merak ettiği hastalıkların başında geliyor. Pekala, Hidatid kisti (Köpek Kisti) nedir? Hidatid kisti (Köpek Kisti) belirtileri neler?
HİDATİD KİSTİ NEDİR?
Halk ortasında kist hastalığı olarak bilinen bu hastalığın etkeni, Echinococcus granulosus ismi verilen bir parazittir. Bu parazitin temel kaynağı köpek, kurt, tilki üzere et yiyen hayvanlardır. Lakin, sıklıkla köpeklerdir. Parazit köpeklerin ince barsaklarında yaşar. Hastalık köpek dışkısı ile atılan yumurtalar ile beşere bulaşır. Köpek dışkısı ile atılan yumurtalar çok sağlamdır, toprakta ve soğukta bir yıl kadar canlı kalabilirler. Dışkıyla atılan yumurtalar hayvanların ayakları, arazi eğimi, rüzgar ve yağmurla yayılırlar.
İnsanlar bu yumurtaları çiğ tüketilen ve âlâ yıkanmamış meyve ve sebzelerden, kirli içme sularından alırlar. Beşerden diğer koyun, keçi, sığır ve manda üzere otla beslenen hayvanlar da yumurtaları alarak hastalanırlar. Alınan bu yumurtalar, barsaklarda açılarak barsak duvarını geçer, kan ve lenf yoluyla öncelik sırasıyla karaciğer, akciğer ve öbür organlara yerleşerek kist formunda ömürlerini sürdürürler.
HİDATİD KİSTİ BELİRTİLERİ NELER?
Hastalığın başlarında kistin küçük olduğu periyotlarda uzun yıllar boyunca belirtisiz seyredebilir. Ancak kist büyüdükçe, bulunduğu bölgeye ve oluşturduğu basıya nazaran belirtiler ortaya çıkar. Kistler en sık karaciğer ve akciğerlerde görülürler. Nadiren dalak, karın zarı (periton), böbrek, kemik, göz yuvası, beyin, kalp ve yumurtalıklara da yerleşebilir. Karaciğer yerleşiminde karnın sağ üst kısmında ağrı, bulantı, kusma ve bazen kaşıntı, sarılık üzere belirti görülür. Akciğer tutulumunda teneffüs kahrı, öksürük, ağızdan kan gelmesi ve göğüs ağrısı olabilir.
Diğer organ ve sistem tutulumlarında da bu bölgelere ilişkin tablolar ortaya çıkar. Örneğin baş içi tutulumlarda; baş ağrısı, kusma, şuur kayıpları görülebilir. Kalp tutulumunda kalp ritm bozuklukları, enfarktüs bulguları, hatta kalp duvarında yırtılma olabilir. Kemik tutulumlarında kırıklar olabilir. Kist patladığında alerjik tepkiler ortaya çıkabilir.
Bu kistleri içeren hayvan etleri ve sakatatlar, köpekler tarafından yenince parazit barsaklarda olgunlaşır. Parazitlerin makul aralıklarla yumurtlayarak ana konakçı köpekler tarafından atılmasıyla enfeksiyon zinciri bir kısır döngüye dönüşür.
Kişinin mesleği, hobileri, ömür şartları, eğitim ve sosyoekonomik seviyesi hastalığa yakalanma riskini etkilemektedir. En büyük risk kümesini parazit uğraşı yapılmamış enfekte köpeklerle teması olan koyun, keçi, inek üzere hayvancılıkla uğraşan bireyler oluşturmaktadır.
Ülkemizde kist hidatiğin sorun olmasının nedenlerinden birisi de bilhassa kurban bayramlarında yapılan kesitler sonrası kistli sakatatları gömmek yerine, köpeklere yedirmek yada rastgele ortada bırakarak sokak köpeklerinin bu sakatatlarla beslenmelerine yol açmaktır.
HASTALIKTAN KORUNMAK İÇİN NELER YAPILMALI?
- Köpek ve kedilere mümkün olduğu kadar çiğ et verilmemelidir.
- Kişisel paklık kurallarına dikkat edilmeli, içme ve kullanma suları pak olmalı, çiğ yenen zerzevat ve meyveler bol su ile yeterlice yıkandıktan sonra tüketilmelidir.
- Kesilen yahut ölen hayvanların kist bulunduran organları köpeklerin ve öteki etçil hayvanların ulaşamayacağı formda gömülerek bertaraf edilmelidir. Bilhassa kurban bayramlarında bu konulara daha çok dikkat edilmelidir.
- Köpekler yılda dört kere iç parazitlere karşı ilaçlanmalıdır.
- Köpekler gezdirilirken etrafa dışkılamaları halinde dışkıları alınarak poşete konulmalı, ağzı bağlandıktan sonra çöpe atılmalıdır.
- Parazit gayreti yapılmadan özgür dolaşan köpeklerin okşanması ve sevilmesi sırasında parazit yumurtaları ellere geçebilir. Bu formda kirlenen ellerin yıkanmadan ağza götürülmesi ile parazitin yumurtası alınır. Bu nedenle, bilhassa çocukların köpeklerle temasından sonra ellerini bol su ve sabunla yıkamaları sağlanmalıdır.
