Ağız, çene ve yüz bölgelerindeki yumuşak ve sert dokuların konjenital (doğumsal) ve kazanılmış (edinsel) hastalıkları ile enfeksizyöz, travmatik ve her türlü patolojik nedenlerin yol açtığı estetik, işlevsel ve fonetik problemlerin medikal ve cerrahi tedavisini gerçekleştiren tıbbi bir uğraş alanıdır.
Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi Hangi Süreçleri Kapsar?
Diş çekimleri
20 yaş dişi çekimleri
Gömülü diş operasyonları
Dental implant uygulamaları
Çene kırıklarının cerrahi tedavileri
Çene tümörlerinin cerrahi tedavileri
Çenelerde oluşan apse ve kistlerin tedavileri
Protez ve ortodontik tedavi öncesi çene dokuların düzenlenmesi
Kök hücre PRP tedavileri
PRF uygulamaları
Cerrahide lazer uygulamaları
Çene eklemi tedavileri
Çene hastalıkları tedavisi
Botoks uygulamaları vs. çene cerrahisi kapsamındadır.
20 YAŞ DİŞİ NEDİR?
20 yaş dişleri ağız içerisinde en son süren dişlerdir. Üst ve alt çenede diş arkının en sonunda bulunurlar. Çoklukla 20’li yaşlarda ağız içerisinde göründüklerinden bu ismi almışlardır.
20 YAŞ DİŞİ NİYE GÖMÜLÜ KALIR?
Çoğumuzun yirmi yaş dişleri ile ilgili meseleleri olmuştur. Yirmi yaş dişleri nitekim evrimcilerin tez ettikleri üzere evrimsel bir sürecin sonucu mu gömülü kalıyor ve çıkamıyorlar? Yoksa artık gereksinim mı yok? Neden diş tabibim çekmek istiyor?
1950’li yıllarda taş zamanı insanlarının diş dizilimlerini araştıran ünlü ortodontist Raymond Begg, kaba ve lifli beslenen avutralyalı yerlilerde de tıpkı dentisyonu bulduğunu açıkladığında yirmi yaş dişleri ile ilgili filogenetik evrim teorisi çürümüştür. Begg, taş evresi insanları ve günümüzde yaşayan Avustralyalı yerlilerde tıpkı diş dizisini gördü, eski çağlardaki baş taslarında ve günümüz Avustralyalı yerlilerdeki ortak özellik hepsinin yirmi yaş dişlerinin problemsiz çıkmış olması ve hiçbir çapraşıklık yahut çürük olmaması idi, pekala neydi yirmi yaş dişlerini sorun olmaktan çıkaran ve çürüksüz inci üzere dişlere sahip olmanın formülü?
Öncelikle şu bilgiyi vermem gerekiyor ki, dişler çene kemiği içerisine yapışık halde bulunmazlar ve binlerce lif sayesinde asılı bir vaziyette kemiğe bağlı kalırlar. Bu sayede sert bir besin çiğnendiğinde çiğneme kuvvetleri kemiğe direkt iletilmez ve dişi asılı tutan lifler sayesinde bir amortisor üzere dişi aşağı üst sağa sola küçük ölçüde esnerler.
Dr. Begg çalışmasında kaba ve lifli yiyecekler tüketen eski beşerler ve Avustralyalı yerlilerde, dişlerin daha çok esnediği ve hareket ettiğini ve bu sayede iki diş ortası aşınma sonucu dişerin ortasında boşluk oluştuğu ve geriden gelen yirmi yaş dişlerinin kolay kolay çıkabildiğini rapor etmiştir. Ayrıyeten bu dişler inci üzere dizilip hiçbir çapraşıklığın olmadığı görülmüştür. Aşınmadan ötürü dişlerin orta yüzeyleri daha düz bir yapıya kavuşup orta yüzeye kaçan besin artıkları olmadığı için çürük nedeniyle diş eksikliği de görülmemiştir.
