Epilepsi nöbeti (ya da krizi), beyin olağan aktivitesinin, hudut hücrelerinde süreksiz olarak meydana gelen olağandışı elektriksel aktivite sonucu bozulması ile oluşan klinik bir durumdur. Halk ortasında “Sara Hastalığı” olarak da bilinen epilepsi, kendini epileptik nöbetler ile göstermektedir. Epilepsi epey yaygın bir hastalıktır. Toplumda görülmeme sıklığı, ülkemizde ve dünyada olduğu üzere % 0,5 ile %1 ortasındadır. Cinsiyetler ortasında epilepsi hastalığının görülme oranında rastgele bir farklılık yoktur.
EPİLEPSİ HASTALIĞI NEDENLERİ NELERDİR?
Epilepsinin yaklaşık 2/3’ünde neden ortaya konulamazken nedeni saptanabilen epileptiklerde ise doğumsal anomaliler, doğum travmaları, baş travması, beyin damar hastalıkları, tümörler, beyin iltihapları ve çok alkol tüketme üzere nedenler vardır.Epilepsi anne-babadan çocuklara geçmez. Çünkü epilepsi (sara hastalığı) kalıtsal bir hastalık değildir. Epilepsi kalıtsal bir hastalık olmamasına karşın gelişme eğilimi birtakım ailelerde daha fazladır. Bununla birlikte epilepsinin oluşumu için kimi dış faktörlerinde bulunması gereklidir.
EPİLEPSİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Vücutta ani kasılmalar, kollarda ve bacaklarda denetim edilemeyen sarsılma hareketleri
Bilinç kaybı, süreksiz baş karışıklığı
Görünür bir sebep olmaksızın birdenbire düşme
Korku, dert yahut deja vu üzere psişik belirtiler
Ani olarak ortaya çıkan ağır endişe ve tasa hali
Geçici baş karışıklığı
Belirgin bir uyaran olmaksızın ani göz kırpma nöbetleri
Ellerde ve ayaklarda kısmı formda kontrolsüzlük
Kendisine sorulan şeylere cevap verememe, kısa bir müddet irtibat kuramama
Baş sallama hareketleri (seri şekilde),sabit bir noktaya bakmak
EPİLEPSİ ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Epilepsi krizlerinin değişik çeşitleri vardır. En çok tanınan cins; kol ve bacakların evvel kasıldığı, sonra çırpındığı, yüzde morarma, ağızdan köpük gelmesi bu halin bir süre sonra kaybolarak hastanın gevşemesi ve akabinde yavaş yavaş kendine gelmesi formunda gerçekleşen büyük epilepsi nöbetleridir.Eğitim-öğretim hayatında karşılaşılan aile ve öğretmenlerin ‘dalma’ olarak tanımladığı çocuğun yazı yazmasının ve konuşmasının ani bir biçimde bir müddet kesildiği, cevapsızlığın akabinde bıraktığı aktiviteyi kaldığı yerden devam ettiği ‘absans’ nöbetleri de bir öbür epilepsi krizi cinsidir.Erişkin yaş devrinde sık görülen nöbetler ortasında da ‘şaşkınlık’ olarak tanımlanan nöbet çeşidi vardır. Bu cins nöbetlerde kişinin gözleri apansız sabitleşir. Kişi anlamsız konuşur, sorulan soruya cevap vermez. Bir müddet sonra kendine gelen hasta yaşadığı nöbeti hatırlamaz. Tüm nöbet cinsleri kısa periyodiktir.
EPİLEPSİ TANISI NASIL KOYULUR?
Bazı durumlarda tek başına nöbet hikayesi ile teşhis konulabilir. Bunlarla birlikte kısa periyodik elekroensefalografi (EEG), uyku EEG’si, kraniyanal imgeler ve kan tetkikleri de ayırıcı teşhis yapmak açısından gereklidir.
EPİLEPSİ TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
Epilepsi hastalarının çoğuanti-epileptik denilen epilepsi ilaçları yoluyla tedavi edilebilir. İlaçlarla nöbetlerin durdurulması amaçlanır.Hastalarda epilepsiye sebep olan altta yatan duruma nazaran cerrahi tedaviler uygulanabilir.
EPİLEPSİ NÖBETİ SIRASINDA NE YAPILMALI?
Normal koşullar altında atak bizatihi azamî 1-2 dk içinde sonlanır. Şayet epileptik atak bu müddette sonlanmıyorsa hasta kesinlikle hastaneye götürülmelidir. Hasta epilepsi nöbeti geçirdiği sırada yalnızca etraf faktörlerin ona ziyan vermesini engellemek ismine tedbir almak gerekebilir.
• Hastanın nöbet geçirdiği sırada düşme ve kasılma üzere durumlarda etrafta hastaya ziyan verebilecek keskin bir nesne yahut sert bir cisim varsa hasta o tehlikeden uzaklaştırılmalıdır.
• Kriz anında hastanın boğazını sıkan, sıkı bağlanmış kravat, eşarp üzere giysiler hastanın rahat nefes alabilmesi için gevşetilmelidir.
• Hastaya soğan, kolonya vb koklatmanın epilepsi nöbetlerinde tedavi edici hiçbir manası yoktur.
• Nöbet geçiren bir hastanın yakınları ya da etrafındaki beşerler tarafından kol ve bacaklarının tutulması, bastırarak denetim altına alınmaya çalışılması omuz çıkığı oluşması üzere ortopedik problemlere sebebiyet verebilir.
• Hasta kasılırken ağzını açmaya çalışmak; çene çıkığı, dişlerini kırma, açmaya çalışan kişinin parmaklarının hasta tarafından ısırılması, kanamaya sebep olma üzere pek çok aksiliklere sebebiyet verebilir.
• Kişi kendine geldikten sonra yorgunluk hissedebilir, süreksiz olarak şuur kaybı, sersemlik durumu kelam konusu olabilir. Bu yüzden hasta bir müddet dinlendirilmelidir.
Epilepsi hastalarına teklifler şu halde sıralanabilir:
• Açlık ve uykusuzluk,anksiyete ve depresyon epilepsi nöbetleri için tetikleyici olabilmektedir,
• Ateşli hastalıklar uygun halde uzman doktor tarafından tedavi edilmelidir
• Birtakım ilaçların kullanımından uzak durmaları gerekmektedir, tabibe sormadan rastgele bir nedenle ilaç kullanımı sonlandırılmalıdır.
• Alkol, titrek ve parlak ışıklar ve uyuşturucu husus kullanımı üzere faktörler epilepsi hastalarında kişinin eşiğini düşürerek hastalığı olumsuz tesirler.
