Uyku, güne hazırlanmamızı sağlayıp bizi dinlendiren bilişimizi, hislerimizi ve çabucak hemen tüm yaşamsal gereksinimlerimizi düzenleyen hayatımızdaki en değerli olgulardan biridir.
Kişinin ne kadar uyuduğu, kaçta uyuduğu ve uyandığı sirkadiyen ritime nazaran belirlenir. Sirkadiyen ritim bireyden şahsa nazaran farklılık gösterir. Örneğin; kimisi için 7 saat uyku yeterliyken ve sabah 10.00’de uyandığında kendini dinlenmiş hissediyorken, kimisi için 9 saat uyku uyumak ve sabah 06.00’da uyanmak güne hazır hissetmesine neden olabilir. (uyku bozukluklarında bu durum değişkenlik gösterebilir.)
Sağlıklı bir uykunun gerçekleşme süreci muhakkak evrelerden oluşur. Uykumuz gitgide derinleşir ve rüya gördüğümüz sıralarda beynimiz uykuda faal çalışmaya başlar, vücudumuzsa hareketlerini epeyce kısıtlar. Bu bedenin gördüğümüz hayaller karşısında reaksiyon vermemek için kullandığı savunma sistemi üzeredir.
Uyku bozukluklarında ya da depresyondayken uykuya dalamama, geç dalma, kaliteli uyku uyuyamama, gecede 5’ten fazla defa uyanma görülebilir tabi bu durum birçok değişkene bağlıdır ve bu türlü bir durumda bir uzmandan takviye alınması gerekebilir.
Uyku hijyeni nedir?
Sirkadiyen ritim bireyden bireye nazaran farklılık gösterse de uyku hijyeni konusunda neredeyse herkes ortak noktalarda birleşebilir. Uyku hijyeni sağlıklı ve kaliteli bir uykuya geçiş için kolaylık sağlayan, yapılması önerilen bir kavramdır.
Uyku hijyeni nasıl sağlanır?
Televizyon, ipad ve telefon üzere mavi ışık salgılayan teknolojik eserleri uyumadan evvel izlemek yahut kullanmak uyku kalitesini ve uykuya geçiş sürecini etkileyen bir faktör, bu yüzden ne kadar güç olsa da (!) olabildiğince uzak durmak da yarar var : )
Alkol, sigara ve kafeini uyumadan evvel tüketmemeniz uyku kalitenizi arttıracaktır.
Yatmadan evvel yemek yemek de uyku hijyenini etkileyebilen bir şey! Atıştırmalıklar ne kadar keyifli olsa da dikkat etmek gerek : )
Yatak odasında televizyon izlemek, heyecanlı bir kitap okumak, ders çalışmak da uyku kalitesini etkileyebilir. Yatağı uyumak için kullanmak uyku hijyeninde büyük ehemmiyet taşır.
Uyumadan çabucak evvel antrenman yahut spor yapmamak kıymetlidir. Bedenimiz çalıştığında beynimiz de etkilenir ve uykumuz apansız kaçabilir.
Gün için siestaları bazen en çok istediğimiz şeyler haline dönüşebilseler de gece uykusunu büyük ölçüde etkilerler. Gece muhakkak bir saatte uyumak ve gündüz belli bir saatte uyanmak sirkadiyen ritmimiz için çok değerlidir.
Uykunuz kaçtıysa ya da gelmiyorsa geri getirmenin en tesirli yollarından biri “sıkılmaktadır.” Beynimiz rutin işlere karşı bir uyku reaksiyonu getirebilir. Bir şeyi dizmek, katlamak beynin düşünmesini önleyecek ve uykuya açık hale getirecektir.
Uykuya dalmadan evvel bir şeyi öğrenmek de uykuyu açabilir. O yüzden öğrenme ve spor işlerimizi sabahtan hallediyoruz : )
Unutmayın: Bazen uykuyu ne kadar isteseniz de gelmeyecektir (bazı şeyler üzere : ) bu durumda rahatlamak, uyku üzerine düşünmemek ve saat kaç oldu diye endişelenmemek gerekir bu durumda da sıkıcı işlerimize devam ediyoruz.