Pekala bizim neden dişlerimiz yamuk, çürük ve yirmi yaş dişlerimiz neden gömük? Yanıt kolay yumuşacık ekmek, düdüklü tencerede pişen lokum üzere et, krem peynir vs.
Yani yumuşak beslenme ve doğal lifli besinler yerine fabrikasyon besinler yediğimiz için dişlerimizi de çalışmıyor, amortisor görevine gerek kalmıyor dişler sürtünerek aşınamıyor ve yirmi yaş dişlerine artta yer kalmıyor. Durum bu türlü olunca yirmi yaş dişleri çenelerin istikrarını bozuyor, çıkamıyor yahut daha geriden çıkıyor ve kesinlikle çekilmesi gerekiyor.
20 YAŞ DİŞLERİ EKLEM BOZUKLUĞU YAPAR MI?
Yirmi yaş dişleri çekilmediği vakit önemli eklem sorunları oluşabilir ayrıyeten çıkamayan yahut yarısı çıkan dişlerin komşu dişlere ziyan vermesi kelam mevzusudur.
20 YAŞ DİŞLERİ KOKU YAPAR MI?
20 yaş dişleri ağızda en sonda yer alan dişlerdir. Ulaşılması ve görülmesi sıkıntı olan bir bölgede olduklarından ötürü fırçalanması ve bakımı öteki dişlere nazaran daha güç olabilmektedir. Yetersiz fırçalamaya bağlı olarak 20 yaş dişleri kolaylıkla çürüyerek ağrılara ve ağız kokusuna yol açmaktadır. Birtakım dişlerin üzerinde dişeti kapşonu var ise besin artığı birikimi ve kist oluşumu daha süratli olur, dolayısla koku yapması, ve kemikte kist oluşturması sonucu çene cerrahisi uzmanları bu dişleri haklı olarak almak istemektedirler.
20 YAŞ DİŞLERİ HANGİ DURUMLARDA VE NE VAKİT ÇEKİLMELİDİR?
1. Ortodontik bozukluklara yol açtığı ve dişlerin çapraşıklığı durumunda.
2. Çürük durumunda dolgu yapmak yahut kanal tedavisi yapmanın sıkıntı olduğu durumlarda.
3. Ağrı yahut şişme olduğunda.
4. Çene ekleminden ses geldiği durumlarda.
5. Diş gıcırdatma hastalarında.
6. Ağız kokusu olan hastalarda.
7. Dişlerin devrildiği ve periodontal sorun varlığında.
8. Karşısındaki dişin çekilmiş olduğu durumlarda çiğneme işlevinin kalmadığı durumlarda.
9. Ortognatik çene ameliyatlarından en az 6 ay evvel.
10. Yirmi yaş dişlerine bağlı çene içi kist oluşumlarında.
11. Tam süremediği tüm durumlarda.
12. Uzama durumunda.
13. Köklerinin tam gelişmediği yahut yetersiz olduğu durumlarda.
14. Geçmeyen baş boyun ağrılarında.
15. Ön dişlerin aşındığı durumlarda.
YER DARLIĞI VARSA 20 YAŞ DİŞLERİ ÇIKABİLİR Mİ?
20 yaş dişleri birtakım durumlarda çenedeki yer darlığı sebebiyle çıkamazlar. Tam olarak gömülü (hem diş eti hem çene kemiği altında kalan ağızda hiç görülmeyecek şekilde) kalabildikleri üzere diş etinin altında yarı gömülü kalarak ağız ortamıyla bağlantılı hale gelebilirler.
20 YAŞ DİŞLERİ ENFEKSİYON YAPAR MI?
Diş etinin altında yarı gömülü kaldığı durumda diş etinden çıktıkları bölgede besinlerin sıkışmasına ve birikmesine yol açarak enfeksiyona neden olurlar. 20 yaş dişinin etrafındaki diş etinde şişlik ve kızarıklık, uzunluğuna ve kulağa yayılan şiddetli ağrı, lenf bezlerinin şişmesi, ağız açma ve yutkunma sırasında ağrıya neden olan bu tabloya perikoronitis ismi verilmektedir.
20 YAŞ DİŞLERİ DİŞLERDE ÇAPRAŞIKLIK YAPAR MI?
Tam gömülü 20 yaş dişleri ise önündeki dişleri sıkıştırabilir, dişlerde çapraşıklık (eğrilik) yaratabilirler. Ayrıyeten komşu dişe baskı yaparak bu dişin çürümesine neden olabilirler.
20 YAŞ DİŞLERİ KİST YAPAR MI?
Uzun yıllar fark edilmeyen gömülü 20 yaş dişleri çene içerisinde büyük boyutlara ulaşan kistlere neden olarak önemli meselelere yol açabilirler.
ORTODONTİK TEDAVİDEN EVVEL KESİNLİKLE ÇEKİLMELİ MİDİR?
Rastgele bir probleme yol açmasa bile öbür dişlerin düzgün sıralanmaları için 20 yaş dişlerinin ortodontik tedavi hedefiyle çekilmeleri gerekebilir. Bu üzere sebeplerden ötürü 20 yaş dişlerinin lokal anestezi ile sırf bulunduğu bölge uyuşturularak çekimi gerekmektedir.
20 YAŞ DİŞLERİNİN KESİNLİKLE ÇEKİLMESİ Mİ GEREKİR?
Yanlışsız durumda yerini almış sağlıklı bir 20 yaş dişinin çekimine gerek yoktur.
YİRMİLİK DİŞİMDEN RAHATSIZLIĞIM YOK, ÇEKİLMESİ GEREKİR Mİ?
Dişinizden rahatsızlığınız olmasa bile denetim hedefli hekiminizle görüşüp, muayene olup, bir panaromik sinemayla durumuna bakmak gerekir. Şayet durumunda bir ıstırap yoksa, enfeksiyon, yer darlığı, çürük sorunu, ağız kokusu yoksa daha sonra kıymetlendirilebilir. Ancak unutulmamalıdır ki bunların hepsi ansızın beklenmedik bir vakitte ortaya çıkıp çok daha fazla zahmet ve ağrıya neden olabilirler. Bu durumun ortaya çıkmaması için müdafaa emelli da çekilebilirler.
OPERASYON SONRASI AĞIZ BAKIMI VE BESLENME NASIL OLMALI?
Çekim sonrasındaki birinci gün tükürme, diş fırçalama, şiddetli çalkalama, pipet kullanma yahut gargara yapılmamalıdır. Birinci iki gün ılık, taneciksiz ve yumuşak besinler tüketilmelidir. Her besin tüketimi ve diş fırçalamanın akabinde doktor tarafından önerilen antiseptik gargaralar kullanılmalıdır. Ağrı kesici ilaçlar ve şayet önerildiyse antibiyotik sistemli kullanılmalıdır. Düzgünleşme sürecini bozacağından ötürü için birinci 48 saat sigara içilmemelidir.
20 YAŞ DİŞ ÇEKİMİ SONRASI ÇOK AĞRI OLUR MU?
Uzman doktorlar tarafından yapılan süratli ve atravmatik cerrahiyi takiben fazla ağrı oluşmaz ve oluşan ağrı hafif ağrı kesicilerle çarçabuk denetim altına alınır. Pıhtı oluşumunu bozmak çekim sonrası güzelleşmeyi bozduğu üzere ağrıya sebebiyet verebilir.
ÇEKİM SONRASI YÜZÜM ÇOK ŞİŞER Mİ?
Yanaktaki ödem dişin durumuna nazaran ve şahıstan bireye çok değişkenlik gösterir. Şişlik oluşmaması için yanak bölgesine birinci 24 saat soğuk tampon (buz kompres) yapılmalıdır. Hafif şişlik olması olağandır ve güzelleşme için gereklidir.
